'Ik ben van nature volstrekt asociaal'
(Door Monique Brandt)
Nee, ze houdt niet van interviews, niet van op de foto gezet worden, niet van het verklaren van haar eigen werk. 'Ik heb geen boodschap', zegt thrillerauteur Mo Hayder. 'Zelf wil ik ook niks weten over de achtergrond of drijfveren van mijn favoriete schrijvers.'
Toch ontdooit ze gelukkig razendsnel, in de lobby van het Amsterdamse hotel waar ze ontvangt, op last van haar uitgever. Haar zevenjarige dochter Lotte rent er ook rond, klaar voor een uitstapje met papa in de binnenstad. Later op de dag gaat het gezinnetje op pad voor een toeristische tocht over de Wallen. Met een grijns: 'Als deze promotiedingen dan toch moeten, dan maak ik er ook maar een uitje voor allemaal van.'
De Britse schrijfster verwierf grote faam met haar harde, realistische thrillers, zoals haar huiveringwekkende debuut Vogelman in 2000, De Behandeling, Tokio en Ritueel. Haar nieuwste thriller is Huid, in feite het vervolg op Ritueel. Opnieuw een inktzwart, verontrustend boek in de reeks thrillers rond politieman Jack Caffery, die worstelt met zijn verleden, zijn problemen op - onder andere - het vlak der menselijke relaties en de slopende zoektocht naar gevaarlijk gestoorde moordenaars.
De meeste personages in Hayders boeken zijn sowieso enigszins sociaal gehandicapt, of in ieder geval extreem op zichzelf, een trek die ze gemeen hebben met hun schepper, constateert ze droogjes. 'Ik ben van nature volstrekt asociaal. Mijn ideale dag: alleen in mijn kamer, lezend, schrijvend, in ieder geval zonder een mens te zien. Misschien een kort wandelingetje tussendoor, maar dan ook in mijn eentje. Wat dat betreft heeft de komst van mijn dochter alles veranderd. Met een kind moet je enigszins 'sociable' zijn, ik moet mezelf dwingen 'normaal' te zijn, ouders van vriendjes en vriendinnetjes te ontmoeten. In het verleden verhuisde ik elk jaar, steeds naar een andere, nieuwe plek. Dat kan nu niet meer. Toen ik Vogelman aan het schrijven was, dacht ik bij mezelf: ik kan geen normaal mens beschrijven, en ik realiseerde me dat dat kwam omdat ik simpelweg geen normale mensen kende! En ikzelf was zeker niet normaal. Tegenwoordig doe ik dingen op een, hoe zeg ik het, wat meer sociaal acceptabele manier. En nadat ik dit boek af had besefte ik dat er een enigszins normale vrouw in voorkomt, namelijk Flea Marley, het hoofd van de duikeenheid van de politie die ik beschrijf. Ik was helemaal verbijsterd dat ik het kón; was dat nou zo moeilijk?''
Mo Hayder heeft geen 'normale' jeugd gehad, zo verklaart ze deels haar neiging volstrekt haar eigen gang te gaan. Als dochter van een wetenschapper woonde ze als kind jarenlang in Amerika, op veel verschillende plekken. 'Ik voelde me nergens thuis, had geen vaste plek. Zo heb ik ook toen ik ouder was jarenlang geleefd, eigenlijk tot ik moeder werd.'
Vanaf haar zestiende trok ze in haar eentje de wereld rond, had tal van baantjes, voortgedreven door innerlijke onrust. Ze woonde in Japan, waar ze hostess werd in een nachtclub en probeerde een filmstudie uit in de VS. Haar bloederige animatiefilmpjes waarin kleipoppetjes elkaar genadeloos afslachtten, bleken echter ook niet de weg naar het grote publiek te vinden. Uiteindelijk vond ze haar passie in schrijven.
