02 april 2013

Plaat van de maand (36)

De Spanningsblog besteedt met recensies, interviews en nieuws voornamelijk aandacht aan de hedendaagse thriller en de auteurs daarvan: Siska Mulder, Ian Rankin, Harlan Coben, Arjen Lubach, noem maar op. De vroege Nederlandse misdaadroman is op deze site een ondergeschoven kindje. Maar verzamelaar Wim van Eyle biedt uitkomst. Zijn rijke collectie aanschouwend richt Van Eyle eens per maand de schijnwerper op het werk van een - soms vergeten - Nederlandse misdaadschrijver uit vroeger tijden. Vandaag de zesendertigste aflevering uit de serie Plaat van de maand. Over Ted Viking.

DE MEEDOGENLOZE GEHEIM AGENT VAN BUREAU DE KERSTBOOM 

(Door Wim van Eyle) 

Ted Viking was het pseudoniem van de op 26 mei 1924 in Amsterdam geboren journalist Jan Louwen. Hij was geen doorsnee journalist, ook al bleef hij meer dan veertig jaar in alle gemoedsrust verbonden aan één krant, schrijft Willem van der Veen op de website 'Wie is wie in Overijssel'. Aan het begin van zijn loopbaan in 1946 droeg die in 1789 opgerichte krant van Tijl in Zwolle de titel 'Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant'. Later werd dat gewoon 'Zwolse Courant' en ging de krant over op modernere methoden van journalistiek. Van der Veen: ,,Maar Jan Louwen bleef op de redactie hetzelfde baken van kalmte, relativering en vakmanschap dat hij altijd was geweest. Daarom was het zo verrassend dat hij begin jaren zestig als eerste in Overijssel professioneel te maken kreeg met het jachtige bedrijf van de televisie. Hij kreeg een wekelijks rubriekje bij de AVRO-tv, waarin hij enkele jaren achtereen voor de camera over bijzondere dingen en gebeurtenissen 'in de provincie' vertelde.''
 
Louwen begon direct na de oorlog als 21-jarige bij 'de Zwolse' op de stadsredactie, later had hij als hoofdtaken de reportage en de samenstelling van de weekendbijlage. Zijn grootse hartstocht lag toch bij het schrijven van zowel fictie als non-fictie. In de uren naast zijn dagelijkse werk slaagde hij erin een groot aantal boeken en zelfs enkele toneelstukken uit zijn pen te krijgen. 

Onder eigen naam maakte hij in de jaren vijftig al zijn debuut met enkele misdaadromans als 'Kaarsen voor de luchter' (Sijthoff, 1953) en 'Moord in celluloid' (Strengholt, 1955), 'Dubbele afrekening' (West Friesland, 1990. Hij bleef zitten met twee manuscripten waar de uitgevers geen brood meer in zagen, men vond hem te oud....

Na zijn dood op 20 januari 2000 kwamen de twee manuscripten bij zijn broer Herman terecht die ze, ondanks de hoge kosten in 2004 zelf uitgaf in een oplaag van vijftig stuks. Echt iets voor de doorgewinterde liefhebber want bijna niemand wist van het bestaan van de twee boekjes:
2004 'Cover-Up in het Binnenhof '
2004 'Boter aan de galg
Ze bleven bij boekhandel/uitgever Waanders liggen en misschien liggen ze er nu nog.

Dat was andere koek dan die onder de naam Ted Viking verschenen pockets bij Meulenhoff en Bruna. Daarvan werden er zo'n 10.000 exemplaren per titel verkocht. Het pseudoniem Ted Viking kwam van de naam Ted die Jan Louwen als kind opgespeld kreeg om hem te onderscheiden van zijn vader Jan en Viking kwam van de speelfilm 'De Vikingen komen', een van Louwens favorieten. 

Op jonge leeftijd verhuisde hij naar Zwolle waar hij een baan kreeg bij uitgever Waanders waar hij meewerkte aan een reeks in tijdschriftvorm die over Zwolle en de Zwollenaren handelde. De serie startte in 1980 en Jan Louwen was een van de redacteuren. In 1986 schreef hij voor Mondria een artikel met als strekking 'Hoe in de krant te komen', hij vertaalde twee thrillers van Georgette Heyer en in 1998 volgden nog zijn jeugdherinneringen aan de jaren dertig. 

Daarnaast was er dan het Ted Viking-werk. De dertien deeltjes tellende serie had als hoofdpersoon ene McGregor, een laconieke, meedogenloze en toch sympathieke James Bond-achtige figuur, een geheim agent die werkte voor het bureau 'De Kerstboom' die klusjes opknapte voor bevriende mogendheden. 




Het geheel ademde de sfeer van de Koude Oorlog. McGregor ontsnapte steeds uit allerlei buitengewoon hachelijke situaties terwijl hij ondertussen het bed deelde met vele schone dames die hij op zijn pad tegenkwam. Het eerste boekje verscheen in 1964 bij Meulenhoff en later opnieuw bij Bruna. Het laatste deeltje verscheen in 1973. 



Of Zwolle nu de juiste plaats was om veel propaganda voor McGregor te maken is de vraag, want daar waren de inwoners toch wat meer van het keurige slag. Zijn bijdragen in de Zwolse media hadden veel meer succes. 

Al die tientallen jaren dat Louwen bij de Zwolse Courant in dienst was, bleef hij zijn journalistieke werk trouw vervullen. Zo werd hij in het laatste decennium van zijn dienstbetrekking nog een belangrijke steun voor zijn hoofdredacteur bij het schrijven van de dagelijkse commentaar rubriek. 
Een vroegere collega vertelt: ,,Je kon er de klok op gelijkzetten. Steevast om een uur of tien ’s ochtends werd de deur van de hoofdredactionele kamer op een kier geopend en klonk de stem over het redactielokaal: ,,Louwen..!”. Dan stond Jan langzaam op onder een zucht en sjokte naar de kamer. Dan werd daar bekokstoofd hoe de provinciale, nationale of wereldpolitiek, de uitspraken van de paus of het gedrag van opstandige jongeren in de krant beoordeeld moesten worden. Louwen had daar de belezenheid, de nuchterheid en de voorzichtigheid voor. 






Bibliografie:
Onder de naam Ted Viking: 
1964 'McGregor en het dode dorp' (Meulenhoff, later Bruna). Cover Khing. Alle Bruna-covers met vele halfblote types waren uiteraard van Dick Bruna 
1964 'McGregor en de bronzen spaniël' (Meulenhoff, later Bruna). Cover Khing 
1965 'McGregor achter de muur' (Meulenhoff), Cover Khing 
1965 'McGregor en de fanatieke wrekers' (Meulenhoff), Cover Khing 
1965 'McGregor en de tweeling-spionnen' (Meulenhoff, later Bruna), Cover Khing 
1967 'McGregor op jacht in Holland' (Meulenhoff), Cover Khing 
1968 'Grafrozen voor McGregor' (Bruna-Maraboe), Cover D.Ludwig 
1968 'McGregor contra Operatie Amazone' (Bruna-Maraboe), Cover D. Ludwig 
1970 'De geparfumeerde sarcofaag' (Bruna) 
1970 'Poppenspel in Praag' (Bruna) 
1971 'Misdaad volgens polis' (Bruna) 
1971 'Slalom met de dood' (Bruna) 
1973 'Moorden op z'n Venetiaans' (Bruna) 

(Bronnen: Wim van Eyle, Herman Louwen, Frank Hockx, WieiswieinOverijssel.nl)

Geen opmerkingen: