29 februari 2016

Voorvechter van het genre (achtergrond, 2016)

MISTER SRILLER

Op publicitair gebied is het al jaren stil rond Rinus Ferdinandusse. Zijn laatste boek dateert van ruim tien jaar geleden. Toch mag zijn bijdrage aan het thrillergenre niet onvermeld blijven. Portret van de aanjager van VN’s Thrillergids.

‘Rinus Ferdinandusse. Een goede vriend. En een voorvechter van het genre. Als criticus vind ik hem overigens veel te mild. Zeker wat betreft de Nederlandse misdaadliteratuur. Hij zou eens een keer iemand echt moeten afmaken. Dat kan helemaal geen kwaad. Zijn eigen boeken lijden aan te veel humor. Ik vind ze ook heel gedateerd, ze zijn op en top jaren zestig.’

Dat zei Tomas Ross ooit in de Parool-rubriek Op de klapstoel. Een vriend die zijn waarheid durft te zeggen. Een vriend ook die samen met je twee misdaadromans schrijft: De mannen van de maandagochtend in 2003 en Kidnap (2004). Deze thriller over de ontvoering van een industrieel is ook een van de laatste publicaties van Ferdinandusse. Er verschijnt nog een boek over overleden Hollywood-legendes (Als sterren naar de hemel gaan) en de familieroman Een hand om in te bijten (2006).

Twee jaar later gaat Ferdinandusse nog eens goed los als hij een portret schetst van een behoorlijk hitsige en handtastelijke Ian Fleming, de geestelijk vader van James Bond. Dat was in de 29ste editie van VN’s Detective & Thrillergids, de roemruchte scherprechter in magazineformaat, die hij in 1980 lanceerde. Sindsdien is zijn naam niet meer in de gids gesignaleerd.

Marinus Daniel Ferdinandusse (Goes, 1931) is een van de belangrijkste hervormers van de Nederlandse misdaadroman. Eind jaren zestig en begin jaren zeventig schreef hij zogenoemde ‘srillers’ (een mengvorm van seks en thrillers), met in de hoofdrol de zzp’ende journalist Rutger Maria Lemming. De boeken droegen tot de verbeelding sprekende titels:Naakt over de schutting (over de illegale porno-industrie, 23 keer herdrukt en verfilmd), Zij droeg die nacht een paars corset (over een rechts complot tegen het huwelijk van prinses Beatrix en Claus von Amsberg), De brede rug van de Nederlandse maagd, En het hoofd werd op de tafel gezet, De bloedkoralen van de bastaard. De srillers vielen op door de humor en niet zozeer door de plots. De speciale categorie van domme brigadiers in de boeken krijgt steevast namen van conservatieve politici zoals Udink, Biesheuvel en Schmelzer.

Deze eerste vijf boeken schreef Ferdinandusse als tijdverdrijf, zei hij in een interview met Het Parool. ‘Vroeger was ik in voor grappen.’ In 1983 verschijnt De haren van de vos, een thriller waarvan de plot was gebaseerd op de Lockheed-zaak, de smeergeldaffaire waarbij destijds prins Bernhard betrokken was. Dat boek bevat meer spanning en minder grappen. Ferdinandusse daarover: ‘Ik had nu geen zin om al te luchthartig te doen’, legde hij uit. 'Ik had ook meer tijd om te schrijven, hoefde het er niet tussendoor te doen. Ik wilde in ieder geval een plot maken. Ik heb zo lang als criticus over thrillers geschreven, dat ik nu zelf eens moest laten zien, dat ik wel degelijk een plot kan maken.’

Ferdinandusse trad na zijn afgebroken studie politicologie aan de Universiteit van Amsterdam, via het studentenblad Propria Cures (1958-1961) op 1 januari 1959 meteen in vaste dienst bij Vrij Nederland. Tien jaar later volgde hij Mathieu Smedts op als hoofdredacteur en bleef die functie vervullen tot 1996.

In juni 1980 verscheen voor het eerst de door Ferdinandusse geïnitieerde jaarlijkse Detective & Thrillergids bij Vrij Nederland. Een keurkorps van recensenten hield en houdt nog steeds zonder aanziens des persoons de dan verschenen thrillers tegen het licht. Voor de gids bleef Ferdinandusse nog jarenlang bijdragen leveren, ook na zijn vertrek bij VN. ‘Ik heb altijd erg aardig over Nederlandse thrillers geschreven’, zegt hij begin jaren tachtig. ‘Als ik een boek heel slecht vond, besprak ik het niet. Ik heb meer voor een klimaat gezorgd, waarin de Nederlandse thriller kon gedijen. Er zijn een paar mensen die serieus over het genre schrijven. Ik denk, dat het klimaat beter is geworden.’

Dat was nog ver voordat schrijfsters als Saskia Noort, Simone van der Vlugt en Esther Verhoef naar het grote publiek doorbraken met hun literaire thrillers. In de Crimezone Thrillerencyclopedie verhaalt Ferdinandusse hoe de vorming van de roemruchte gids tot stand kwam. ‘Op een redactievergadering kwam onze documentalist en thrillerschrijver Martin Koomen met het idee voor een lezersgidsje met de beste en leukste thrillers. Dat sprak me erg aan en VN had toen een aparte kleurenbijlage. De eindredactrice daarvan, Diny van de Manakker (overleden in 2008, pk) is daarna het hart en de motor van alle jaarlijkse gidsen geworden.'

‘Er werd vaak spottend gezegd dat de gids alleen bestond omdat het de hobby van de hoofdredacteur was – het grappige is natuurlijk dat het klopt - maar dat tegelijkertijd iedereen moest erkennen dat de gids zijn waarde elk jaar weer aantoonde.’

Van meet af aan hanteerde de redactie van de VN-gids het befaamde maar ook vervloekte sterrensysteem. Ferdinandusse: ‘De gids heef er eveneens voor gezorgd dat de Nederlandse thrillerschrijvers in de belangstelling kwamen. Er werd vaak spottend gezegd dat de gids alleen bestond omdat het de hobby van de hoofdredacteur was – het grappige is natuurlijk dat het klopt - maar dat tegelijkertijd iedereen moest erkennen dat de gids zijn waarde elk jaar weer aantoonde.’

In 1999 wordt Ferdinandusse benaderd door de Stichting CPNB met het verzoek om voor 2001 het geschenkboek voor de Maand van het Spannende Boek te schrijven. De boekpromotor was dat jaar eindelijk door de knieën gegaan voor de boze reacties dan wel smeekbeden van critici en vooral Nederlandse auteurs om eens voor ‘eigen schrijvers eerst’ te kiezen. In de jaren ervoor waren alleen maar buitenlandse auteurs uitgenodigd, zoals David Baldacci, Minette Walters, James Ellroy, Elizabeth George, om maar een paar te noemen.

Ferdinandusse stemde toe en werd prompt in de zomer van 2001 door de CPNB in een reclamecampagne als de ‘godfather van het Nederlandse misdaadboek’ bestempeld. De schrijver vond die benaming onzin. ‘De CPNB was natuurlijk wel blij dat ze die term kon gebruiken, maar ze heeft hem wel zelf verzonnen. Het is voor een groot deel gebaseerd op wat ik deed voor de thrillergids.’

In de bewuste actiemaand verschijnt Dovemansoren, Ferdinandusses eerste fictieboek sinds De haren van de vos. In een interview met de krant Tubantia bekent de auteur dat het schrijven hem ontzettend is meegevallen. Het plezier om met woorden te spelen spat weer van de pagina’s. Neem bijvoorbeeld een prachtig allitererende zin als ‘driftig dubbelen doffers dakpansgewijs duiven’. ‘Ik ben altijd een woordspeler geweest’, zegt Ferdinandusse. ‘Maar mijn eerste boek durf ik niet meer te herlezen, omdat het verziekt is door dit soort grappen.’

In Dovemansoren is de hoofdpersoon een niet met naam en toenaam genoemde gepensioneerde hoofdcommissaris. De man, eigenaar van een grote collectie Delfts blauw (waaronder porseleinen handboeien), wordt weer aan zijn arbeidzame verleden herinnerd, als een infiltrante zijn hulp inroept. Ze is gewond en zal later bij hem thuis door bruut geweld aan haar einde komen. De Commissaris ziet het als zijn persoonlijke taak om de moord op de infiltrante te wreken. In Dovemansoren ziet Ferdinandusse kans om knipogen naar nieuwsontwikkelingen te verwerken. Zo bekritiseert hij de dan splinternieuwe Vinex-wijken en beschrijft hij de uitbundig verlopen uitvaart van een topcrimineel.

Zijn Detective & Thrillergids heeft veel effect gehad op de verkoop van misdaadliteratuur, is de stellige overtuiging van Ferdinandusse. ‘Schrijvers en uitgevers ontdekten: er is iets aan de gang. Mensen begonnen erover te praten. Ze belden met de vraag ‘welk boek moet ik meenemen op vakantie?’. Het schrijven over thrillers heeft er volgens mij wel toe geleid dat het publiek ze als normale boeken ging beschouwen. De planken in de b
oeken kast buigen nu door onder het gewicht van de thrillers. Vroeger durfde je ze niet aan de buitenwereld te tonen.’

Ferdinandusse hekelde in 2001 al de trend van de literaire thriller. ‘Het is bijna extreem. Elk boek waar ook maar iets in gebeurt, heet nu ineens een thriller, het liefst met ‘literaire’ ervoor. (…) Ik denk dat nog wel eens wordt teruggegrepen naar de oude formule: boeken met één held. Ik hou van boeken waar de spanning voorp staat. Waar iemand, al deducerend en combinerend iets bedenkt waar jij als lezer nooit op zou komen. In het uitdenken van plots zoeken ze het tegenwoordig niet meer.’

Bronnen: Het Parool, Tubantia, Moorden met woorden; Honderd jaar Nederlandstalige misdaadliteratuur, De Grote Crimezone Thrillerencyclopedie. Eerder verschenen op Hebban.nl

Niet zonder risico (nieuws, 2016)

WAAROM JOHN GRISHAM ZIJN NIEUWSTE THRILLER WEGGEEFT

Er komen geen advocaten of rechtbanken voor in The Tumor, de nieuwe thriller van John Grisham. Zelfs geen slechterik. Hoofdpersoon is de 35-jarige Paul, die een mooie vrouw heeft, drie prachtige kinderen en een tumor dat gestaag zwelt in zijn hersenen. Op een dag hoort zijn vrouw een luide bons in badkamer. 'Ze vindt haar man op de vloer', schrijft Grisham, 'hevig trillend.'


Zo begint The Tumor, het nieuwe boek van John Grisham. Tegen de zin van zijn literaire agent, redacteur en uitgever bracht de schathemelrijke schrijver onlangs een gratis boek uit, waarin de held geen mens van vlees en bloed is, maar een medische toepassing is en geconcentreerd ultrageluid heet. Grisham noemt het zijn belangrijkste boek uit zijn carrière.

'Ik schrijf fictie om mensen te vermaken', zei de oud-advocaat in een interview. 'Het is puur geschreven voor mensen die even aan de dagelijkse werkelijkheid willen ontsnappen. Ik pretendeer niet literatuur te schrijven. Maar The Tumor heeft de potentie in zich om op een dag miljoenen levens te redden dan wel te verlengen.'

