ZINDERENDE VROUWENLIEFDE!
(Door Peter Kuijt)
Elk jaar slibben de grachten van Amsterdam een dag dicht met boten waarop duizenden lesbiennes, homo’s, biseksuelen en transgenders vieren dat ze zijn wie ze zijn. Zo druk als het dan in de hoofdstad is met regenboogvlagdragers, zo stil lijkt het in gay-hoekje van de misdaadliteratuur. Je moet je best doen om een held (m/v) te vinden met een voorliefde voor een persoon van hetzelfde geslacht.
'Gladjanus van dubieuze energieleverancier belt aan. Openingszin: goh, u ziet er jong uit! Hahaha! Niet gevoelig voor. Doei! Deur dicht.’ Aldus een recente, vrolijke tweet van schrijfster Liesbeth van Kempen die 25 augustus debuteerde met Gevaarlijk spel. Volgens uitgeverij De Fontein een thriller voor de fans van Esther Verhoef en de serie Hollands Hoop. Van Kempens debuut bevat bovendien ‘beklemmende spanning én zinderende vrouwenliefde’.
De hoofdrol in het boek is blijkens de flaptekst weggelegd voor ene Louise. Wanneer officier van justitie Margot spoorloos verdwijnt en kort daarna ook haar man, maakt collega Louise zich grote zorgen. Ze gaat op onderzoek uit en vindt een raadselachtig dossier op een vreemde plek. Ze weet haar broer, die rechercheur is bij bureau Amsterdam-Amstelland, en haar goede vriendin Suzan te overtuigen van de ernst van de zaak. Het trio volgt een vaag maar verontrustend spoor. Dan dreigt alles uit de hand te lopen, ook de groeiende aantrekkingskracht tussen Louise en Suzan.
Van Kempen was werkzaam als accountmanager, communicatietrainer en tekstschrijver. Ze laat weten dat het verhaal in haar boek maar weinig overeenkomsten vertoont met haar eigen leven. 'Misschien het feit dat ik vroeger dierenarts wilde worden, mijn ex een juriste is en ik graag in Frankrijk vertoef.' Ze heeft een voorkeur voor het personage Suzan. ‘Een vrouw naar mijn hart. Aantrekkelijk, intelligent, loyaal, down-to-earth en met een gezonde dosis humor en zelfspot. Ik zou zo verliefd op haar kunnen worden.’
Thrillers als Gevaarlijk spel, waarin openlijk sprake is van een intieme relatie tussen twee vrouwen, zijn zeldzaam in het Nederlandse taalgebied. Hetzelfde geldt voor spannende romans met de herenliefde als belangrijk aspect. We kunnen ons er in ieder geval zo een, twee, drie niet veel voorbeelden van voor de geest halen. De enige namen die ons te binnen schieten, zijn die van Renee Spaan, de lesbische rechercheur in de thrillers van Carina van Leeuwen en die van Guido Versavel, de homoseksuele brigadier in de politieromans van Vlaming Pieter Aspe. Er is zelfs een speciale Wikipediapagina aan dit laatste karakter gewijd. Daarin staat onder meer dat Versavel een ware fitnessfreak is, die dol is op alles wat met cultuur te maken heeft. Versavel werkt zelf al jaren aan een roman, maar een uitgever heeft hij niet gevonden. Verder: Hij is breedgebouwd en gladgeschoren. 'Als hij geen uniform draagt, is hij altijd piekfijn gekleed.' Hoe stereotiep.
Kwade genius
Een uitgebreide zoektocht naar gay- dan wel lesbo-thrillers in het Nederlandse taalgebied levert – hoewel wij Hollanders in naam zo tolerant en ruimdenkend heten te zijn – verrassend weinig titels op. Op de site van de Amsterdamse ‘gay and lesbian book store’ Vrolijk zien we wel veel vertaalde fictie, maar zo goed als geen oorspronkelijk Nederlandstalige boeken. Oké, Dark room van Belinda Aebi en De vrienden van Pinocchio van Tomas Ross worden genoemd, maar hier zijn de homo’s eerder slachtoffer dan wel de kwade genius dan de held.
