DE THRILLER DIE GOUDEN STROP HEET
(Door Peter Kuijt)
Heel, heel lang geleden, in het begin
van de jaren tachtig van de vorige eeuw, verscheen er een thriller
met de titel De gouden strop. Het was geschreven door journalist Joop
van den Broek, een van de aartsvaders van de vaderlandse
misdaadliteratuur.
Een paar jaar later kwam Tomas Ross op
het onbetaalbare idee een vereniging op te richten die
thrillerauteurs en uitgevers samen zou brengen. Het ondergewaardeerde
genre kon wel wat steun gebruiken, vond hij. Op 22 mei 1986 werd het
Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs (GNM) in het leven
geroepen. Een van de eerste besluiten van die club was het instellen
van een jaarlijkse prijs voor de beste misdaadroman van Nederlandse
bodem. Op voorstel van schrijver Jacques Post, de vader van een van
de latere winnaars, kreeg deze onderscheiding de naam De Gouden
Strop, als eerbetoon aan Van den Broek. Vorig jaar werd de prijs voor
de zesentwintigste keer uitgereikt.
De prijs voor de beste thriller lijkt
dit jaar zelf een thriller te zijn. Het blijft namelijk een mysterie
uit welke boeken de vijfkoppige jury nu een keuze heeft moeten maken.
De groslijst, de verzameling van de door de uitgevers ingezonden
thrillers, blijft namelijk geheim. De CPNB, organisator van De Gouden
Strop, heeft ervoor gekozen die niet openbaar te maken. Zelfs voor
het bestuur van het GNM is de lijst 'een black box', liet een van de
leden weten, die eraan toevoegde: ,,Ik kan hier geen enkele goede
reden voor bedenken.''
Wellicht is het geheim houden van de
groslijst te verklaren uit het feit dat er dit jaar veel minder
thrillers zijn ingezonden: 89 tegen 106 in 2012. En die daling heeft te maken met een nieuw obstakel: uitgevers moeten dit jaar voor het eerst betalen om mee te doen aan De Gouden Strop: 160 euro per titel. De
gelukkige uitgever die het winnende boek in zijn of haar fonds heeft,
moet bovendien 1600 euro ophoesten 'voor promotiedoeleinden'.
Het nieuwe reglement heeft al tot
gênante situaties bij vooral de kleinere uitgevers geleid,
bleek bij navraag. Elke euro is er een, dus bekeken de uitgevers
welke thrillers volgens hen de meeste kans op de shortlist maakten. Zo
vielen chicklitachtige thrillers af bij de ene uitgever, terwijl de
andere uitgever niet eens durfde te melden welke boeken wel
ingezonden waren uit angst 'afgevallen' auteurs tegen het hoofd te
stoten. Grote uitgeefhuizen meldden daarentegen 'zonder enige terughoudendheid'
thrillers te hebben aangemeld.
Uitgevers die alvast op de stoel van
de jury gaan zitten: het was een te verwachten nadelig effect van de
financiële drempel die de CPNB heeft opgeworpen in de strijd om
De Gouden Strop. Maar dit kan nooit de bedoeling zijn geweest van het
bestuur van het GNM die 'uit het oog van professionalisering' de
organisatie van de thrillerprijs aan de CPNB heeft overgedragen. De selectie dient een taak te zijn voor de jury, niet de uitgever. Nu blijft de gedachte in het achterhoofd hangen dat je niet honderd procent zeker weet of de jury écht de beste
thriller heeft aangewezen: misschien is er een nog betere op een
plank bij de uitgeverij blijven liggen.
En zo blijft het aanmodderen met De
Gouden Strop, die toch 's lands belangrijkste prijs voor de
misdaadroman dient te zijn. De prijs bestaat bijna dertig
jaar, maar kampt nog steeds met groeistuipen. Sponsors kwamen en
gingen, een qua publiciteit veelbelovende samenwerking met de KRO mislukte, er is bijna altijd gedoe
over de samenstelling van de jury, de prijs is nu minder waard dan
een kwart eeuw geleden en dan nu het mysterie rond de groslijst.
De Strop wil maar niet volwassen
worden. Zo lang geld een probleem is, zal het onrustig blijven.
Totdat die ene kapitaalkrachtige, niets met de boekhandel te maken
hebbende sponsor zich meldt, die voor jaren zijn naam aan de
thrillerprijs wil verbinden. Haal een bierbrouwer aan boord, een
koekjesfabriek of desnoods een bank die niets meer met doping te
maken wil hebben. Verhoog de prijs van De Gouden Strop naar 50.000
euro, net zo veel als de Libris Prijs of de Ako Literatuurprijs.
Status verzekerd.
En laat voor de rest de organisatie
over aan de CPNB.
Want die kan dat best.
Dingen regelen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten