Saskia Noort (interview, 2011)

De kritiek voorbij

In de beslotenheid van haar finca op Ibiza schreef Saskia Noort haar boek Koorts, een thriller over twee Nederlandse vriendinnen die zich twee weken op het party-eiland heel anders hadden voorgesteld. Terug in Nederland praat ze met theaterbezoekers over seks en relaties en ziet ze haar boeken bewerkt worden voor film en toneel. 'Mijn naam wordt niet meer iedere keer genoemd als het gaat om de ondergang van de literatuur.'

(Door Peter Kuijt)

AMSTERDAM - Ze twijfelt even. Ze kijkt wat rond in de lounge van het Amsterdamse hotel, lepelt wat schuim van haar cappuccino en zegt dan: 'Ik denk dat ik op een zeven zit.'

De vraag was hoe hedonistisch Saskia Noort zichzelf inschat op een schaal van 1 tot 10. 'Ik ben daar heel erg ambivalent in. Ik kan heel erg genieten. Maar er zijn grenzen aan mijn genotzucht. Ik ben een controlfreak, wil mezelf niet verliezen. Dat vind ik eng.'

De schrijfster is een heel ander type dan Dorien en Ellen, de twee hoofdpersonen uit haar nieuwe thriller Koorts. De 35-jarige Dorien is redactrice bij het vrouwentijdschrift She en Ellen, 'heel mooi op een Sienna Miller-achtige manier', is daar de styliste. De twee besluiten samen naar Ibiza te vliegen, Dorien om het einde van haar relatie te verwerken en Ellen, 'free as a bird', gewoon om los te gaan. Voor de laatste zou 11 het doel op de schaal van hedonisme zijn. Want het kan bij Ellen altijd 'leuker, beter, mooier, geiler'. Tegen de meer twijfelende Dorien zegt ze: 'Jij gaat een lekkere kerel zoeken en laat je helemaal uit elkaar trekken.' Maar het loopt allemaal anders. Een van de twee verdwijnt op raadselachtige wijze op het Spaanse eiland. Wat volgt is een met recht koortsachtige zoektocht van de ander over heel Ibiza.

Sinds vandaag ligt de thriller in de winkel. Opgedragen aan haar vriend, 'woordkunstenaar' Frans. De schrijfster grijnst: 'Dat is een grapje tussen ons. We kunnen namelijk nogal eens lang doorgaan over één woord.'

In haar boek maakt de 44-jarige schrijfster korte metten met de aanname dat je voor een écht literair leven voortdurend in bibliotheken dient rond te hangen. Ze citeert met graagte de Amerikaanse schrijver Roman Payne, die meent dat je prima research voor literatuur kunt doen in nachtclubs. En dan vooral op Ibiza.

Ze heeft de clubs voor dit boek allemaal bezocht: Pacha, Amnesia, Space en nog vele andere. Ze huivert: 'DC-10, waar iedereen eindigt, is echt underground. Ik vond het er te heftig. Als je écht in die wereld zit, merk je het niet. Maar als je als buitenstaander, nog redelijk energiek en niet gedrogeerd, daar aankomt, zie je mensen die 72 uur achter elkaar doorgaan met feesten. Je kan er zo maar ineens als die meiden uit mijn boek in verzeild raken.'

Het ultieme doel voor partytijgers op Ibiza, weet Noort, is uitgenodigd worden voor een exclusief villafeest, een orgieachtige bedoening, waar eenieder, strak van de pillen en de drank over elkaar heen krioelt. In het boek wordt zo'n feest met als thema Eyes Wide Shut uit de gelijknamige film beschreven. 'Ik ben ooit op zo'n gelegenheid geweest. In eerste instantie dacht ik dat ik op een filmset was. Gratis drank, gratis eten. De punch moest je niet nemen, want die was 'verrijkt' met extasy. De mensen die er kwamen, waren allemaal figuren die op de vlucht waren voor hun eigen verveling en ongeluk. Toen ik dat zag, dacht ik: dit is de ultieme thrillersetting.'

De politie op Ibiza hanteert een zerotolerancebeleid, als je met een pilsje achter de kiezen wordt aangehouden, ben je al het haasje. Maar drank en drugs zijn in overvloed verkrijgbaar. Door het veelvuldige gebruik gebeuren er ook heel wat ongelukken op het eiland. Noort: 'Jaarlijks vallen er vijf à zes mensen van balkons. Dat gegeven heb ik ook gebruikt in mijn boek.'

