Jeffery Deaver: 'Ik ben geen stijlvolle schrijver'
Na Raymond Benson is Jeffery Deaver de tweede Amerikaanse schrijver die zich aan het schrijven van een James Bond-thriller heeft gewaagd. En hij doet dat met verve. Carte Blanche is een spectaculaire achtbaanrit die zich over drie continenten uitstrekt. Maar wel geheel in Deaver-stijl. ,,James Bond mocht van mij niet roken.''
(Door Peter Kuijt)
AMSTERDAM - De Amerikaanse bestsellerauteur Jeffery Deaver (61) schrijft boeken zoals een bakker broodjes bakt. ,,Ik heb geen hooggespannen verwachtingen als ik aan een thriller werk. Ik schrijf gewoon het beste boek dat ik kan schrijven. Als ik het voltooid heb, stuur ik het manuscript op naar mijn uitgever en ga ik verder met mijn volgende project.''
Maar tijdens een Amsterdamse tussenstop op zijn promotietournee naar de VS, Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en Italië, erkent hij verguld te zijn met de ontvangst van zijn nieuwe boek Carte Blanche, het jongste avontuur van de Britse geheim agent James Bond. ,,In mei kwam het boek uit in Engeland en werd groots gepresenteerd. De recensies zijn tot nu toe behoorlijk positief'', aldus Deaver. Wat heet: een Britse criticus noemde Deaver zelfs een betere ambachtsman Bonds geestelijk vader Ian Fleming. ,,Daar had ik wel gemengde gevoelens over. Aan de ene kant was ik vereerd, aan de andere kant was ik het er niet mee eens. Ik ben als schrijver technisch gezien misschien beter dan Fleming. Maar hij was veel beter in het door Bond laten observeren van de samenleving. Een groot inzicht in de maatschappij, dat is niet zo mijn specialiteit.''
Carte Blanche is een spannende dollemansrit vol adrenalineverhogende actie, waarin James Bond, net terug van een missie in Afghanistan, achter een schurk aan zit die van plan is een allesvernietigende aanslag te plegen. De 'bad guy' is de geslaagde Britse zakenman Severan Hydt, met Nederlandse roots overigens, groot geworden in de afvalverwerking en het recyclen. Hydt heeft een ziekelijke voorliefde voor vergankelijkheid en de dood. Even zo 'bad' is de gewetenloze en uiterst slimme Ier Niall Dunne, Hydts compagnon. Bonds avontuur begint in Servië en gaat via Londen naar Dubai om te eindigen in Zuid-Afrika.
Deaver heeft zo'n negen maanden over het boek gedaan en volgde daarbij dezelfde werkwijze die hij voor zijn 'gewone' thrillers uit bijvoorbeeld de Lincoln Rhyme- en de Kathryn Dance-series hanteert. ,,Ik maakte een uitgebreide synopsis van ongeveer 140 pagina's. Daarin stonden alle elementen van de plot in: hoe de finale is, wanneer de karakters worden geïntroduceerd en 'eruit gewerkt', levend of dood. Ik weet van tevoren ook waar alle oplossingen voor de problemen verstopt zitten. Tegelijkertijd deed ik de research. Ik had vijfduizend pagina's aan onderzoeksmateriaal. Notities, boeken, zaken die ik van internet had gedownload, handleidingen voor spionnen, etc. Daarna schreef ik het boek in ongeveer acht weken.''
Het manuscript verstuurde hij vervolgens naar vertegenwoordigers van de Fleming Estate, die hem eind 2009 hadden benaderd voor het schrijven van de thriller. ,,Ze hadden nee kunnen zeggen. Maar ze waren er tevreden over, gaven enkele goede tips. Zoals, James Bond slaat nooit een glas chablis af.''
,,Research is leuk en niet alleen omdat je de kosten ervan kunt aftrekken voor de belastingen'', vervolgt Deaver. ,,Sommige schrijvers willen problemen ontlopen en geven derhalve weinig details weg. In hun boeken ziet Amsterdam er hetzelfde uit als Antwerpen of Nice. Ik vind dat je er juist smaak aan moet toevoegen.'' Voor 'Carte Blanche' vloog Deaver naar Dubai en Zuid-Afrika. Servië had hij in een eerder stadium bezocht. ,,Ik ging naar elke plek waar Bond ook zou gaan.''
Het manuscript van 'Carte Blanche' werd nog diverse malen herschreven. ,,Ernest Hemingway zei ooit: 'Er zijn geen grote schrijvers, er zijn alleen grote herschrijvers'.''' Zijn vader bestempelde diens verteltrant als basisproza en zoonlief beaamt dat. ,,Mijn stijl trekt niet de aandacht. Ik ben geen stijlvolle schrijver. Maar ik kan een verhaal efficiënt vertellen.''
MISSTAPPEN
Hij vond het een 'geweldige' ervaring om in de voetsporen van Fleming te treden. ,,Mijn uitgever wil natuurlijk horen dat ik ontzettend geploeterd heb met dit boek. Dat het een vreselijke ervaring was. Maar in feite was het uitermate plezierig. Ten eerste omdat het personage James Bond altijd al een deel heeft uitgemaakt van mijn leven. Ik groeide ermee op en las van jongs af aan de originele Bond-boeken.''
,,Het was ook niet zo'n enorme klus'', vervolgt de auteur, wiens thrillers in 150 landen verschijnen. ,,Ik hoefde niets nieuws te proberen, maar bedacht een typische Deaver-plot voor 'Carte Blanche'. Dat betekent dat het verhaal zich in korte tijd afspeelt, om de paar hoofdstukken is er een afschrikwekkende deadline en aan het einde is er de grote verrassing. Eigenlijk zijn er drie verrassende wendingen aan het slot.''
Wat ook scheelde was dat Deaver de held niet hoefde te creëren. ,,Ik greep terug naar de originele boeken van Fleming en schreef een 'bijbel', een biografie van Bond, met bijvoorbeeld al zijn fysieke kenmerken. Hij is begin dertig, donker haar, een meter drieëntachtig en weegt 77 kilo.''
Deaver kwam met de Fleming Estate overeen dat hij Bond zou updaten. Het avontuur moest in het tijdperk na '11 september' spelen, waarin smartphones gemeengoed zijn en het Verzetsleger van de Heer nog steeds huishoudt in Oeganda. ,,Thrillers die in deze tijd spelen met reële bedreigingen, hebben op mij meer impact dan romans die zich in het verleden afspelen. Ik wilde ook af van de 'historische' Bond die we kennen uit de films, met de flauwe oneliners van de held na een stevig robbertje vechten. Zoiets haalt de emotionele diepgang uit het verhaal. 'Carte Blanche' is hoekiger, scherper dan de films.''
De James Bond van 'Carte Blanche' moest qua karakter gelijke tred houden met de 007 uit de Fleming-boeken. ,,Het gaat in de boeken van Fleming niet zozeer om de - simpele - plots, maar het is het karakter dat het verhaal maakt. Ik wilde me ervan verzekereren dat de fans van Fleming punten van herkenning zouden hebben. Bond is een nogal complexe man, behoorlijk fatalistisch. Hij is ervan overtuigd dat hij snel zal sterven gezien zijn riskante beroep. Daarom leidt hij geen leven vol overdadigheden, maar gaat er wel honderd procent voor. Mensen zien hem als genotzuchtig, dol op snelle auto's, Martini's en mooie vrouwen. Maar het gaat Bond niet om de luxe, maar om de kwaliteit. Hij draagt een stalen Rolex, maar in vermomming als een zakenman doet hij een protserige Breitling om.''
Dat hij als Amerikaan over een typisch Britse icoon als James Bond een boek kon schrijven, vond hij 'een extra uitdaging'. ,,Ik wist dat de Engelse lezers er scherp op zouden letten of ik niet een loopje zou nemen met Bond. Er is ook niets ergers dan een dialoog of gebaar te gebruiken dat door de lezers belachelijk wordt gevonden. Ik bestudeerde bijvoorbeeld het Britse Engels door naar BBC-programma's te kijken. Maar ik had zowel in de VS als in Engeland redacteuren die me voor misstappen behoedden.''
In 'Carte Blanche' steekt James Bond bewust geen sigaret meer op. ,,Dat heeft niets te maken met het feit dat ik al of niet tegen roken ben'', zegt Deaver. ,,Maar de hedendaagse spion rookt niet meer. Mensen van inlichtingendiensten vertelden me dat spionnen alle aandacht willen vermijden. Dat doe je dezer dagen juist wel als je een sigaret opsteekt. Bovendien laat een sigaret bewijzen achter. Zoals DNA. En tegenwoordig kan men zelfs aan de as vaststellen waar en wanneer het pakje sigaretten gekocht is.''
,,Maar'', besluit Deaver, ,,James Bond drinkt nog steeds.''
Jeffery Deaver - Carte Blanche. Vertaling: Hugo Kuipers. Uitgeverij Van Holkema & Warendorf, 399 pag., € 19,99 151251 jun 11
(Copyright foto's: GPD/Evert Elzinga)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten