08 oktober 2009

Een goedkoop vehikel (nieuws, 2009)

'LETTERLIEVENDE' DOCENT GRAA BOOMSMA KRAAKT THRILLERTERREUR

Van docent Nederlands Graa Boomsma mogen zijn leerlingen natuurlijk een thriller van Saskia Noort, Esther Verhoef of Simone van der Vlugt lezen. En Kluun ook. Onwijs zielig, vindt een leerlinge Kluuns boek. ,,Mijn tante heeft ook kanker.''

Maar deze boeken tellen niet mee voor het eindexamen letterkunde, is het onverbiddelijke oordeel van Boomsma. ,,Het schiet stilistisch ernstig tekort, het is in erbarmelijk en clichématig Nederlands geschreven.'' Zijn leerlingen verdienen beter, vindt Boomsma, die ze 'Een man van horen zeggen' van Willem Jan Otten adviseert. ,,Dun boekje hoor.''

Boomsma (1953) is behalve docent Nederlands van een havo 4-klas in de Zuid-Hollandse bollenstreek ook schrijver. Hij publiceerde verhalen, essays, toneelwerk en romans, waaronder 'Laagland', 'Stadsvlucht' en 'Maanvuur'. In januari verschijnt zijn nieuwe roman 'Achttien', over de belevenissen van een docent Engels met een leerlinge aan een Amsterdams lyceum.

Boomsma schrijft voor het weekblad De Groene Amsterdammer regelmatig over zijn belevenissen als docent. Recent nam hij 'de terreur van de lees-toptien' op de hak. Volgens hem kijkt de literaire markt alleen naar verkoopcijfers: ,,iedereen lijkt te klunen en te thrillen.''

In zijn artikel van 2 oktober moet vooral Simone van der Vlugt het ontgelden. Hij kopieert de eerste twee bladzijden uit haar thriller 'Schaduwzuster' en begint voor de klas aan een 'close-reading', een minutieuze lezing van de tekst zelf. Boomsma schrijft dat hij het al na twee zinnen benauwd krijgt van 'de gemeenplaatsen, dubbelop-constructies en pleonasmen. ,,De taal is voor haar (Van der Vlugt, red.) een ondergeschikt middel, een goedkoop vehikel. (...) Jongens en meisjes, als de eerste zinnen al niet deugen, hoe moet ik de rest van het verhaal dan geloven en hoe kan ik de plot volgen?''

Boomsma verwijt zijn collega-docenten Nederlands niet kieskeurig genoeg te zijn. ,,Als hun leerlingen maar lezen, dondert niet wat.'' Hij constateert verschrikt dat Maria Mosterd, schrijfster van een bestseller over een loverboy, Marga Minco, auteur van de klassieker 'Het bittere kruid', uit de lees-toptien op de middelbare scholen verdringt.

Het enige wat helpt is de geestdrift van 'de letterlievende leraar', concludeert Boomsma. En dat betekent 'meeslepend' voorlezen uit 'Momo' van 'Bouazza' of 'Hokwerda's kind' van De Jong, dikke boeken propageren als 'Onze oom' en 'Dis', schrijvers als A.F.Th. of Robert Anker uitnodigen. Geen knieval voor de toptienterreur, belooft Boomsma.

(Bron: De Groene Amsterdammer)

12 opmerkingen:

Jurgen Joosten zei

Hmm. Toch verrassend dat steeds meer Nederlandse vooral roman auteurs overstappen naar het goed verkopende genre thriller. Neem bijvoorbeeld Doodverf van A.F.Th., maar ook Jessica Durlacher heeft aangekondigd een thriller te gaan schrijven. Tevens hebben Maarten ’t Hart en Tim Krabbé (misschien onbedoeld) één of enkele thrillers geschreven. Dit zijn overigens misschien ook wel hun bekendste werken.
Is dit nieuws? Ik denk het niet, het gebeurt namelijk al jaren dat gerenommeerde roman auteurs spannende verhalen, maar ook boeken schrijven. Het boek De beste spannende verhalen uit Nederland en Vlaanderen samen gesteld door Tomas Ross en René Appel, met literaire werken van o.a. Belcampo, F. Bordewijk, Hugo Claus, Hella Haasse, Harry Mulisch, en Jan Wolkers, laat zien dat er veel overlap is tussen de roman auteur en de thriller auteur. Alleen misschien niet de schrijfstijl. Maar om nu alle thrillers over één kam te scheren? Ik vind dat te ver gaan. Misschien bevalt hem de schrijfstijl niet van elke auteur in dit genre, maar de verkoopcijfers bewijzen gelukkig wel dat het niet alleen daarom gaat. Het gaat ook om meer dan alleen maar mooie zinnen. Hoewel er steeds meer van origine thrillerauteurs zijn die wel stilistisch schrijven. Hiervoor hoef ik niet lang na te denken en komt de naam van Lieneke Dijkzeul gelijk al boven, om maar iemand te noemen. Het toeval wil dat ze net als Simone van der Vlugt kinderboeken schreef en bij de zelfde uitgever zit. Maar waarschijnlijk is deze auteur Dhr Boomsma onbekend om dat Lieneke Dijkzeul jammer genoeg nog niet bekend is bij het grote publiek en daardoor nog niet in de toptien staat. Een toptien welke jaarlijks aangepast wordt door de grote hoeveelheid boeken welke verschijnen. Alleen al in de thriller genre verschijnen er jaarlijks meer dan 200 in de van origine Nederlandse taal. Het lijkt mij niet eerlijk deze allemaal op dezelfde manier te beoordelen.

Overigens hoop ik dat Dhr. Boomsma nog wel auteursrechten gaat betalen voor de door hem gekopieerde teksten van Simone van der Vlugt haar boek. Want naar ik heb begrepen staat er toch voorin elk boek dat niets uit het boek zonder toestemming van de uitgever mag worden gekopieerd. ;-)

Simon zei

Een domme en kortzichtige leraar. Iemand die alles over een kam scheert en denkt dat boeken die in de top tien komen per definitie slecht zijn.

Ik zou mijn kind niet bij zo iemand in de klas willen hebben, eigenlijk.

Inderdaad Jurgen, ook in thrillers zijn gradaties.

Net zoals er in de echte 'literatuur' gradaties zijn, en tenenkrommende epistels.

En dat hij 'verschrikt constateert' dat Marga Minco wordt verderen door een populair boek, bewijst des te meer dat deze man stil staat in zijn tijd.

Meneer Boomsma, er is nog een leven buiten uw klaslokaal en uw eigen beperkte belevingswereld. Wen er maar aan.

Dom dat zo iemand een platform krijgt.

Peter Kuijt zei

Er staat niet dat Boomsma de boeken die de toptien bereiken per definitie slecht vindt.

En waarom zou Boomsma geen platform mogen krijgen? Alleen omdat hij een jou onwelgevallige mening verkondigt?

Wilders zegt (ook) allerlei verschrikkelijke dingen. Toch wordt - voor zover de rechter dat toestaat - hem de ruimte gegund. Alles onder het mom van vrijheid van meningsuiting.

En wat is er mis met een leraar die zijn leerlingen probeert bij te brengen dat er nog meer is dan het werk van Verhoef, Noort, Kluun en andere bestsellerauteurs?

Guido Huisintveld zei

Ik wou dat ik vroeger zo'n leraar had gehad. Daar kun je nog eens lekker mee in discussie gaan.

Ik kan me wel vinden in zijn mening, hoewel ook weer niet helemaal.
Niet alles is zwart/wit. Er is een groot grijs nuance-gebied ertussen dat ondanks zijn kleur zeer interessant is.

Nee, dan die leraren Nederlands uit mijn tijd, díe waren nog eens grijs en saai...

Remko Meddeler zei

Het siert Jürgen en Simon dat ze het opnemen voor de thriller. Want inderdaad, er bestaan intelligente, goed geschreven thrillers waar we wat van kunnen leren. Maar dat zijn doorgaans niet de boeken van die Nederlandse "spannende dames" die in de "lees-toptien" terechtkomen.
Noort, Verhoef en Van der Vlugt moeten gewoon door scholieren gelezen kunnen worden. Natuurlijk. Maar die boeken horen niet op de school-leeslijst thuis.

Martin JidW zei

Ik ben blij met iedereen die het lef heeft de Nederlandse taal van de algehele teloorgang te redden.
Dat Boomsma zijn nek uitsteekt, vind ik alleen maar te waarderen, ook al ben ik het niet helemaal eens met de manier waarop dat gebeurt.
Natuurlijk mag iedereen alles lezen wat hij/zij wil, maar dat de lat voor het eindexamen Letterkunde wat hoger wordt gelegd, is toch niet zo gek?

Jurgen zei

Ja als je als student Letterkunde geen "grote werken" hebt gelezen dan ben je verkeerd bezig.
Ja sorry hoor maar een leerling die Nederlands van een havo 4-klas volgt kan toch prima zulke boeken lezen? Hoe oud is zo iemand nu max 16?
Wie doet er nu trouwens examen in de havo 4 klas? Dat was toch in havo 5?
Ik zelf mocht, indien je een thema aan hield, wel misdaadromans gelezen voor mijn eindexamen en heb er nooit spijt van gehad. Het heeft mijn hobby lezen alleen maar versterkt. En voor de duidelijkheid, ik heb verschillende boeken van 't Hart, Mulish, Wolkers, A.F. Th., Dis, Grunberg en enkele andere roman schrijvers ook gelezen. De één met meer succes dan de ander.

Ik vind trouwens dat deze meneer Boomsma inderdaad mag zeggen wat hij wil. Maar vind het redelijk kort door de bocht om te stellen dat de Nederlandse docenten niet kieskeurig genoeg zijn. ,,Als hun leerlingen maar lezen, dondert niet wat.''

Ik ken genoeg mensen om mij heen die nu nauwelijks meer een boek lezen omdat zij in hun Middelbare schooltijd verplicht werden 'zware' literatuur te lezen. Hun plezier in het lezen is door deze mentaliteit geheel verdwenen. Pas nadat ik hun enkele van de door mijn geliefde genre heb laten lezen, na het echte overhalen, zijn zij weer meer gaan lezen.

Inderdaad iemnd die Nederlands wil studeren zal heus wel een van de grote "Drie" lezen. Maar ontneem de mensen niet het plezier in het lezen.

Simon de Waal zei

Peter, je reageert weer eens op de jou gebruikelijke manier. Aangevallen. Neem jij alles altijd persoonlijk?

Dat ik het dom vindt dat hij een platform krijgt, heeft HE-LE-MAAL niets te maken met het feit zijn mening mij wellicht onwelgevallig zou zijn. (en dat is niet hoor, ik ging er gewoon lekker tegenin for argument's sake...)

Als laatste: er is helemaal niets mis met een leraar die de nuance aanbrengt bij leerlingen, en ze vertelt dat er nog wel meer is dan de bestseller top 10. Integendeel. Hulde! Ik krijg alleen de indruk dat deze leraar dat nou juist niet doet. Vandaar. Zoals Guido zegt: leve het grijs!! Er is geen zwart / wit!!
En Remko en Martin hebben ook gelijk.

Zo.


Maar waar trek jij die conclusie nou weer uit, dat moet je mij toch eens haarfijn uitleggen...

Peter zei

Beste Simon,

Ik heb volgens jou kennelijk een 'gebruikelijke manier' van reageren. Zo zou ik me altijd 'aangevallen' voelen. Het is maar hoe je het bekijkt, van jouw kant nogal zwart-wit. Vind ik. Er zit geen greintje grijs tussen.
Ik voel(de) me niet door jouw opmerking aangevallen. Waarom zou ik? Het is Graa Boomsma - niet ik - die deze mening verkondigt over de toptienterreur, maar ik vind haar interessant genoeg om hier op de blog te plaatsen.
Jij vindt het kennelijk nogal dom dat deze man een 'platform' krijgt. Niet omdat wat hij beweert niet met jouw gedachten over de bestsellerterreur overeenkomt.

Maar waarom dan wel eigenlijk? Dat mag (niets moet!) je mij eens haarfijn uitleggen.

Jurgen zei

Ik ben wel benieuwd naar dit boek, verwacht nu wel enig niveau...

Boomsma, Graa NL [Historische thriller][Spionage]
1: Clio's kamer 1994

Simon de Waal zei

Prima dat hij bij jou een platform krijgt. Dat hoort in een spanningsbloog over o.a. thrillers thuis.

Ik had het over de Groene Amsterdammer.

In die Groene Amsterdammer verwacht ik namelijk genuanceerde artikelen, geen hetzerige dompraat die alle spannende boeken zwart wit over een kam scheert.

That's it.

En ik ben zelf een en al grijs, nooit zwart wit. Als je van mij een uitspraak leest, en je kent mij een beetje, dan weet je hoe ik het zeg en bedoel. Zelden serieus. En zeker tegen jou niet ;-)

niels zei

wel leuk zo'n discussie! al irriteer ik me kapot aan zulke leraren! Ik ben 22 en zo'n 6 jaar van de havo af! Door die verplichte vreselijke boeken die ik moest lezen heb ik een hekel gekregen aan lezen, ik las nooit meer een boek, ik maakte een kopie van een boekverslag van iemand anders om maar niet een boek te hoeven lezen! vond het vreselijk!
Nu wat jaren later ben ik verslaafd aan lezen! (mede doordat mijn ouders een bruna winkel overnamen) ik begon fan te worden van lezen dankzij het geweldige boek Komt een vrouw bij de dokter (Kluun) vervolgens alle van der vlugt, noorts, verhoefs, beishuizen, dijkzeuls, pauws gelezen! nu verder met annet de jong, ariane meijer, eva noorlander, anita terpstra, den hollander, appel! ik lees me te pletter tegenwoordig, ik moet er niet aan denken dat ik lezen niet opnieuw een kans had gegeven! dan las ik nu echt geen boek! want de havo heeft het voor mij verpest met die stomme verplichte boeken!

er zijn mensen, zoals ik die willen geen adriaan van dis lezen enz.

leek me wel een goed idee om hier een reactie te plaatsen van iemand die iets jonger is dan de andere personen die reageren!