PEDOFIEL
Het wereldbeeld dat uit haar boeken spreekt is nou niet wat je noemt vrolijk. De vereenzamende politieduikster Flea Marley zoekt in haar dromen elke nacht naar haar ouders die tijdens een duiktocht zijn verdwenen en haar broer is amper in staat voor zichzelf te zorgen. Jack Caffery, de inspecteur die in veel van Hayders boeken figureert, heeft helemaal een tragisch verleden. De pedofiel die zijn broertje zeer waarschijnlijk heeft misbruikt en vermoord, was vrijwel zijn hele leven zijn achterbuurman. De man treiterde de politieman tot hij op mysterieuze wijze om het leven kwam.Caffery, die nog steeds niet weet dat zijn broer tot voor kort nog wél in leven was, vertrok uiteindelijk uit Londen om zijn demonen achter zich te laten. Zoiets lukt nooit, zegt de auteur, uit eigen ervaring. 'Met verhuizen laat je je verleden niet achter je, dat sleep je voor altijd met je mee. Het maakt Jack er nog tragischer op, natuurlijk.'
Over haar belangrijkste hoofdpersoon gesproken: een aantal keer kondigde Hayder aan dat ze de inspecteur niet meer terug zou laten komen. Toch is hij er nog steeds, als een ex die ze maar niet uit haar leven kan bannen. Hayder knikt lachend: 'Ik had altijd de pest aan schrijvers die vertelden hoe een personage zogenaamd 'onafhankelijk' opereerde, als het ware buiten de auteur zelf om. Onzin, want de schrijver heeft toch de touwtjes in handen? Maar ik moet dat enigszins terugnemen. Ik had genoeg van Caffery, maar hij niet van mij. Als een irritante specht bleef hij op mijn hoofd zitten tikken: hallo, ik ben er nog! Toen dacht ik, ik moet zijn verhaal afronden. En dat afscheid gaat meer dan één boek in beslag nemen, vrees ik. In ieder geval komt er nog veel ellende op het pad van die arme Jack, wéét ik, want ik heb al mijn boeken al tot in de details in mijn hoofd zitten.'
De wreedheden die ze beschrijft, gaan ver. Dat geldt voor de fysieke mishandelingen van slachtoffers, maar ook de geestelijke kwellingen die bijvoorbeeld familieleden elkaar aan kunnen doen. 'Ik denk dat echt kwaad niet bestaat, maar dat iedereen de capaciteit heeft om slecht te zijn, of goed. Wat me meer fascineert is zwakte. Veel menselijke ellende wordt veroorzaakt door zwakte, mensen die niet sterk genoeg zijn hun impulsen te weerstaan. Tom, de broer van Flea, is zwak en pathetisch en daardoor maakt hij Flea bijna kapot. Ik ben uiterst gefascineerd door mensen die zichzelf niet onder controle hebben.'
Seksueel geweld, wreedheden jegens kinderen, het zijn thema's die ook steeds terugkeren in haar boeken. 'Ik schrijf over wat me dwars zit, over de dingen die ik niet kan begrijpen. Seksueel geweld, dat zal ik nooit kunnen begrijpen. Zoals ik ook nooit zal kunnen begrijpen hoe iemand kinderen kwaad kan doen. In een van de boeken van thrillerauteur Harlan Coben, vader van een groot gezin, komt een zinnetje voor: je weet niet wat echte angst is tot je een ouder wordt. Dat is zo ontzettend waar! Nu ik zelf moeder ben houdt het me helemaal sterk bezig. Het boek dat nu uit gaat komen, de opvolger van Huid, gaat daarover, hoe kwetsbaar ouders zijn. Mensen kunnen op twee manieren met hun angst om te gaan. Ze sluiten zich óf op in huis in de hoop dat die angst wegtrekt, of ze kijken hun angst in de ogen en gaan de strijd aan. Die laatste manier, dat is de mijne. Ik schrijf dus vermoedelijk over geweld om mijn eigen angsten te bezweren.'
Mo Hayder - Huid. Vertaling: Yolande Ligterink. Uitgeverij Luitingh, 352 pag. (Foto auteur: (c) GPD/Jorrit Knuvelder)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten