Max Henius - De zaak Betty Blitz (1996)

Sterk odysseeverhaal van 'Duo Henius'

(Door Peter Kuijt)

In 1983 debuteerde Max Henius met De terugkeer van Joszéf Vilan. Sindsdien hoorde zijn uitgever niets meer van de auteur, totdat Henius in de zomer van 95 - volgens de uitgever 'ouder, wijzer en met een baard' - ineens weer op de stoep stond. Hij had gezworven, in verschillende Europese steden bedrijven opgezet, die soms failliet waren gegaan en soms met winst waren doorverkocht. Henius had het ondernemerschap eraan gegeven, hij wilde schrijven, zo vertelde hij.

Henius had voor uitgever Luitingh-Sijthoff het manuscript meegenomen van De zaak Betty Blitz. Dat had hij niet in z'n eentje geschreven: Henius was, terug in Nederland, een verhalenvertellende mecenas tegen 't lijf gelopen. Waarmee zich dus nu achter het pseudoniem Max Henius zich twee personen verschuilen: een verteller en een schrijver.

De zaak Betty Blitz is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis uit de familie van de verhalenvertellende helft van het Duo Henius. In het eerste hoofdstuk zit de 65-jarige Betty Blitzschek opgesloten in een Belgisch gesticht, beschuldigd van moord. Zij blikt terug op haar leven dat in 1930 een aanvang nam in Amsterdam, de stad die ze op jonge leeftijd noodgedwongen moest verlaten voor andere verblijfplaatsen: kamp Vught, Ravensbrück, het Duitsland van 1945. Na de bevrijding belandt Betty Blitzchek, die zich inmiddels Betty Blitz laat noemen, tijdens haar odyssee in Belgische bordelen, eerst als animeermeisje, later als madam zelf.

Met uitzondering van een neef van haar vader, verloor Blitz haar hele familie in de oorlog. Deze neef Ivan duikt op de meest onverwachte momenten op. Eerst werpt hij zich op als steun en toeverlaat, later onderwerpt hij Betty met regelmaat aan kruisverhoren over de vraag waar Betty's vader de buit van een samen met Ivan gepleegde roof op een diamantentransport heeft verstopt. Betty moet het antwoord schuldig blijven. En dan blijkt Ivan niet de hulpvaardige neef die hij al die tijd heeft voorgewend te zijn.

Henius vertelt/beschrijft de tragische wederwaardigheden van Betty op een meeslepende manier, zonder zich ergens emotioneel te buiten te gaan. De personages, variërend van de ambtenaar van het Rode Kruis-bureau voor Vermiste Personen tot de hoofdpersoon zelf, worden door Henius' pen op fijnzinnige wijze neergezet. Hoewel het verhaal een voorspelbaar, fataal einde kent, weet het auteursduo 't met regelmaat voldoende doses spanning mee te geven om de lezer tot het einde te kunnen boeien.

Max Henius - De zaak Betty Blitz, uitgeverij Luitingh-Sijthoff. NB: Max Henius was het pseudoniem van Bart van den Bos (1946-1999).