Suzanne Visser - De Vismoorden (2000)

Een vlinder van vlees en bot

(Door Peter Kuijt)

De een ligt erbij als een tonijn in een etenskom op een rotspartij, klaar om opgediend te worden. De stoffelijke resten van de ander zien eruit als een vlinder van vlees en bot. Nog zes slachtoffers worden in augustus 1997 in en rond Tokio als opengesneden rauwe vis aangetroffen. Allen zijn gefileerd met een yanagi-ba, een lang, vlijmscherp mes.

De reeks verre van natuurlijke sterfgevallen staat al snel bekend als De Vismoorden. En zo heeft Suzanne - what's in a name? - Visser ook haar eerste roman 'over Japan en criminaliteit' genoemd. Visser (1957), beeldend kunstenares en schrijfster, woonde en werkte tien jaar in het land van sushi en karaoke, voordat ze zich in Amsterdam vestigde. Acht jaar geleden verscheen van haar hand De pracht van het dagelijks leven, een bundel met verhalen over Japan.

Omdat de slachtoffers van de virtuoze slager met de yanagi-ba geen van allen Japanners zijn, wordt er een internationaal team van politiemensen samengesteld. Zeven inspecteurs en criminologen uit België, Mexico, Italië, Australië, de VS, Duitsland en natuurlijk Nederland nemen de zaak in handen. De ploeg staat onder leiding van de stijve en norse commissaris Ichiro Mochizuki.

De interactie tussen de politiechef en de 'buitenlanders' is aantrekkelijk voor de lezer die kennis wil nemen van de cultuurschokken die zich over en weer voordoen, maar hinderlijk voor diegene die op een spannend verhaal zit te wachten. Vermakelijk zijn de botsingen tijdens de vele vergaderingen die aan De Vismoorden worden gewijd. Om de teambuilding te versterken, worden er onder leiding van een psychologe diverse spelletjes gespeeld ('wat is jouw bijnaam?') alvorens aan het echte werk kan worden begonnen.

Leuk ook om te weten dat Japanse rechercheurs anders ondervragen dan westerse, die wel doorzagen, maar het schiet niet echt op. Visser beschrijft de handel en wandel van de diverse politiemensen op een dermate zakelijke wijze, dat geen van de zeven echt gaat leven. Ontluikende relaties worden verder niet uitgediept. Alleen voor de Duitse agente Bettina Welt, die in een dagboek haar gevoelens prijsgeeft, kunnen we enige sympathie opbrengen.

Pluspunt zijn Vissers beschrijvingen van de soms onbegrijpelijke Japanse tamagochi-cultuur. Maar verder blijft het een doodse roman, niet in de laatste plaats door Vissers verre van hartstochtelijke stijl. Spanning ontbreekt ten enen male. Het team krijgt de dader uiteindelijk te pakken, maar een verrassing blijkt deze yanagi-ba-goochelaar niet te zijn. Het enige wonderlijke aan deze roman is dat de vertaalrechten al aan Frankrijk en Duitsland zijn verkocht.

Suzanne Visser - De Vismoorden, uitgeverij Atlas, 272 pag.

Deze recensie werd eerder gepubliceerd in maart 2000