John Grisham - De deal (2005)

Panino, lasagne en Grisham

(Door Peter Kuijt)

De Nederlandse uitgever van de thrillers van John Grisham slaat deze dagen hard toe. Met een voor A.W. Bruna ongekende oplage van 110.000 exemplaren bestookt hij de boekhandel met De deal, de nieuwste thriller van de oud-advocaat uit Charlottesville, Virginia. Al was het alleen maar om te laten zien dat er nog meer spannends onder de zon is dan louter die boeken van Dan Brown.

Grisham zal het ongetwijfeld de auteur van De Da Vinci Code eventjes moeilijk maken om zijn toppositie in de bestsellerlijsten te behouden. Gelukkig doet hij dat met een van zijn betere boeken. De deal mag er zijn: verfrissend omdat de auteur ditmaal voor een heel ander decor kiest en verrassend omdat hij zich op een 'groot' onderwerp stort - de strijd tussen grootmachten om een spionagesatelliet.

De auteur houdt zich deze keer verre van de rechtszaal, hoewel zijn belangrijkste personage een advocaat is. Het gaat om Joel Backman, ooit machtig lobbyist en grote manipulator in het politieke machtscentrum van Washington. Helaas voor hem zit hij twintig jaar celstraf uit in een zwaar beveiligde gevangenis in Oklahoma wegens spionage en hoogverraad.

Hij heeft er zes jaar opzitten als de zittende president Morgan op de laatste dag van zijn ambtstermijn Backman onvoorwaardelijke gratie verleent. Op instigatie van de CIA, dat wel. Van Backman wordt beweerd dat hij nog altijd ergens de software bewaart waarmee een krachtige spionagesatelliet - waarvan de supermachten nog steeds niet weten wie de eigenaar is - kan worden gemanipuleerd.

De CIA zou Backman het liefst geëlimineerd zien, maar ziet zich gedwarsboomd door de wet die het doden van een Amerikaans staatsburger in de weg staat. Daarom zet de dienst Backman op transport naar Italië, geeft hem een andere identiteit (Marco Lazzeri), laat hier en daar wat uitlekken en hoopt ondertussen dat het vuile klusje door anderen wordt opgeknapt. De Israëli's bijvoorbeeld. Of de Chinezen. Of de Russen.

Een fraai scenario waar Grisham vakkundig mee omgaat. Totdat hij Backman (Lazzeri) in het mooie Bologna laat rondbanjeren, Italiaanse lessen laat volgen en hem met de lokale keuken kennis laat maken. Het wordt meer dan duidelijk dat de schrijver hier uitgebreid research heeft gedaan, in zijn dankwoord schrijft hij ook dat hij vijf kilo is aangekomen toen hij onderzoek deed in Bologna. Het is panino voor, lasagne na, espresso hier en tortellini daar. Als je niet beter wist, zou je denken dat je in een taalgids verzeild was geraakt. Het is ook op dit punt dat het verhaal inzakt als een pizza calzone waar je met je vork in prikt.

Gelukkig herpakt Grisham zich op het moment dat Backman ervan overtuigd raakt dat zijn leven nog maar aan een zijden draadje hangt. Hij laat de manipulator een meesterlijk plan verzinnen om aan zijn belagers te ontsnappen. En dat alles mondt uit in een alleszins bevredigend en verrassende finale op Amerikaans grondgebied.

Grof geweld gaat Grisham ook ditmaal uit de weg. En aan schunnigheden gaat de auteur zich evenmin te buiten. Veeleer betrap je hem op wereldvreemde zinnen als 'Ze had het nonchalante pruilmondje dat zo populair was onder Europese vrouwen'. Het mag de pret niet drukken. De deal is geen echte Le Carré, maar hapt over het algemeen lekker weg. Grisham bekent aan het eind dat hij zijn boeken tikt op een dertien jaar oude tekstverwerker. We hopen en bidden met hem dat zijn pc het nog lang mag volhouden.

John Grisham - De deal. Uitgeverij A.W. Bruna, 341 pag.