Maar Ibiza is niet uitsluitend Sodom en Gomorra. Het Spaanse eiland heeft ook een spirituele kant. 'Je kunt er ontslakken, mediteren, aan yoga doen. Dat maakt Ibiza apart. Je kunt er ten onder gaan aan drank en drugs, maar ook terugkeren naar jezelf.'

Ze blijft ver uit de buurt van pillen, snuifpoeders en andere geestverruimende middelen. 'Ik ben er wel nieuwsgierig naar, maar ben er ook bang voor. Dus gebruiken doe ik niet. Ik pleeg wel veel research, wil er alles over lezen.' Soms tot ergernis van haar kinderen van zestien en achttien, de 'gevaarlijke leeftijd' volgens Noort, die regelmatig verzuchten: 'Mam, hou er nou eens over op. Jij weet alles'. Berustend: 'Maar ooit komen ze ermee in aanraking. Het is iets wat niet te vermijden is.'

Ze komt nu zo'n vijf jaar met enige regelmaat op Ibiza. Ze heeft er een huis op een berg, een finca, een eeuwenoude boerderij. Daar schreef ze in afzondering haar nieuwe boek. 'Ik zit er echt afgelegen. Als ik zin heb om om twaalf uur 's middags in bed te gaan liggen, dan doe ik dat. Maar als ik 's nachts wil schrijven, kan dat ook. Als ik eenmaal in zo'n flow zit, dan gaat het schrijven ook goed. Dat is de kick.'

Man/vrouw-dingetjes

Saskia Noort is 's lands bestverkopende thrillerschrijfster. Eind vorig jaar bereikte ze de mijlpaal van twee miljoen verkochte exemplaren. En dat op basis van een niet eens al te omvangrijk oeuvre.

Ze neemt telkens ruim de tijd voor het schrijven van een nieuw boek. Haar vorige thriller De verbouwing verscheen begin 2009. Een contrast met haar eveneens goedverkopende collega's Esther Verhoef, Simone van der Vlugt en Loes den Hollander, die jaarlijks minstens één, maar liever nog twee nieuwe boeken in de boekhandel willen hebben. Noort: 'Ik ben niet iemand die er twee per jaar kan schrijven. Dat lukt me gewoon niet. Het idee voor een boek heeft tijd nodig om in te dalen. Ik heb het daarnaast druk gekregen met allerlei andere bezigheden, die ik ook heel leuk vind. Ik heb net zoals Simone en Esther kinderen, maar die voed ik in mijn eentje op. Ook zij ondervinden de last als ik ga schrijven. Ik ben dan vaak afwezig, knorrig. Ben dan alleen maar in mijn hoofd bezig met het verhaal. Dat eist ook bij hen z'n tol. Er is bij mij thuis geen man die hen opvangt.'

Vrijheid is een ander woord voor niets te verliezen hebben, zong Janis Joplin ooit, en dat motto hangt ook aan Koorts. Noorts vrijheid 'in positieve zin' is dat ze geld verdient met schrijven. 'Daar heb ik altijd al van gedroomd, dat je alleen maar met een boek bezig kon zijn. Daar staan nu overigens veel andere verplichtingen tegenover. Als je eenmaal zo succesvol bent als ik, kan je doen en laten wat je wilt. Je krijgt ook de meest uiteenlopende aanbiedingen. Er is me wel eens gevraagd om als een soort relatiedeskundige een televisieprogramma te gaan presenteren. Dat doe ik niet, want dan kom ik helemaal niet meer aan schrijven toe.'

Evengoed heeft Noort zich als relatie-expert toch even kunnen laten gelden. Als Koorts verschijnt, zit er voor haar net een tournee van twee maanden op langs theaters in onder andere IJmuiden, Laren, Valkenswaard, Rijswijk, Almelo, Hoogeveen en Middelburg. Samen met Playboy-hoofdredacteur Jan Heemskerk las ze voor uit hun columns voor de glossy Linda. en beantwoordde ze vragen vanuit het publiek over de strijd tussen de seksen, seks, gezin of werk. Waarom vrouwen toch zo drammen en waarom kunnen mannen hun huis niet gezellig maken? 'Zo'n theatertour is lachen. Dat op de deuren van de kleedkamers onze namen staan. En dat wij met wat we zelf gewoon heel erg leuk vinden - vragen stellen, antwoorden geven, praten over man/vrouw-dingetjes - een zaal vol krijgen.'

