(Door Peter Kuijt)
Vier bevlogen boekhandelaren mochten in het programma in ademnoodtempo hun 'highlights' bespreken en kwamen unaniem tot de conclusie dat De zaak Collini van Von Schirach hét boek van de maand september was. Wel spannend, maar geen thriller omdat het literatuur is, oordeelde een van de vier. Alsof het een het ander uitsluit. Overigens een meer dan voortreffelijke keuze. Een whydunit, in een strak tempo verteld en ontdaan van allerlei overbodige tierlantijnen.
Ferdinand von Schirach heeft zijn achternaam niet mee. Zijn opa was namelijk Baldur von Schirach, een prominente nazi die de Hitler Jugend leidde en tot twintig jaar celstraf werd veroordeeld tijdens de oorlogsprocessen in Neurenberg. De schrijver kreeg veel vragen over zijn grootvader en besloot daarop zijn familiegeschiedenis te verwerken in De zaak Collini. ,,Als je opgroeit met een achternaam als de mijne, zul je als je vijftien of zestien bent jezelf een aantal vragen moeten stellen en met antwoorden moeten komen waarmee je kunt leven. Dat is je verantwoordelijkheid.''
Het boek draait om de Italiaan Fabrizio Collini. Een even onopvallend als correcte werknemer van Mercedes-Benz, waar hij 34 dienstjaren volmaakt. Maar op een dag stapt hij in het deftige Berlijnse hotel Adlon binnen en schiet een bejaarde industrieel vier kogels door het achterhoofd. Maar dat was nog niet genoeg. ,,Met zijn schoen draaide hij de dode om. Plotseling trapte hij met zijn hak in het gezicht van de dode, hij bekeek hem, toen trapte hij nog een keer. Hij kon niet ophouden, hij bleef maar trappen, bloed en hersenmassa spatten op zijn broekspijpen, op het tapijt, tegen het bed.'' Collini houdt pas op met trappen als de hak van zijn schoen afbreekt. Vervolgens gaat hij naar de receptie, zegt dat ze de politie moeten bellen en wacht op de dingen die komen gaan.
De jonge Caspar Leinen, pas 42 dagen advocaat, wordt aan Collini toegewezen. Die bekent dat hij de industrieel heeft gedood, maar doet er verder het zwijgen toe. Leinen ontdekt vervolgens dat het slachtoffer de opa was van een jeugdvriend. En omdat zijn cliënt verder weinig behulpzaam is, moet hij op eigen houtje naar het waarom op zoek gaan. Het levert een onthutsend verhaal op, onder andere over de manier waarop Duitse rechtssysteem jarenlang worstelde met de nasleep van de oorlog.
Zoals in Misdaden en Schuld schrijft Von Schirach ook in dit boek als een Zeeuws meisje: geen woord te veel. Hij beheerst de kunst van het weglaten, analyseerde boekhandelaar Wim Krings terecht in De Wereld Draait Door. Kaal, afstandelijk, zonder opsmuk, maar scherp. Minpuntje is hoe Von Schirach uiteindelijk - wellicht iets te gemakkelijk - over het lot van Collini beslist. Een ander minpuntje is de prijs: behoorlijk aan de maat voor een boekje met nog geen 150 met tekst beschreven pagina's. In de guldentijd kocht je er een dik boek van zeker 400 pagina's voor. Een thriller, dat dan weer wel.
En nu maar afwachten of promotie via De Wereld Draait Door leidt tot een plekje in de Bestseller 60 voor Von Schirach.
Ferdinand von Schirach - De zaak Collini. Vertaling: Hans Driessen en Marion Hardoar. Uitgeverij De Arbeiderspers, 157 pag., € 17,95
