Verschraalde pils versus rode wijn (column, 2011)

EEN WERELD VAN VERSCHIL

(Door Peter Kuijt)

Voor wie het maar horen wil herhaalt Tomas Ross dezer dagen zijn jaarlijkse terugkerende mantra: de Gouden Strop moet weg. De thrillerprijs werd 25 jaar in het leven geroepen ter promotie van het genre, maar volgens de drievoudige winnaar is het middel nu wel uitgewerkt. Kwalitatief is het fenomeen misdaadroman er volgens hem nauwelijks op vooruit gegaan; er is juist een overproductie aan triefel. Kappen dus met deze prijs voor misdaadliteratuur en laat de betere thriller meedraaien in het grotemensenliteraireprijzencircus.

Mocht het zover komen dat de Strop wordt opgeknoopt, dan is Ross er in ieder geval van verzekerd dat bij een nieuwe uitgave van het Gouden Strop Kwartet zijn konterfeitsel onder het kopje 'Recordwinnaars' niet zal worden vervangen door dat van een ander. Maar dit terzijde.

Overigens zal het zover nooit komen.

De prijs is commercieel te aantrekkelijk geworden. Voor de uitgever van het winnende boek. Voor de sponsors. Voor de Stichting CPNB die haar Avond van het Spannende Boek kan opleuken met iets nieuwswaardigs dat zeker dertig seconden NOS Journaal scoort.

Sowieso is er een onoverbrugbare kloof tussen de literatuur en het thrillergenre, ook al willen uitgevers van literaire thrillers dat nog steeds niet geloven.

De mensen zijn anders, de rituelen verschillen, het is verschraalde pils tegenover rode wijn. Een wereld van verschil.

Wie zich de beelden van de uitreiking van de Libris Literatuur Prijs in het Amstel Hotel nog voor de geest kan halen, zal het begrijpen. Er werd heilbot en lamsrug geserveerd aan tafels met damasten lakens en kandelaars. De aanwezige vrouwen zagen er ravissant uit. En de mannelijke gasten hadden zich allen gehouden aan het kledingadvies op de uitnodiging: 'Trek in ieder geval op z'n minst een colbertje aan'.

Nee, dan de Gouden Strop. De bijna traditiegetrouwe uitreiking was in een te broeierige zaal in een naar evenementenpils meurende poptempel. En de winnaar kwam in een verkreukeld overhemd en een spijkerbroek het podium opgeklauterd. Daar stond-ie dan: Gauke Andriesse, tussen de juryvoorzitter die speciaal voor de gelegenheid zich een nieuwe jurk en dito hairdo had aangemeten en de sponsorende directeur in pak, de handen vol aan de kartonnen cheque en de blanke sculptuur.

Andriesse verklaarde later dat de voortekenen goed waren. Hij had inderdaad verwacht dat hij de prijs wel eens kon gaan winnen.

Dan had hij toch van tevoren op z'n minst een colbertje aan kunnen trekken.

Maar nee, Andriesse is een thrillerauteur in jeans. Die hoort ook niet in het Amstel Hotel aan de lamsrug te kluiven.

Die twee werelden ziet Ross nou graag samenkomen.

Dat gebeurt nooit.

Het zal André Rieu nog eerder lukken Noord- en Zuid-Korea met elkaar te laten walsen, dan dat thrillerschrijvers serieus kans maken op de Libris Literatuur Prijs.

Laat de Strop de Strop, zeker nu ook de jury duidelijk heeft gemaakt dat mannen de prijzen winnen en vrouwen de boeken verkopen. En dat werd nog eens beaamd door de Grote Vier - Simone, Esther, Marion en Saskia - in een omslagartikel van Opzij (vandaag gekocht en in een bruine papieren zak meegekregen...). In het verhaal waar het seksisme vanaf ejaculeerde riep het kwartet in koor: 'Vrouwen hebben het thrillergenre groot gemaakt. Dankzij ons is de markt exponentieel gegroeid'.

En zo is het maar net. De mannen krijgen voortaan de Strop, de vrouwen een gevulde bankrekening. Dat moet Ross toch ook genoegen doen.

Het scheelt ook zo veel leeswerk voor de volgende jury. Gewoon de inzendingen van vrouwelijke auteurs - ja, ook die van Tess Franke - terzijde leggen. Wat een tijdwinst!

En het meeste is toch pulp, zegt Ross.

Wat kan het leven op sommige momenten toch overzichtelijk zijn.