Vind je uiteindelijk een homothriller, dan wordt-ie in de regel niet door een mainstream uitgeverij op de markt gebracht. Zou dat te maken kunnen hebben met koudwatervrees?
In De gekroonde lelie van Bert van Dongen (Maastricht, 1958) treedt dan wel een homoseksuele inspecteur op die adembenemende avonturen beleeft met zijn ‘vaste’ vriend Pascal en daarnaast in het bezit komt van een eeuwenoud dagboek dat het koppel van Parijs naar het dal van de Loire zal leiden. Het boek is een uitgave van Boekscout.
In 2010 verscheen bij La Vita Publishing het boek Onafwendbaar van journaliste Anja de Crom, tevens voorzitter van de Stichting Lesbisch Lezen. Volgens de uitgever combineert de thriller, over een chantage van een veelbelovend politicus, een gezonde dosis spanning met homo- en lesbische romantiek. Verder gesignaleerd: de gay misdaadroman De onderste steen, in 2010 uitgegeven door Elikser en geschreven door een trio (waaronder een homoseksuele man), dat opereert onder de naam Debora M. Sebastiaans. In het boek treden de homoseksuele Sebas en Debby op als een detectiveduo dat de raadselachtige verdwijning van hun vriend Patrick probeert op te lossen.
In 2011 werd door Tic uitgeverij het boek Pionnenwerk van Paul Weelen op de markt gebracht. Volgens de omschrijving op de site van Vrolijk, gaat het hier om een spionagethriller, waarin de homoseksuele vijftige Jo Klawitter naar Limburg afzakt om te onderzoeken of er in de provincie een afscheidingsbeweging actief is. Er is een explosie op het station in Maastricht en Klawitter stuit op een Limburg-gezinde motorbende die ook actief is in de wapenhandel.
Uitgeverij De Leeskamer brengt de boeken van de varende schrijfster Esther de Blank uit. In IJspret uit 2013 is het belangrijkste personage Isabel Jansen, een schipperskind en oud-rechercheur bij de Franse politie. Na heftige gebeurtenissen tijdens haar laatste onderzoek is ze ingestort en heeft ze ontslag genomen om vervolgens als schipper te gaan varen met haar nieuwe vriendin. Maar Isabel kan het rechercheren niet laten. Als ze vast komt te liggen in het ijs en er op het schip naast het hare een schipper om het leven komt, bemoeit ze zich toch weer met het onderzoek.
Lucy
Het aanbod gay en lesbian thrillers is in het buitenland aanmerkelijk groter. Vooral in het meer puriteinse Groot-Brittannië en de Verenigde Staten wordt er een aardig aantal titels op dat gebied uitgegeven. Fans van de lesbische thrillerschrijfster Patricia Cornwell kennen natuurlijk Lucy Farinelli, nicht van patholoog-anatoom Kay Scarpetta, zeer behendig met computers en de vrouwenliefde toegedaan.
 |
| Patricia Cornwell |
Andere voorbeelden uit het buitenland zijn de detectives van de Britse oud-reclasseringsambtenaar Mari Hannah. Zij is succesvol met haar boeken over de lesbische politievrouw Kate Daniels. Vorig jaar bereikte Hannah met haar oeuvre de shortlist van de Dagger in the Library van de Crime Writers’ Association.
De Schotse bestsellerauteur Val McDermid, ooit begonnen als journaliste, boekte in 1987 met haar eerste thriller over de lesbische journaliste Lindsay Gordon vrijwel meteen succes. De verkoopcijfers waren goed en in 2000 stond McDermid op de shortlist van de Lambda Award voor beste lesbische misdaadroman. Terugkijkend op haar oeuvre zei McDermid eens dat ze bij haar eerste boeken dicht bij haar eigen persoonlijkheid wilde blijven. Het belangrijkste personage was derhalve Schots, lesbisch, feministisch, links georiënteerd en een journaliste.
Ook de Amerikaanse thrillerauteur Jonathan Kellerman voert al sinds het begin van zijn oeuvre een homoseksueel karakter op. Het is Milo Sturgis, rechercheur bij de Los Angeles Police Department. Hij wendt zich geregeld tot de hoofdpersoon, de forensisch psycholoog Alex Delaware, als hij zijn hulp bij een zaak nodig heeft. Sturgis was erbij in het eerste avontuur When the bough breaks (1985) en is dertig jaar later in de thriller Motive nog steeds van de partij.
Voor wie geïnteresseerd is in dit segment van het thrillergenre: boekwinkel Vrolijk heeft nog veel meer titels op voorraad. Zo zijn er de boeken van David James, James Lear, Louise Welsh, Josh Lanyon, Donald Webb, Andrew Grey, Scott Sherman, Paulette Callen en ga zo maar even door. De Amerikaan Josh Lanyon schreef in een essay op Thrillingdetective.com dat het aan de mogelijkheden op ebookgebied en uitgeven in eigen beheer te danken is, dat spannende homo-fictie de laatste jaren aan een opmars bezig is. En op Goodreads is – bijna als een bewijs van Lanyons woorden - een lijst met honderden titels te vinden van boeken die een mix bieden van homo-romantiek en het oplossen van misdrijven.
Joseph Hansen
Wie zich een beetje verdiept in dit genre, stuit al gauw op de naam van de Amerikaanse schrijver Joseph Hansen (1923-2004). Hij is de auteur van de baanbrekende serie misdaadromans rond Dave Brandstetter, een openlijk homoseksuele onderzoeker voor verzekeringsmaatschappijen met een hardboiled karakter. De eerste misdaadroman met Brandstetter, Fadeout, kwam uit in 1970. Daarna volgden nog ruim tien delen in deze serie. Hansen publiceerde ook ‘gothic’ romans onder het pseudoniem Rose Brock.
De schrijver organiseerde in 1970 de eerste Gay Pride Parade in Hollywood. Hansen had een hekel aan de term ‘gay’ en beschreef zichzelf het liefst als homoseksueel. In 1992 won hij een oeuvreprijs van de Private Eye Writers of America. De schrijver was getrouwd met de lesbische artieste Jane Bancroft, met wie hij een dochter had die later een sekse-operatie onderging.
Onderscheidend
Terug naar Liesbeth van Kempen met wie dit verhaal begon. Ze laat weten dat er met de keuze voor een lesbisch hoofdpersonage geen opzet in het spel is. Het is ook niet geschreven vanuit de gedachte dat ze zo nodig een boodschap moet uitdragen. Van Kempen: ''Gevaarlijk spel heb ik vanuit mijn eigen belevingswereld geschreven. Ik heb er verder niet over nagedacht, mijn coming out is namelijk best wel lang geleden… Nu het verschenen is, merk ik pas dat het daardoor onderscheidend is. Omdat het boek uitgebracht is door een grote, gerenommeerde uitgever als de Fontein, die dat eerder als een voordeel dan een nadeel ziet, ligt Gevaarlijk spel nu tussen alle andere thrillers op de tafel bij boekhandels. Daar ben ik natuurlijk alleen maar blij mee.''
Ook Van Kempen kent weinig Nederlandse thrillers waarin de belangrijkste personages homoseksueel of lesbisch zijn. ''De enige die ik direct spontaan kan noemen is Vuurproef van Carina van Leeuwen.'' Wat de buitenlandse misdaadliteratuur betreft tipt ze Doelwit van het schrijversduo Kim Baldwin en Xenia Alexion en She came too late van Mary Wings. ''En inderdaad, Lucy in de Scarpetta-thrillers van Patricia Cornwell is gay, maar geen hoofdpersonage.''
Ze vindt het wel een gemis dat in het Nederlandse taalgebied dergelijke thrillers nauwelijks voorkomen. ''Absoluut. Het is ook onbegrijpelijk, ik bedoel, we leven toch al geruime tijd in de 21e eeuw?'' Aan de andere kant: Van Kempen moet niets hebben van hokjesdenken. ''Een thriller is wel of niet goed, spannend en meeslepend, los van de geaardheid van de personages.''
(Bronnen: o.a. The Guardian, goodreads.com, thrillingdetective.com)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten