,,Dat is een enorme paradox'', zegt thrillerschrijver Ake Edwardson in een interview met het Amerikaanse internetmagazine Global Post. ,,Maar het is niet zo zeer een obsessie met misdaad, maar de thrillerschrijver gebruikt misdaad als een instrument om eens goed te kijken naar het land waar we in leven.''
Van de 27 lidstaten van de Europese Unie hebben alleen Duitsland, Oostenrijk, Malta en Slovenië met minder moorden te kampen dan Zweden. In 2006 werden er 91 moorden geregistreerd, in datzelfde jaar kwamen 84 thrillers uit.
Volgens Peter Walqvist, een in Göteborg woonachtig expert op het gebied van misdaadliteratuur, is het succes van het Zweedse thrillergenre te danken aan een combinatie van voortreffelijk schrijven en een goed gevoel voor het contrast met het beeld van Zweden als een blond, gezond en utopische welvaartsstaat. ,,De auteurs schrijven over echte mensen, het echte leven en de echte maatschappij.''
De Zweedse thrillers zijn een belangrijk exportartikel geworden. Stieg Larssons Millennium-trilogie is een internationaal fenomeen. Sinds 2005 zijn er van van zijn boeken twintig miljoen exemplaren in meer dan veertig landen verkocht. De boeken van Henning Mankell gingen wereldwijd meer dan dertig miljoen keer over de toonbank. Mankell heeft veel Duitse fans die Kurt Wallander-tochten maken in het zuiden van Zweden waarbij ook het café wordt aangedaan waar de inspecteur zijn sandwiches met haring eet. Ook Camilla Läckberg heeft fans over de hele wereld die gretig van haar elk misdaadavontuur in de vissersdorpen aan de westkust tot zich nemen. Populair zijn ook de duistere drama's die Asa Larsson in het koude noorden situeert en de moordzaken van Edwardson in en rond de stad Göteborg.
Het aantal moordzaken mag in Zweden dan gering zijn, een daarvan speelt de bevolking nog steeds parten. In 1986 werd premier Olof Palme doodgeschoten toen hij op een nacht in februari de bioscoop verliet. Zijn dood was een schok voor het hele land. De moord is tot op de dag van vandaag nog niet opgelost, hoewel er tal van (complot)theorieën nog steeds de ronde doen. Zo zou Palme het slachtoffer zijn geweest van Koerdische guerrilla's, Zuid-Afrikaanse geheim agenten of Duitse revolutionairen. De kranten en tv-programma's stonden er bol van en de Zweden realiseerden zich dat hun land ook een donkere en sinistere kant heeft. Het gevoel van onveiligheid werd nog eens versterkt nadat minister Anna Lindh van Buitenlandse Zaken in 2003 in een winkelcentrum werd doodgestoken door een zoon van Servische immigranten.
,,De moord op Olof Palme nam wat van de naïviteit weg van de Zweden. We hadden nooit gedacht dat het hier zou kunnen gebeuren'', aldus schrijver Edwardson. ,,Misschien bracht dit wel het thrillergenre op gang, gaf de moord de aanzet om de misdaadliteratuur serieus te gaan nemen.''
Mankells eerste Wallander-roman, 'Moordenaar zonder gezicht', verscheen vijf jaar na de moord op Palme. Maar hij keert daarin terug naar de traditie om in thrillers de aandacht te richten op de donkere kant van de Scandinavische maatschappij. En die traditie gaat terug naar de jaren zestig. Per Wahlöö en zijn vrouw Maj Sjöwall schreven tot de dood van Wahlöö tussen 1965 en 1975 elk jaar een thriller met rechercheur Martin Beck in de hoofdrol. Het echtpaar wilde met hun boeken de misstanden in de samenleving aan de kaak stellen. Of zoals de marxist Wahlöö het formuleerde was het hun bedoeling 'om de misdaadroman te gebruiken als een scalpel om de buik van de ideologisch verpauperde en moreel discutabele zogenaamde welvaartstaat van de bourgeoisie open te snijden.'
De boeken van Wahlöö en Sjöwall werden internationale bestsellers, maar zijn niets in vergelijking met de huidige successen van de Zweedse thrillers. ,,Het is een goudkoorts geworden'', aldus Edwardson. ,,Acht of negen jaar geleden al schreeuwden Duitse uitgevers op de Buchmesse in Frankfurt om het hardst om een Zweedse auteur. Een paar jaar later was dat in Londen ook het geval.''
De plots in Edwardsons boeken zijn soms zo ingewikkeld als een gebruiksaanwijzing van IKEA, wanneer hij jeugdbendes beschrijft, corrupte agenten, het buitensporige alcoholisme of de integratieproblemen van immmigranten in Zweden. ,,Ik ben een fulltime schrijver en ik neem dit vak serieus'', aldus Edwardson. ,,Waarschijnlijk is het schrijven van thrillers het moeilijkste wat je als schrijver kunt doen.''
(Bron: Globalpost.com)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten