John Grisham - Het dossier (2002)

John Grisham keert ten halve

(Door Peter Kuijt)

Drie 'Grishams' geleden stond voor het laatst 'thriller' op de cover. Nu, bij de jongste roman van de oud-advocaat, duikt het stempeltje weer op. Tot uitzinnige vreugde van de Nederlandse uitgever, die in paginagrote advertenties verzucht: 'De echte Grisham is terug!'.

Nu waren het voor liefhebbers van spanning ook wel magere romans. De erfpachters, dat begin vorig jaar verscheen, was een ontwikkelingsroman over een arme katoenplukkersfamilie. Heel schrijnend allemaal en honderd procent katoen, maar de spanningsboog ontbrak. En rond de feestdagen was daar plotsklaps Winterzon, een komische kerstoprisping van de bestsellerauteur, die overigens goed verkocht in Amerika dat nog aan het bijkomen was van 9/11. De eerste druk van 1,6 miljoen exemplaren was in no time uitverkocht.

Voordat hij ten hele kon dwalen, is John Grisham ten halve gekeerd met Het Dossier. Maar niet van harte, zo liet hij weten. 'Ik zou geen thrillers schrijven als ik er niet voor betaald kreeg', vertelde hij The New York Times. Hij ligt niet goed bij de recensenten en dat zit hem dwars. 'Mijn probleem is dat ik te veel boeken verkoop om geaccepteerd te worden door de literaire critici', pruilde hij.

Nu zullen er ongetwijfeld recensenten zijn die Grisham zijn miljoenen niet gunnen. Maar om al die criticasters te degraderen tot jaloerse gnomen is wat al te kras. Schrijf een goed boek en je krijgt goede kritieken.

Over Het Dossier zullen - op z'n zachtst gezegd - niet alle recensenten hosanna kraaien. De verhaallijn is weinig imponerend, de karakters zijn vlak. De hoofdrol wordt vertolkt door een niet al te zeer tot de verbeelding sprekende docent rechten in Virginia, Ray Atlee. Hij wordt door zijn aan kanker lijdende vader, rechter Reuben Atlee, gesommeerd om naar Mississippi te komen om daar zijn testament te bespreken. Ook zijn verslaafde broer Forrest, wereldrecordhouder ontwenningskliniekpatiënt, is door papa ontboden.

Ray arriveert eerder dan zijn broer en treft de gepensioneerde magistraat dood aan. Even later vindt hij ruim drie miljoen dollar in contanten, een bedrag waarover het testament zwijgt. Ray verstopt het geld, verzwijgt het voor zijn broer want die zou er zich toch maar aan doodsnuiven en probeert te achterhalen waar de bij leven en welzijn onkreukbare jurist deze schat aan te danken had. Maar dan blijkt Ray toch niet de enige te zijn die op de hoogte is van het geld.

Het zouden perfecte ingrediënten kunnen zijn voor een rechttoe rechtaan spannend verhaal. Maar Grisham, die gelukkig wel zijn verhelderend cynische kijk op het leven in het algemeen en de advocatuur in het bijzonder heeft behouden, faalt jammerlijk de beklemming op te roepen die in eerdere thrillers zoals De Cliënt' en Advocaat van de Duivel zo ruim voorhanden was. De miljoenen stromen binnen bij Grisham, het zij hem van harte gegund, maar de lezer blijft met lege handen achter.

John Grisham - Het Dossier, uitgeverij A.W. Bruna, 286 pag.