14 juni 2013

Symbolisch (column, 2013)

MIJMERINGEN TIJDENS DE MAAND VAN HET SPANNENDE BOEK (1)

(Door Tomas Ross)

2013, week 23, zeven dagen na de Avond van het Spannende Boek waarop de Gouden Strop door Michael Berg met  'Nacht in Parijs' werd gewonnen en de Schaduwprijs door Walter Lucius met 'De Vlinder en de Storm'. Ik kijk naar de top 60 van de CPNB die week en zie geen van beide titels, net zo min als in de top-tien van meest verkochte thrillers. Ook geen van de genomineerden voor beide prijzen. Sterker, in die specifieke top-tien staat geen enkele Nederlandstalige auteur. In de top 60 worden negentien thrillers vermeld. Waarvan zeven Amerikaans (drie keer 'Inferno':  vertaald, Engelstalig, vertaald gebonden), vier Engels en vijf Scandinavisch. Resteren drie Nederlandstalige, alle drie 'oudjes' tegen weggeef prijs: twee keer Marion Pauw - 'Jetset' voor € 5,95 en 'Daglicht' (filmeditie) - en Saskia Noort met 'Koorts' voor een tientje.

Een week later in de top 60: Pauw met 'Daglicht', Noort met 'Koorts' maar zowaar Strop-winnaar Berg op 34, al heeft zijn uitgever hem meteen maar in de uitverkoop geflikkerd: € 12,50. ’t Schijnt een trend te worden: op 49 Siska Mulder met 'Doof' voor de prijs van een goedkope Chianti, € 4.95 en op 53 Linda van Rijn met 'Viva España' voor € 15,00. In de thriller top-tien opnieuw geen Nederlander of Vlaming.

In de boekhandel pontificaal de nieuwe Baldacci, Grisham, Slaughter en natuurlijk Brown, Noorts oeuvre in de uitverkoop, de onvermijdelijke Vermeer en hier en daar en af en toe een van de genomineerden. Maar nauwelijks of geen advertenties voor hun romans, geen posters in abri’s, geen radiospotjes, geen aandacht op radio, laat staan op televisie. Twaalf euro vijftig voor het bekroonde boek, nog steeds de eerste druk, ’t is symbolisch.

So much voor het effect van de Gouden Strop, Schaduwprijs en die Maand van het Spannende Boek. The Power of Plots. Welke idioot dat gemankeerde reclame-Engels heeft verzonnen, het 'waarom' was wel weer duidelijk met vrijwel alle aandacht voor de buitenlandse eregasten op deze avond die ooit de opening van een maand lang aandacht voor het Nederlandstalige spannende boek had moeten zijn: Karin Slaughter, Nicci French, Monaldi & Sorti

De aandacht voor de Nederlandstalige auteurs beperkte zich tot een lullig interviewtje met Charles den Tex en ondergetekende en een gênant kwisje waarvoor een tweede klas VWO zou bedanken. Kortom – zie die top 60, zie die top-tien, de CPNB organiseerde weer eens voor veel geld een promotietour voor de buitenlandse bestsellerauteurs, hun Nederlandse uitgevers en de Nederlandse boekhandel. Die ik allen van harte een ruime omzet gun, maar ik sla me wel elk jaar weer voor m’n kop dat ik 25 jaar geleden aan tafel bij dat CPNB het initiatief nam tot die Maand en daarbij vergat er nadrukkelijk 'van het Nederlandstalige Spannende Boek' aan toe te laten voegen.

En het begon ruim dertig jaar geleden zo mooi: een eigen jaarlijkse prijs en een eigen club waarin schrijvers samen met uitgevers en recensenten zich sterk gingen maken om de aandacht voor, en de verkoop van het misdeelde stiefkindje van de vaderlandse literatuur, de thriller, te stimuleren. Eerder al, in 1980, had de recensent/hoofdredacteur van VN, Rinus Ferdinandusse, het prachtinitiatief tot VN’s jaarlijkse Detective & Thrillergids genomen. Zo ook de auteur/recensent Theo Capel met het 'onafhankelijke tijdschrift voor misdaadlectuur Thrillers & Detectives'.

Werkte het? O ja. De uitreiking van de Strop in die eerste jaren werd verslagen door het NOS-journaal, kranten besteedden tevoren ruim aandacht aan de genomineerden en hun romans, de prijswinnaar was verzekerd van interviews op radio en tv, de boekhandel hing posters op, het bekroonde boek niet tussen Ludlum en Rendell maar een week in de etalage, de prijswinnaar verzekerd van enkele herdrukken en een beter voorschot en hogere oplage voor zijn volgende boek. 

En dat niet alleen. In kranten en weekbladen werd de Nederlandstalige thriller niet meer afgedaan met een lullig 'signalementje', als al, maar eindelijk gerecenseerd als een elk andere literaire roman. Dikwijls zelfs een pagina - in de NRC, de Volkskrant, Elsevier, de Haagse Post, de regionale pers.

Ik zoek het op in mijn archief : uitgebreide interviews met Koos van Zomeren, Janwillem van de Wetering, Jef Geeraerts; in mijn agenda’s van die dagen, na uitkomst van de jongste roman, afspraken bij radio en televisie, uitnodigingen voor fora en lezingen, opties van filmproducenten, interesse van buitenlandse uitgevers, zelfs contracten. Het kon niet op, ook al haalden we, afgezien van Baantjer en Van de Wetering, nooit de verkoopsuccessen van buitenlandse bestsellerkanonnen als Ludlum, Le Carré, Highsmith, Forsyth, Follett of Deighton. Maar toch – groei en bloei en steeds meer uitgevers die Nederlandse misdaadauteurs gingen publiceren.

Dat laatste is nog immer het geval, je weet niet wat je overkomt als je de recente Detective & Thrillergidsen doorbladert: meer uitgeverijen en uitgeverijtjes in het genre dan ooit, ondanks de malaise in het boekenvak, steeds weer nieuwe auteurs. De helft van Nederland moet in de avonduren spannende verhalen zitten verzinnen. Mooi, zo scheen en zo schijnt het. 

Wat ook mooi scheen was dat initiatief tot die Maand van het Spannende Boek. Het leek een bekroning van alle inspanning tot dan toe. En dan te bedenken dat ik het voorstel deed tot een Week. ,,Een week?”, zei de toenmalige directeur van het CPNB, Henk Kraima. ,,Waarom geen maand? En dan net als met de Boekenweek een geschenkboekje, gratis bij de aankoop van een thriller. Wat vind je daarvan? Schrijf jij de eerste?''

Juichend fietste ik naar huis. Dit kon niet meer stuk.

(wordt vervolgd)

Tomas Ross (Den Bommel, 1944) is het pseudoniem van Willem Pieter Hogendoorn. Sinds 1980 heeft hij enige tientallen boeken gepubliceerd. Ross werd driemaal bekroond met de Gouden Strop. Hij nam in 1986 het initiatief tot de oprichting van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs. Naast romanschrijver is hij ook scenarist, onder meer van de series 'De Brug', 'Bernhard, Schavuit van Oranje' en '0605'. Dit najaar krijgt de auteur een eigen imprint bij uitgeverij De Bezige Bij/Cargo: Tomas Ross Crime. 

Geen opmerkingen: