Iets met thrillers (column, 2012)

ALS ZIJ LEEST...

(Door Peter Kuijt)

,,Als zij leest, zijn het altijd spannende boeken.'' Het stond er echt, dit zinnetje in een persbericht van de Stichting CPNB.

En 'zij' sloeg op Annemarie van Gaal, de voorzitter van de jury die volgend jaar de Gouden Strop zal uitreiken.

Een knullige zin. Die, en dat is dan toch weer knap van de CPNB, voor meerdere uitleg vatbaar is. Als je de nadruk legt op het woordje 'als', zou je de zin zo kunnen interpreteren dat Van Gaal nooit een boek ter hand neemt. Dat ze door tien potige buitenwippers naar een boekenkast gesleurd moet worden. En omdat ze twintig ogen in haar rug voelt prikken, pakt ze maar een thriller.

Omdat het moet...

En als je de zin anders beschouwt, lijkt het of Van Gaal nooit iets anders dan thrillers onder ogen krijgt. Lijkt me onwaarschijnlijk, als je zelf schrijver en columnist en ook nog ondernemer en investeerder bent.

Hoe dan ook, deze opmerking in het persbericht is exemplarisch voor de worsteling van de organisatie om de keuze van een juryvoorzitter ook 'thrillertechnisch' te verantwoorden. Want een herhaling van het debacle uit 2005 toen juryvoorzitter Sonja Barend in de tv-show van Ivo Niehe zei de ballen verstand van misdaadromans te hebben, dient te allen tijde voorkomen te worden.

Sindsdien werd er met wisselend succes uit de vijver met BN'ers iemand geplukt die juryvoorzitter mocht worden. Van Clairy Polak herinner ik me dat ze jurybijeenkomsten met strakke hand én doorvragen leidde en dat ze bij de uitreiking Vara-rode laarzen droeg. Bonuspunten dus. Van KPN-topman Ad Scheepbouwer (2008) was niet bekend of hij überhaupt wel eens een spannend boek gelezen had en op de prijsuitreiking gedroeg hij zich als een vreemde eend tussen al dat thrillervolk. FNV-voorzitter Agnes Jongerius was een jaar later zo druk met het ontslagrecht en de AOW dat ze de stapel thrillers door liefhebbers op haar vakcentrale liet lezen. Koos Postema (2010) is meer de man van Remco Campert en Hans Lodeizen, zo werd gezegd, maar scoorde toch een voldoende door tijdens de Maand van het Spannende Boek een dag lang in een boekwinkel te helpen. Van Inge Ipenburg (2011) werd alleen gezegd dat zij graag las, 'en dan met name spannende boeken'.

Tja.

Journaallezer Rik van de Westelaken wist in ieder geval te melden dat zijn eerste misdaadboek eentje van Agatha Christie was en hij was ook niet te beroerd om bij 'Carlo & Irene' nog eens de geneugten van Nederlandstalige thrillers aan te prijzen.

De krampachtige speurtocht naar een BN'er die 'iets' met thrillers heeft is volstrekt overbodig. Met vier ter zake kundige recensenten in de jury lijkt een verantwoorde keuze van een winnaar wel gegarandeerd.

De voorzitter moet het verhaal van de jury kunnen verkopen. Die moet gepokt en gemazeld zijn in het bespelen van het publiek en de camera's. Dus geen recensent die bibberend en zwetend het rapport voorleest (ik weet nog goed hoe het mij dun door de broek liep toen ik - gestropdast en in een te strak colbertje - de naam van Jac. Toes enthousiast moest declameren).

Dus organisatie: Zorg voor een goedgebekte BN'er (geen Yvon Jaspers of Andries Knevel alsjeblieft) die voor een minimale vergoeding een literaire onderscheiding wil uitreiken. Laat hem of haar vooraf wel met de hand op de Bijbel, de Koran of het Handboek voor zzp'ers beloven in de openbaarheid niets kleinerends à la Arie Storm over het thrillergenre te zeggen.

En verhoog dan meteen de prijs naar 25.000 euro.

Komt er in ieder geval één schrijver sterker uit de crisis.