Tussen twee kwaden (column, 2013)

BEKVECHTEN OM DE BEULSKNOOP

(Door Peter Kuijt)

Met dank aan Tommy Wieringa kunnen de vier auteurs die op 30 mei naast de Gouden Strop grijpen, met enig bravoure roepen dat deze gigantische 'vergissing van de jury in hun nadeel' is uitgevallen. En de winnaar van de thrillerprijs kan zich in Felix Meritis uiterst bescheiden opstellen door met een door tranen verstikte stem te stamelen dat de omissie van de jury toevallig voordelig heeft uitgepakt. Het is een gouden vondst van Librisprijswinnaar Wieringa.

De auteur van 'Dit zijn de namen' is er trouwens ook bij op de Avond van het Spannende Boek, want dan vormt de Literaire Rechtbank zich een oordeel over de misdaad die hoofdpersoon Pontus Beg in zijn jongste roman heeft ontdekt. En Wieringa kan vervolgens vaststellen of de Stropwinnaar net zo veel ballen heeft als hij begin mei had door - zijn Amstelduik in gedachten - aan het eind van de avond in het natte van de Keizersgracht te springen. Van Arjen Lubach valt dat in ieder geval niet te verwachten. Hij heeft al getwitterd dat hij een fietswrak vreest.

Toch zal Lubach nog een ludieke winnaarsstunt in petto moeten houden, want gezien het recente gebekvecht om de Gouden Strop lijken hij en Charles den Tex de enige serieuze kanshebbers te zijn. De overige drie, Jo Claes, Corine Hartman en Michael Berg, doen mee voor spek en bonen.

Lubach kreeg van juryvoorzitter Annemarie van Gaal zelf zo'n beetje de favorietenrol toebedeeld, door - in weerwil van het reglement dat klappen uit de raadkamer verbiedt - in de show van Jörgen Raymann te kraaien dat zij zijn 'IV' zo geweldig vindt. En een ander jurylid liet via de sociale media weten dat hij uit respect voor Lubach zijn hoed zou opeten - als-ie die had. Winst voor Lubach, die zich inmiddels heeft ontpopt als de publiekslieveling van de sociale media, is niet alleen voor hem kassa. Het zou een remedie zijn tegen het Calimero-complex dat aan de Strop hangt als een vertegenwoordiger van de high culture, die literaire romans op zijn cv heeft staan en nota bene ook nog cabaretier en tv-maker is, de prijs in het 'mindere' thrillergenre zou pakken. Lubach als 'verbindingsofficier' tussen twee werelden. Tel uit je winst.

Maar Tomas Ross, initiatiefnemer van de Gouden Strop, heeft het de jury dit jaar moeilijk gemaakt. Hij legde recent een lastig onschadelijk te maken bommetje, door in een programma van de regionale omroep te poneren dat je voor je goede fatsoen een schrijver niet voor de vierde keer behoort te bekronen met de prijs. ,,Dat zou een devaluatie zijn van de Strop.'' En aangezien Charles den Tex hem al drie keer heeft gewonnen, zou hij wat Ross betreft ook dit jaar met lege handen huiswaarts moeten keren.

Maar Ross heeft niet goed begrepen hoe het er in jury's aan toegaat. Die gooien de kont tegen de krib en doen juist wél iets als buitenstaanders zeggen dat ze iets níét moeten doen. Of andersom. Ross' uitgesproken wens heeft de jury niet beïnvloed, liet NRC Handelsblad uit de mond van een CPNB-woordvoerder optekenen. En die voegde er nog - dreigend - aan toe: ,,Alleen een slechte jury zou zich daardoor laten leiden.'' De CPNB manoeuvreert Den Tex in een kansrijke positie.

Je kunt je overigens afvragen waar de CPNB zich mee bemoeit. Als het om de Strop gaat, voert de juryvoorzitter het woord, zo zijn immers de regels. Tenzij de regels ondertussen zijn aangepast en de boekenpromotor, die zich echt met alles wil bemoeien, gewoon meedoet aan de beraadslagingen van de jury...

Hoe dan ook, ook winst voor Den Tex kan in de publiciteit goed uitpakken. Allereerst zijn er de kranten en internetsites (radio en tv sukkelen er zoals gewoonlijk achteraan) die melden 'Schrijver breekt record met vierde Strop'. En Tomas Ross stookt het vervolgens het vuur op en rept in optredens, lezingen en interviews van 'een bedroevende ontwikkeling'. Het genre is verziekt, etcetera. Wekenlang rumoer, zo veel is zeker. En het voorkomt in ieder geval dat de Maand van het Spannende Boek als een nachtkaars uitgaat.

Kortom, het is kiezen tussen twee kwaden.

Of twee goeden, zo u wilt.