'Soms was het echt 'trekken' aan de zaal. Maar als eenmaal de eerste vraag is gesteld, dan komen anderen ook los. En als ze eenmaal los zijn, moet je ze weer terug op hun stoel zien te krijgen.'

Ze is geen volbloed podiumbeest. 'Ik moest wel over iets heen stappen, ja. We zijn geen acteurs. Sommige mensen vonden dat tegenvallen, dat we alleen maar voorlazen. Maar ja, we zijn nu eenmaal schrijvers.'

Jaloezie

Haar eerste twee thrillers zijn verfilmd, haar voorlaatste, De verbouwing, gaat eveneens de bioscoop halen. Deze maand gaat een toneelstuk naar het boek De eetclub in première en het kersverse Koorts heeft inmiddels ook de interesse uit de filmwereld gewekt. Noort knikt. 'Ik hoefde maar te twitteren dat ik een thriller schreef over Ibiza en er belde al een producent.' Nog voor de publicatie van Koorts is het contract getekend met filmproducent Millstreet Films. Antoinette Beumer gaat de film regisseren.

Al die bewerkingen van haar boeken, het is een ontzettende kick. 'Gek ook, om het uit handen te geven. Dat een film of toneelstuk toch anders wordt dan ik het in mijn hoofd had zitten.' Waar het kan probeert Noort er op een of andere manier bij betrokken te zijn. 'Ik heb het script van De eetclub gezien, de acteurs de tekst horen voorlezen, ben naar een doorloop geweest. Dus in zoverre houd ik een vinger aan de pols.'

Konden recensenten haar voorheen nogal flink raken, met kritiek op haar werk kan ze steeds beter overweg. Sterker nog, ze heeft de indruk dat er gaandeweg minder op haar geschoten wordt. 'De verbouwing had bijvoorbeeld best redelijke recensies. Mijn naam wordt er ook niet meer iedere keer bij gehaald als het gaat om de ondergang van de literatuur.'

Maar als je wint heb je niet louter vrienden, ondervond de schrijfster. Verschillende 'collega's' gaven haar de wind van voren. De een zei dat ze zich moest wegscheren uit de wereld van de literatuur. Een ander zei na het Boekenbal Noort 'een arrogant rotwijf' te vinden. De schrijfster zet grote ogen op: 'En ik deed niks! Ik ging een drankje halen en stelde me aan haar voor.' Schouderophalend: 'Ach, het was een manier voor haar om aandacht te krijgen.'

De oorzaak van al deze bejegeningen is plat, meent Noort. 'Ik denk dat het gewoon ordinaire jaloezie is. Misschien is het niet eens gericht op mij als persoon. Ik zit nu op het toppunt van mijn roem. Ik krijg veel aandacht. En als ik me inleef in iemand die twaalf jaar ouder is en die een ander in de spotlights ziet staan, dan voelt dat natuurlijk niet lekker. Dan kun je nog wel zo belezen zijn, het blijft moeilijk. Het is niet mijn schuld.'

'Telkens als er een schrijver populair wordt, wordt er geroepen dat de literatuur te gronde wordt gericht. Maar ondertussen gaat de literatuur gewoon door. Er komen nieuwe auteurs, er komen nieuwe thrillerschrijvers. De redding van de literatuur ligt in ieder geval niet in de handen van één iemand.'

Ze heeft gedubd over de vraag of ze Koorts wel zal inzenden voor de Gouden Strop. Twee keer was ze genomineerd, daarna besloot ze niet meer met het circus rond de thrillerprijs mee te doen. Maar nu werpt ze zich met Koorts wel in de strijd. 'Ik heb Nieuwe buren destijds niet ingezonden. Niet omdat ik twijfelde aan het boek, maar vanwege alles eromheen. Ik zat op dat moment ook tegen mijn scheiding aan. Ik had geen zin in gezeur en juryrapporten waarin vervelende dingen over mij gezegd werden. Maar ik ben nu verder. Ik kan er beter mee omgaan. Dat heb ik echt moeten leren.'

Ooit verschijnt er van haar hand ook een literaire roman. Ideeën heeft ze daar wel over. 'Maar telkens kwam er weer een thriller tussen. Weet je, ik heb ook een lichte kant. Mijn droom is ooit een roman te schrijven waarin die wordt gecombineerd met de strijd tussen de seksen. Ik heb wel het gevoel dat dit de tijd is om het te doen.'

Saskia Noort - Koorts. Uitgeverij Anthos. (foto auteur: copyright GPD/Marcel Antonisse)