Geconcentreerd ultrageluid is een veilige behandeling tegen kanker en andere aandoeningen die doorgaans met straling bestreden worden. Hoe de methode de belangrijkste rol heeft gekregen in Grishams achtendertigste boek is een vraag die vele lezers zich hebben gesteld sinds het boek vorige maand op de markt verscheen.

Een recensent schreef op Amazon: 'Ik hoop dat het boek gratis blijft. Als mensen dit boek kopen, zullen ze enorm teleurgesteld zijn.' Anderen waren wat milder gestemd. 'Persoonlijk ben ik John Grisham dankbaar dat hij zijn naam en faam inzet om onwetenden zoals ik te informeren. Dit is een prima voorbeeld van hoe kennis macht maakt.'

De nu 61-jarige Grisham woont in Charlottesville, niet ver van Neal Kassell, een vooraanstaande hersenchirurg verbonden aan de universiteit van Virginia. Kassell richtte tien jaar geleden de Focused Ultrasound Foundation op. Hij en Grisham werden vrienden, bezochten dezelfde feestjes en wijnproeverijen. Acht jaar geleden vroeg Kassell aan de schrijver om bestuurslid van het fonds te worden. 'Ik weet niets van de medische wetenschap', antwoordde Grisham, 'wat voor nut heeft het fonds aan mij als bestuurslid?' 'Je kunt je invloed als schrijver aanwenden om meer financiën los te krijgen voor onderzoek', reageerde Kassell.

Maar Grisham vertelde hem dat hij niet goed was in 'collecteren'. 'Het is mijn ervaring dat als ik iemand om geld vraag het niet lang duurt voordat hij er iets terug voor wil zien.' Enkele jaren geleden benaderde de auteur van The Firm en The Pelican Brief zijn vriend met een volgens hem beter idee: het schrijven van een boek over de technologie van geconcentreerd ultrageluid.

Kassell vond het een prima voorstel, maar Grishams uitgeefhuis was bezorgd. 'Ze waren ongerust dat lezers zich met het boek bedrogen zouden voelen. Dat zou niet goed voor mijn 'merk' zijn.' Grisham vond dat hij dat risico maar moest nemen. Het boek telt 49 pagina's en is te verkrijgen via Amazon of de website van het fonds.

Bron: The Washington Post

Alleen voor talenten (nieuws, 2016)

JAMES PATTERSON LANCEERT COAUTEURWEDSTRIJD

De Amerikaanse bestsellerauteur James Patterson die bijna niet meer zonder coauteur zijn thrillers schrijft, heeft een wedstrijd uitgeschreven voor studenten die ervan dromen medeauteurs te worden. De hoofdprijs is samen met Patterson een thriller schrijven.


Gegadigden dienen wel te hebben deelgenomen aan Pattersons Masterclass, een online cursus (kosten: 90 dollar) waarin Patterson vertelt over de tips & trucs van het schrijven en andere 'geheimen van de smid' openbaart. Daarna worden de studenten geacht een idee voor een thriller uit te werken en in te dienen.

'Er zijn veel getalenteerde mensen, maar die heb ik nog niet binnen horen komen', schrijft James Patterson op de website. Hij zegt zo onder de indruk te zijn van het werk dat deelnemers aan zijn Masterclass hebben afgeleverd, dat hij talenten verder op weg wil helpen. Op 24 mei pikt de auteur uit het aantal inzendingen de naam van een student uit, die met hem verder aan het boek wil werken.

De inzendingstermijn sluit op 22 maart. Tien deelnemers die tot de halve finale weten door te dringen, krijgen ieder duizend dollar. Drie finalisten worden uiteindelijk uitgenodigd om een synopsis voor hun boek te schrijven. Deze drie krijgen 2.500 dollar aan prijzengeld. De winnaar, die sowieso een cheque van 5.000 dollar meekrijgt, kan zijn fortuin nog verder vergroten door met Patterson een boek te pennen
.

Bron: The Bookseller

Tussen grote namen (nieuws, 2016)

VLAAMSE SIERT COVER AMERIKAANS THRILLERBLAD

Terwijl ze in eigen land nog volop aan de weg timmert, schopt de Vlaamse misdaadschrijver Hilde Vandermeeren het toch maar mooi tot op de cover van een toonaangevend Amerikaans tijdschrift.


De in Torhout woonachtige Hilde Vandermeeren viert dit jaar haar vijftienjarige schrijverschap. 2016 begint alvast goed met een publicatie van haar kortverhaal The Lighthouse in Ellery Queen’s Mystery Magazine. Haar naam siert de cover van het dubbelnummer maart/april samen met gereputeerde auteurs als William Faulkner en Joyce Carol Oates.

'Ik ben heel blij en vereerd om op de cover te staan tussen al die grote Amerikaanse namen', zegt de schrijfster op de website van SABAM, de Belgische Vereniging van Auteurs, Componisten en Uitgevers. 'Tegelijk blijf ik nuchter met mijn beide voeten in de Vlaamse klei staan en hoop dat vrouwelijke thrillerauteurs op eigen bodem veel meer aandacht krijgen dan tot nu toe het geval is.'

Na ruim veertig kinder- en jeugdboeken, waarvan verschillende werden bekroond en vertaald, besloot Vandermeeren haar schrijverscarrière in 2013 een andere richting op te sturen. Ze publiceerde de psychologische thrillers Als alles duister wordt (2013), De toeschouwers (2014) en Stille grond (2015). Haar vierde thriller Scorpio wordt eind mei verwacht. Haar thrillerdebuut won de Hercule Poirot Publieksprijs 2013.

20 februari 2016

Opa vertelt (column, 2016)

MAAND WORDT WEEK

(Door Peter de Zwaan)

Als u niet houdt van dat geklets over vroeger hou dan nu op met lezen, want dit wordt opa-vertelt. Over vroeger, toen de misdaadliteratuur nog in handen was van schrijvers. Dat was in de jaren tachtig, als ik het me goed herinner. Niks geen Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs, niks geen Gouden Strop. Maar wel schrijvers met plannen en dappere woorden: als niemand anders iets doet dan doen we het zelf.
Ik weet niet meer wat er eerder was: het GNM of de Strop, maar ik weet wel dat ik me in 1992 toen mijn eerste misdaadroman, Dietz, uitkwam, verbaasd afvroeg wat dat voor prijs was. Ik kwam thuis van een reis door de USA, nam de post door en zag dat ik in Amsterdam had moeten zijn in verband met een nominatie. Ik nam het niet serieus. Gouden Strop, nooit van gehoord.
Ik won de prijs niet, maar, zeiden geharde collega’s, dat was logisch. ‘Je weet toch wel iets? Debutanten winnen de prijs nooit.’

Later werd dat anders. Werd alles anders. Want de belhamelplannen van een groepje schrijvers kwamen in handen van professionals, werden een paar jaar belangrijk en doofden daarna langzaam uit, zoals de laatste beelden van een spannende scène als de regisseur niet meer weet hoe het verder moet.

Het was mooi toen, met die prijs. ‘Je wist natuurlijk nooit wie de Strop kreeg, maar je wist wel welke recensenten van je werk hielden en we zochten met een paar man de jury’s uit.’

Prachtige tijd.

Nu zijn er 1500 recensenten, want iedereen leest wel eens en iedereen heeft een computer. De kans dat je de leden van de jury kent, is vrijwel nul geworden. De kans dat je ooit van ze hebt gehoord eveneens.

Het geldbedrag verbonden aan de prijs was jarenlang 1001. Guldens, geen euro’s. Het werd 25.000 guldens en daarna begon de neergang. Tegenwoordig is het handig als de winnaar het geld zolang voorschiet, geloof ik.

Het feest waarop de prijs vorig jaar bekend werd gemaakt werd bijgewoond door heel wat mensen. Maar nauwelijks door lezers en daar werd nogal wat over afgeklaagd in de jaarvergadering van het GNM.

Ik heb een kleine enquête gehouden onder mensen van wie ik weet dat ze lezen. ‘Wie won de Gouden Strop in 2015?’ Niemand. Twee vroegen: ‘Gouden Strop, wat is dat ook weer?’

Dezelfde weg gaat De maand van het spannende boek. Ook bedacht door een paar collega’s die, geintje, vonden dat je zwaar in moest zetten als je wilde vechten tegen de officiële boekenweek van tien dagen. Een hele maand, dat zal ze leren.

De maand wordt dit jaar een week. Niet omdat schrijvers met een nieuw idee kwamen, maar omdat ‘de boekhandel daar om vroeg’. De verkopers van boeken vonden een maand te lang, vier weken gezeur aan hun kop.

En, kinderen, wat deden wij, de schrijvers? Vragen of ze bij de boekhandel een beetje gek waren geworden? Nee hoor, we zeiden: ‘Oké, prima.’ Zonder enige discussie, zonder een schim van protest. Het schijnt dat ‘zij van de boekhandel’ nu werken aan een format: zó moet een misdaadroman eruitzien en als je je niet aan de richtlijnen houdt, beginnen we niet aan de verkoop.

Wij, schrijvers, zullen knikken en het format mee naar huis nemen. Zonder protest. Let op opa’s woorden. 

Meer columns op www.peterdezwaan.nlPeter de Zwaan (1944, Meppel) heeft tientallen boeken op zijn naam staan, naast misdaadromans ook vele jeugdboeken. Voor acht van zijn thrillers werd hij genomineerd voor de Gouden Strop, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. Met Het Alibibureau won hij in 2000 die prijs. In 2013 verscheen zijn jongste thriller De Loverman bij zijn eigen uitgeverij Zwarte Zwaan. Een jaar later publiceerde uitgeverij Conserve In mijn hoofd, een roman over alzheimer.


Net een imam (nieuws, 2016)

STEPHEN KING IS BANG VOOR TED CRUZ

Je zou denken dat je een meester van de horror niet zo snel angstig kunt krijgen. Maar de Republikeinse senator Ted Cruz is het wel gelukt. Hij jaagt Stephen King de stuipen op het lijf.


Ted Cruz, senator van Texas, is in de race om de Republikeinse nominatie voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen te verkrijgen. Als dat gebeurt, zou dat een nachtmerrie zijn voor bestsellerauteur Stephen King. In een interview met nieuwswebsite The Daily Beast noemt de schrijver Cruz 'verschrikkelijk eng'.

'Ik denk dat uiteindelijk zelfs Donald Trump nog te verkiezen is boven Ted Cruz', aldus King. 'Cruz is een fundamentalistische christen. Hij is vergelijkbaar met een imam voor wie de Heilige Schrift nog belangrijker is dan de Grondwet.'

Cruz is niet de enige Republikein op wie King zijn pijlen richt. Op zijn Twitteraccount betitelt King miljardair Trump regelmatig als 'Hij Die Niet Genoemd Mag Worden', een verwijzing naar slechterik Lord Voldemort in de Harry Potter-reeks van J.K. Rowling. King zegt in het interview dat Trump hem met zijn acties en uitspraken vaak sprakeloos achter laat. 'Vier maanden geleden had ik de gedachte dat hij genomineerd zou worden belachelijk gevonden. Maar nu weet ik het niet zo zeker meer.'

Bron: Los Angeles Times

Miljoenenproductie (nieuws, 2016)

THRILLERSERIE ROND KEULSE COMMISSARIS RATH OP TV

De misdaadserie rond de Keulse commissaris Gereon Rath van de Duitse schrijver Volker Kutscher wordt bewerkt tot een televisieserie. Voor het maken van de reeks wordt 40 miljoen euro uitgetrokken, meldt The Bookseller.

De serie wordt gezamenlijk geproduceerd door het commerciële tv-station Sky en de Duitse publieke zender ARD. Commissaris Rath wordt gespeeld door de Duitse acteur Volker Bruch en Liv Lisa Fries kruipt in de huid van diens vriendin Charlotte. De Duitstalige reeks wordt geregisseerd door Tom Tykwer, bekend van The International, Lola Rennt en Cloud Atlas. De serie zal in 2017 door Sky worden uitgezonden en een jaar later op het Duitse scherm te zien zijn.

Schrijver Volker Kutscher (Lindlar, 1962, foto) is journalist en auteur van historisch georiënteerde misdaadromans. In 1995 publiceerde hij zijn eerste misdaadroman: Bullenmord, in 2001 gevolgd door Der schwarze Jakobiner (beide niet vertaald). Zijn derde boek, Der nasse Fisch, verscheen pas in 2007 en werd naar het Nederlands vertaald als Schaduw over Berlijn. Kutscher introduceerde hierin zijn protagonist Gereon Rath.

Van de Rath-serie werden tot dusver twee delen in Nederlandse vertaling uitgebracht: Schaduw over Berlijn en De stille dood . De serie werd bekroond met de Krimifuchs literatuurprijs en met de Krimi-Blitz publieksprijs. Kutschers misdaadromans zijn gesitueerd in de periode van de Weimarrepublik (Duitsland, 1918-1933).

Bron: The Bookseller

16 februari 2016

Teldwang (nieuws, 2016)

NAUSICAA MARBE WINT DIAMANTEN KOGEL

Schrijfster, opiniemaker en columniste Nausicaa Marbe heeft De Diamanten Kogel 2015 gewonnen. De jury vond haar roman 'Smeergeld' is meer dan een spannend boek. 'De ernstige thematiek die op lichtvoetige toon wordt gebracht maken het zowel een satire als een geëngageerde roman.'



De uitreiking van de Vlaamse thrillerprijs vond vanavond plaats in het Stadhuis van Antwerpen. De winnares kreeg een trofee overhandigd in de vorm van een boksbeugel op een kei. Naast Marbe waren nog drie Nederlandse en twee Vlaamse auteurs genomineerd: Michael Berg met Het meisje op de weg, Jos Dewit (Weg), Daan en Thomas Heerma van Voss (Ultimatum), Kim Moelands (De vrouw in de spiegel) en Rudy Soetewey (Bewijs het maar).

Goede thrillers komen soms uit onverwachte hoek, stelt de jury in zijn rapport. Smeergeld is daar een voorbeeld van. De winnende roman is 'doordrenkt' van thrillerelementen. Stadsarchitect Job van Emmerik verliest zijn baan en zijn aanzien nadat hij de bouwfraude van zijn politieke tegenstanders wil onthullen. Van een invloedrijk man die veel reist wordt hij plots aangezien als een leegloper in een gegoede wijk. Het wordt allemaal nog erger als hij geconfronteerd wordt met een ex-minnares uit Oost-Europa. Als de vrouw hem en zijn echtgenote verder in de wurggreep van chantage en manipulatie trekt, probeert Job met list en bedrog zijn huwelijk te redden en van zijn kwelgeest af te komen.

'Smeergeld begint als een meanderende beek vol ongezouten meningen over hedendaagse fenomenen', stelt de jury. 'Orthodontisten, hondepoepzakjes of SUV's, Job van Emmerick heeft er een mening over en wordt daardoor een memorabel personage, grappig en erudiet, met een onderkoelde, cynische levensvisie'. De jury noemt Smeergeld eerder een zedenroman dan een thriller, 'die zonder gebruik te maken van de – soms ietwat versleten - conventies van de crimi in een sappige taal naar een climax stroomt.'

Nausicaa Marbe wilde een boek schrijven met ethische dilemma's dat de lezer zou dwingen tot doorlezen, constateerde de jury. 'Smeergeld is meer dan een spannend boek. De ernstige thematiek die op lichtvoetige toon wordt gebracht maken het zowel een satire als een geëngageerde roman. Het is bovendien ook een zedenroman waarin iedereen knoeit, zowel de machthebbers als de individuen. De huwelijkscrisis en de persoonlijke dilemma's van het hoofdpersonage worden weerspiegeld in de morele verlamming van de samenleving, waarin iedereen op een bepaald niveau boter op zijn hoofd heeft. De illusie van het maakbaarheidsideaal in de Nederlandse samenleving wordt grondig gefileerd en met de grond gelijk gemaakt.' De twee grote verhaallijnen van het boek worden door elkaar geweven tot een 'onweerstaanbare pageturner'. 'De hoofdpersonages, de zedenschets van de rijke, verzadigde Haarlemmerhoutbewoners, de tot doorlezen dwingende plot en sappige taal maken Nausicaa Marbe tot een verrassende, maar verdiende winnaar van de Diamanten Kogel 2015.'

Nausicaa Marbe (1963) is van Roemeense komaf. Haar ouders, pianiste Myriam Marbe en schrijver Aristide Poulopol, stuurden haar op haar achttiende - acht jaar voor de Roemeense revolutie - naar Nederland. Marbe studeerde aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en werkte als journaliste mee aan verschillende radio- en tv-programma's van de VPRO. Ze schreef onder andere voor Vrij Nederland, de Volkskrant, NRC Handelsblad en Trouw. Bij de Volkskrant had ze tot juni 2013 een column, nadien in de Telegraaf. Ze heeft vier boeken op haar naam staan waarvan Smeergeld de laatste is.

Voor De Diamanten Kogel 2015 werden 151 boeken ingestuurd. De jury kwam daarin 'alle conventies' van het genre tegen. 'Politieromans, spionageromans, whodunits, romans noirs, avonturenromans en prychologische thrillers werden tegen mekaar afgewogen en gekeurd. Bij het doorploegen van de boekenberg concentreerde de jury zich op de kwaliteit, op de weerbarstigheid en de durf van de auteurs, op de romans die de conventie durven doorbreken, gebruiken of vernieuwen, en op helden van vlees en bloed.'

'In de lichting van dit jaar waren er bekende en betreden paden, er waren gevestigde waarden die een serie schrijven met dezelfde drinkende inspecteur, er waren gevestigde waarden wiens handelsmerk het is om telkens iets anders te proberen', vervolgt de jury in zijn rapport. 'Er waren ook nieuwe stemmen en debuten, aankondigingen van series. Er waren nieuwe, originele samenwerkingen en er waren schrijversduo's met solowerk.' De jury vond het opmerkelijk dat er in de boeken veel personages voorkwamen die leden aan aritmomanie oftewel teldwang. 'De jury hoopt dat deze dwangneuroze niet besmettelijk is. Bloed en afgehakte ledematen, tot daar aan toe, maar teldwang...'

De boeken voerden de jury niet enkel naar Hasselt, Amersfoort, Den Haag of Damme, maar ook naar São Poalo, Tunesië, de Westbank en Saint-Louis. De jury: 'De Nederlandse of Vlaamse thriller heeft duidelijk de wereld ontdekt. We kunnen maar hopen dat de wereld nu ook nog de Nederlandstalige thriller ontdekt.'

De Diamanten Kogel werd in 2002 voor het eerst uitgereikt. De prijs is sindsdien zeven keer naar een Vlaamse auteur gegaan en zeven keer naar een Nederlandse collega.


Stelletjes (nieuws, 2016)

SCHRIJVERS IN KWADE ZAKEN

Tijdens de Spannende Boeken Weken in juni geven de openbare bibliotheken een exclusief cadeau aan hun nieuwe leden. Het gaat om de bundel 'Kwade Zaken' – 16 spannende verhalen van misdaadauteurs en prominente strafpleiters.


Er is nogal wat overeenkomst tussen het strafrecht en de misdaadliteratuur. Moord, mishandeling, oplichting, ontvoering, verkrachting, aanslagen en liquidaties, drugs-, wapen- en vrouwenhandel: het zijn delicten die op het terrein van het strafrecht liggen en ze spelen vaak een rol in spannende boeken. Het strafrecht gaat over ingrijpende conflicten tussen mensen die ook maatschappelijk ontwrichtend kunnen werken. Deze emoties vindt men terug in menig spannend boek. Genoeg redenen dus voor een eenmalige, unieke bundel waarin thrillerschrijvers zijn gekoppeld aan strafpleiters.

Voor Kwade zaken spraken 16 misdaadauteurs met evenzoveel strafrechtadvocaten. Zij lieten zich inspireren door een werkelijk gebeurd voorval of een actuele kwestie en schreven daar een fictief verhaal over. De volgende auteurs en advocaten vormen samen een koppel:

René Appel & mr Gerard Spong,
Corine Hartman & mr Stijn Franken,
Tomas Ross & mr André Seebregts,
Linda Jansma & mr Peter Plasman,
Charles den Tex & mr E.A.C. Sandberg,
Anna Levander & mr Cees Korvinus,
Michael Berg & mr K.D. Regter,
Ingrid Oonincx & mr Inez Weski,
Roel Janssen & mr Jan Leliveld,
Nicolet Steemers & mr Theo Hiddema,
Daan Fousert & mr Pieter van der Kruijs,
Liz Brouwer & mr Bart Stapert,
Jacob Vis & mr Jantina Rump,
Anita Larkens & mr Heiko Eckert,
J. Sharpe & mr Ronald Drenth en
Jennefer Mellink & mr Jan Vlug.


De Stichting CPNB organisaeert De Spannende Boeken Weken van 3 tot en met 19 juni. Al eerder, in 2011, maakte de CPNB een dergelijke bundel – Stille getuigen. Dat was destijds ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs (GNM) – waarin misdaadauteurs zich lieten inspireren door specialisten van het Nederlands Forensisch Instituut. Voortbordurend op dat succes ontstond - ook ter viering van het zesde lustrum van het GNM - het idee voor de bundel van auteurs en strafrechtadvocaten. Naast de bundel Kwade zaken ontvangen nieuwe leden van de bibliotheek ook een speciale editie van de VN Detective & Thrillergids + een proefabonnement op Vrij Nederland (6 nummers).

14 februari 2016

Laaiend enthousiast (nieuws, 2016)

MOGELIJK AMERIKAANSE VERFILMING VAN 'DAGLICHT'

De Amerikaanse filmproducent Dutch Tilt Film heeft een optie genomen op de Amerikaanse filmrechten van de psychologische thriller Girl in the Dark van Marion Pauw.


Girl in the Dark is de Engelse vertaling van de thriller Daglicht, dat bij Ambo|Anthos uitgevers is verschenen. De bestseller – waar er meer dan 200.000 van zijn verkocht – won de Gouden Strop voor de beste Nederlandse thriller. De Nederlandse verfilming in 2013 was een van de meest succesvolle Nederlandse films van dat jaar.

Deze maand maakt Marion Pauw haar Amerikaanse debuut met Girl in the Dark, dat 16 februari zal uitkomen bij William Morrow, een imprint van HarperCollins. De eerste recensies zijn, zo meldt Pauws uitgever, laaiend enthousiast en prijzen deze Nederlandse verrassing. Girl in the Dark wordt vergeleken met Gillian Flynn, Tana French en Paula Hawkins.

Marion Pauw (1973) is auteur, freelance publicist en copywriter. In 2005 debuteerde ze met Villa Serena. Haar doorbraak bereikte ze met Daglicht (2008), waarmee ze de Gouden Strop won. Daarna schreef ze Zondaarskind, Jetset, haar eerste roman De wilden en Hemelen. Zowel Jetset als Zondaarskind wordt verfilmd door NL Film. Daglicht werd in Nederland verfilmd door Eyeworks. Vorig jaar maakte Pauw bekend - al dan niet tijdelijk - te zullen stoppen met schrijven. Ze wil met een nog onbekend product de handel in.

Religieus fanatisme (nieuws, 2016)

UITGEVER GEEFT VOORRANG AAN TERREURTHRILLER ASPE

De Italiaanse uitgeverij Fazi Editori onderbreekt de chronologische volgorde waarmee ze de thrillers van het Vlaamse verkoopkanon Pieter Aspe op de markt brengt. Ze geeft nu voorrang aan de vertaling van Het oor van Malchus, vanwege de hoge actualiteitswaarde.

Fazi Editori is sinds 2009 de vaste uitgever van Pieter Aspe in Italië. Ze startten de reeks rond commissaris Van In met Het vierkant van de wraak (Il quadrato della vendetta) en brachten sindsdien vijf boeken van hem uit in chronologische volgorde.

Omwille van Aspes kennelijk toenemende populariteit als opiniemaker in Italië, besluit Fazi Editori nu om het ritme van de reeks te onderbreken en voorrang te geven aan de vertaling van Het oor van Malchus. Het is de eerste keer dat een buitenlandse uitgever de chronologie van de reeks rond Van In onderbreekt om voorrang te geven aan zijn meest recente werk.

Na de aanslagen in Parijs en tijdens de terreurdreiging in Brussel in november en december vorig jaar, werd Pieter Aspe door grote Italiaanse kranten geïnterviewd en leverde hij meerdere opiniestukken aan Italiaanse media over het Belgische terreurbeleid. Recent werd hij geprogrammeerd als centrale spreker op twee Italiaanse literaire festivals. Valentina Bortolamedi, de Italiaanse uitgever van Pieter Aspe, zegt over het uitbrengen van Het oor van Malchus: 'We hebben de rechten op dit boek gekocht omdat de plot is verbonden met recente gebeurtenissen. De focus op religieus terrorisme zal zeker het Italiaanse publiek aanspre
ken.'

In Het oor van Malchus confronteert Pieter Aspe Van In en zijn lezers met terreurdaden die uit een onverwachte hoek komen: die van het katholieke extremisme. Hij laat geradicaliseerde katholieke priesters aanslagen plegen op feestende jongeren in een discotheek in Brugge; een fictionele vertelling die sinds de aanslag op poptempel Bataclan in Parijs (foto) bijna profetisch is gebleken. Het oor van Malchus verscheen immers in oktober 2015, ruim een maand voor de aanslagen.

Voor Import, zijn nieuwe boek dat verschijnt in april 2016, bedient Pieter Aspe zich van de actualiteit en pleegt hij verder onderzoek naar de impact van de terreurdreiging en de vluchtelingencrisis en hoe onze samenleving zich hiertoe verhoudt. Hij speelt opnieuw met het ‘wat als?’-principe: wat als er tussen de horden vluchtelingen die in ons land aankomen een mol zit met alleen maar slechte bedoelingen? Het oor van Malchus zal in Italië verschijnen als L'orecchio di Malco.

09 februari 2016

Registratie (column, 2016)

BOEKJE

(Door Peter de Zwaan)

Goed nieuws: er is geen ontlezing. Ik herhaal: geen ontlezing. Ik moet er wel een kleinigheid aan toevoegen: ze is er wel, maar dan bij tijdschriften en kranten. Niet bij boeken, en daar gaat het hier over. Er wordt nog evenveel gelezen als in 1990. Ik hoorde het op een informatiebijeenkomst van de Vereniging van Letterkundigen over leenrecht, het recht dat ertoe moet leiden dat schrijvers een paar centen krijgen elke keer als een boek door een bibliotheek wordt uitgeleend. Er werd niet bijverteld wát er gelezen wordt, misschien wel voor het grootste deel twitterberichten of e-mails, maar dat maakt niet uit, er wordt gelezen, vooral door jongeren.

Veel meer dan dit heb ik van de bijeenkomst niet onthouden en dat komt door een meneer van wie de naam me gelukkig is ontschoten. Hij gaf een presentatie van drie kwartier en was, kreeg ik de indruk, ongeveer halverwege toen hij ruim in blessuretijd zat en ermee op moest houden. Zijn beroep was onderzoeker. Dat deed hij graag, onderzoeken, en dat was te merken.

Mijn probleem met hem was dat ik al snel de indruk kreeg dat het hem geen fluit uitmaakte wat hij onderzocht: ontlezing, het effect van het verend dameszadel of de mogelijkheden van het kweken van vetvrije paling, het was allemaal prima als hij maar aan de slag mocht.

Zijn betrokkenheid bij ‘het boek’ leek me gering en ik dacht al snel: de man heeft geen boeken, kent geen boeken en heeft nauwelijks van het woord boek gehoord. Hij heeft alleen weet van boekjes, dingetjes even interessant als een tissue voor iemand met neusloop die je aanpakt, bekijkt en weggooit. Tegenover hem zaten meer dan 70 schrijvers en hij had het eindeloos over boekjes, ook na een opmerking van een schrijfster die daar knap pissig van werd. Het hielp een seconde of vier en daarna kwamen de boekjes terug, en opmerkingen uit de zaal en wappergebaren van de spreker die twee dingen uitdrukten: ik kan niet beter en zit alsjeblieft niet te zeuren.

Hou dan je hoofd maar eens bij het onderwerp. Mijn fantasie ging al gauw met me op de loop en na afloop heb ik een collega die van steviger structuur is, gevraagd de zaak voor me samen te vatten.

Het komt neer op het volgende: er worden boeken uitgeleend, een deel van die uitleningen wordt geregistreerd, een deel wordt dat niet.

Wie uitleent, maar niet registreert, onthoudt schrijvers geld en als het miljoenen malen per jaar gebeurt veel geld.

Ik ben een enkele keer een beetje kort door de bocht en ik dacht: pak de mensen aan die niet registreren, bijvoorbeeld door ze geen boeken meer te verstrekken. Maar dat is te simpel. Dus komt er een onderzoek. Ik denk dat het boekjemannetje wel een paar jaar onder de pannen is en dat daarna zal blijken dat we beter geen boeken kunnen leveren aan mensen die niet registreren. Dit jaar zal, voorspel ik, het leengeld dat wordt uitbetaald aan schrijvers weer minder zijn dan vorig jaar en volgend jaar minder dan dit jaar. Ik ben niet zo’n wachter. In de eerste week van mei geef ik via mijn uitgeverij Zwarte Zwaan weer twee Bob Evers-boeken uit. Ik zal deze boeken niet aanbieden aan de bibliotheken. Ik hoor het wel als de registratie op orde is.

Deze column is ook te lezen op peterdezwaan.nl

Peter de Zwaan (1944, Meppel) heeft tientallen boeken op zijn naam staan, naast misdaadromans ook vele jeugdboeken. Voor acht van zijn thrillers werd hij genomineerd voor de Gouden Strop, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. Met Het Alibibureau won hij in 2000 die prijs. In 2013 verscheen zijn jongste thriller De Loverman bij zijn eigen uitgeverij Zwarte Zwaan. Een jaar later publiceerde uitgeverij Conserve In mijn hoofd, een roman over alzheimer.

04 februari 2016

Kanshebbers (nieuws, 2016)


VIER NEDERLANDERS EN TWEE VLAMINGEN OP SHORTLIST

Op de longlist voor de Diamanten Kogel 2015 die vorige maand openbaar werd, waren de Nederlanders in de meerderheid. De shortlist laat hetzelfde beeld zien. Vier Nederlanders en twee Vlamingen maken kans om de opvolger te worden van Jacob Vis.


Tijdens een bijeenkomst in de Permekebibliotheek in Antwerpen zijn vanavond de zes genomineerden voor De Diamanten Kogel 2015 bekendgemaakt. Uitgeverij Prometheus is met twee genomineerden goed vertegenwoordigd. De volgende auteurs zijn in de race voor deze Vlaamse thrillerprijs:

Michael Berg - Het meisje op de weg (uitgeverij The House of Books)
Jos Dewit - Weg (Witsand)
Daan en Thomas Heerma van Voss - Ultimatum (Prometheus)
Nausicaa Marbe - Smeergeld (Prometheus)
Kim Moelands - De vrouw in de spiegel (A.W. Bruna)
Rudy Soetewey - Bewijs het maar (Kramat)

In totaal zijn 151 spannende boeken ingezonden. De lijst met genomineerden werd samengesteld uit de longlist van 24 titels die op 15 januari werd gepubliceerd. Op de longlist stonden 15 Nederlandse auteurs en negen Vlamingen. De shortlist bestaat uit vier Hollanders (Berg, Heerma van Voss, Marbe, Moelands) en twee zuiderburen (Dewit, Soetewey). Op 16 februari wordt in het stadhuis in Antwerpen bekendgemaakt of de winnaar een Belg of een Nederlander is. De stand is nu 7-6 in het voordeel van Vlaanderen.

Vorige winnaars: Benny Baudewyns (B), Jef Geeraerts (B), Bob Mendes (B), Esther Verhoef (N), Felix Thijssen (N), Patrick Conrad (B), Simon de Waal (N), Bavo Dhooge (B), Mieke De Loof (B), Elvin Post (N), Almar Otten (N), Rudy Soetewey (B) en Jacob Vis (N).

03 februari 2016

Toch meer solist (nieuws, 2016)


MOORDWIJVEN HAKEN AF

In september vorig jaar werd de groep met de nodige paukenslagen opgericht: Moordwijven. Een collectief van tien schrijfsters uit Nederland en Vlaanderen die de krachten hebben gebundeld om zich te onderscheiden op de overvolle thrillermarkt. Inmiddels is de groepsgedachte een viertal auteurs te veel geworden.


Op Facebook circuleert dezer dagen een fraaie banner van het collectief Moordwijven. Wie het tellen een beetje machtig is, stelt vast dat er zes enthousiaste auteurs op staan: Anja Feliers, Marlen Beek-Visser, Ingrid Oonincx, Liesbeth van Kempen, Isa Maron en Anita Larkens. De portretten van Nicolet Steemers, Belinda Aebi, Ilse Ruijters en Hilde Vandermeeren ontbreken.

Die laatste vier zijn afgehaakt, laat Marlen Beek-Visser weten. 'Een paar Moordwijven hadden te snel toegehapt en voelden zich bij nader inzien toch meer solist.'

De groep is gestart in navolging van het Londense collectief Killer Women. Het collectief gaat onder andere gezamenlijke presentaties doen, signeersessies en workshops geven. Ook doen ze aan actieve promotie van de groepsleden, bijvoorbeeld op social media.

Uit Beek-Vissers woorden valt op te maken dat het met de zes achterblijvers niet zo dramatisch zal aflopen als met de hoofdpersonen in Agatha Christies misdaadroman En toen waren er nog maar.... 'We zijn enorm gedreven.'