Jacob Vis - De Jacobijnen (1997)

Figuranten ontnemen zicht op Jacobijnen

(Door Peter Kuijt)

Hoofdstuk 1 van Jacob Vis' nieuwste thriller De Jacobijnen is nog geen drie zinnen op weg als er - letterlijk - een kop rolt. En enkele hoofdstukken later zijn we getuige van een rauwe seksscène, waarbij de plasseksposter van het Groninger Museum verbleekt tot een lieflijk familieportretje. Kortom, net als zijn voorgaande boeken is ook deze 'Vis' niet bij uitstek geschikt voor teergevoelige lezerszieltjes. Maar ook fans van 'de harde lijn' zullen na lezing niet geheel tevreden het boek dichtklappen.

In De Jacobijnen jaagt Vis de anders toch zo stoïcijnse Zeeuwen de stuipen op het lijf. Tijdens de feestelijke opening van het stuurhuis van de Oosterscheldedam springt een zware ruit. Een oud-minister, een architect (de onthoofde ongelukkige uit hoofdstuk 1) en een cameraman komen om. Een aanslag van een groep terroristen, die zich bekendmaakt als de Jacobijnen (nee, niet als eerbetoon aan de auteur Jacob Vis...). De groep dreigt bij springtij het grootste project in de Deltawerken op te blazen en een herhaling van de watersnoodramp van 1953 te creëren, tenzij Nederland met 200 miljoen dollar over de dam komt.

De BVD en de Zeeuwse politie jagen verwoed op de terroristen, eerst apart maar later toch met vereende krachten. Inspecteur Dick Tacona uit Middelburg achterhaalt in het broeierige Belfast dat twee voormalige IRA-leden vlak voor het bestand aldaar uit Noord-Ierland zijn gevlucht en voor het laatst in Zeeland zijn gesignaleerd. De conclusie is snel getrokken: deze twee IRA-dissidenten behoren tot de Jacobijnen. Een IRA-activist die levenslang uitzit in de beruchte 'Maze'-gevangenis moet uiteindelijk de Nederlanders helpen de Jacobijnen in de kraag te vatten.

Ondanks de wat ongeloofwaardige elementen moet de bovenstaande verhaallijn toch een spannend avontuur opleveren, zou je zo denken. Maar Vis, die de ene overbodige dode na de andere uit zijn tekstverwerker tovert, haalt de angel uit het verhaal door te veel zijpaden in te slaan. Als lezer het spoor bijster raken is niet zo'n ramp, als daar ter genoegdoening dan een tevredenstellende ontknoping tegenover staat. Helaas, de finale met een potsierlijke scène met IRA-helikopters op de dam als dieptepunt, is een zware tegenvaller. En dan al die karakters: naast de 36 (!) 'belangrijkste personages' plus de Ierse bastaardhond Freud die aan het begin worden voorgesteld, komen nog tal van andere onbelangrijke bijrolspelers om de hoek gluren. Zelfs inspecteur Ben van Arkel uit De bidsprinkhaan wordt - weliswaar in visionaire toestand - opnieuw opgevoerd. Figuranten ware een betere titel voor deze 'Vis' geweest, als Arnon Grunberg niet onlangs een gelijknamig boek had uitgebracht.

Jacob Vis - De Jacobijnen, uitgeverij Ellesy, 382 pag.

Deze recensie werd eerder gepubliceerd in april 1997