Glenn Meade - As van het kwaad (2004)

Hoeveel lijken passen er in een Greyhound?

(Door Peter Kuijt)

De Ierse misdaadauteur Glenn Meade (Dublin, 1957) begon in de zomer van 1999 te schrijven aan zijn vierde thriller, As van het kwaad. Het boek moest gaan over een verwoestende aanslag door een Al Qaida-cel op Washington. Eind augustus 2001 was hij klaar met de eerste versie. Nog geen twee weken later zag hij op televisie hoe kapers in naam van Allah twee vliegtuigen de Twin Towers in New York binnen lieten vliegen.

Onder de duizenden slachtoffers die op 11 september vielen waren er twee die Meade persoonlijk kende. De een was een kennis die hij op een van zijn reizen had ontmoet. De ander was een voormalig FBI-agent die met kennis van zaken over Al Qaida kon spreken. De man had zijn superieuren herhaaldelijk gewaarschuwd voor een aanslag op Amerikaans grondgebied. Omdat hij het gevoel had dat er niet naar hem werd geluisterd, koos hij voor een andere baan: hij werd hoofd van de beveiliging van de Twin Towers. Hij overleed toen het eerste toestel de toren raakte.

Na 11 september raakte Meade ervan overtuigd dat zijn boek nooit zou worden uitgegeven. 'Het onderwerp was te emotioneel en het publiek was te erg geschrokken', schrijft hij in zijn nawoord. Deuren van politie- en inlichtingendiensten die zich voor 11 september voor de schrijver openden, bleven na de aanslagen potdicht. Toch voltooide Meade, die eerder thrillers schreef op het heroplevende nazisme in Europa en een geplande moordaanslag op Stalin, het manuscript om het pas een kleine drie jaar later te publiceren.

In As van het kwaad heeft Al Qaida-leider Abu Hasim de Amerikaanse regering in een houdgreep. Hij overtuigt president Andrew Booth (Bush?) ervan dat hij over grote voorraden zenuwgas beschikt die binnen een mum van tijd een half miljoen slachtoffers kunnen maken. Booth kan een aanslag voorkomen als hij enkele krankzinnige eisen van Hasim inwilligt. De Amerikaanse president kan niets anders doen dan op de eisen ingaan. Ternauwernood weet hij zijn Russische ambtgenoot Kuzmin (Poetin?) van een bombardement op Al Qaida-kampen te weerhouden, waarmee hij een vroegtijdige aanslag op Washington voorkomt.

In het diepste geheim worden er plannen gemaakt voor evacuatie van de inwoners van Washington. Experts berekenen bijvoorbeeld hoeveel lijken er passen in containerschepen en Greyhound-bussen. Ondertussen werkt de FBI het klokje rond om de terreurcel in Washington op te sporen. Daarbij wordt de dienst geholpen door de Russische agent Alexei Kursk, die aan het eind een belangrijke rol zal spelen.

Echt spannend wil As van het kwaad niet worden. Dat komt voornamelijk doordat veel pagina's verloren gaan aan overleg tussen de president en zijn adviseurs (onder wie zich overigens een 'mol' bevindt). Daarin betoont Meade zich een meester van gemeenplaatsen. Clichés als 'gekwelde blikken', 'bittere eind', 'grimmige vastberadenheid' en 'diepe emotie' in 'een gebruind gezicht' ratelen onafgebroken uit Meades tekstverwerker. De explosieve shoot-out in de finale komt haast als een bevrijding.

Het boek was oorspronkelijk in de VS niet verkrijgbaar omdat het te pijnlijk was. Het verhaal gaat dat positieve uitlatingen van Newt Gingrich, de voormalige voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, ervoor hebben gezorgd dat het boek er toch kon verschijnen. Gingrich had er beter aan gedaan de auteur te adviseren zo'n 200 pagina's te schrappen. Dan had het verhaal over wat volgens Meade 'nog zou kúnnen gebeuren' veel meer indruk gemaakt.

Glenn Meade - As van het kwaad. Vertaling: Jan Smit. Uitgeverij Unieboek, 624 pag.