Zum wohl (nieuws, 2011)

Das Syndikat, het genootschap van Duitstalige misdaadauteurs, bestaat in 2011 een kwart eeuw. De afgelopen week feestte het gilde dat meer dan zeshonderd leden telt, vijf dagen lang dat het een lieve lust is in een twintigtal steden in Duitsland. De Nederlandse thrillerauteur Jac. Toes is, omdat hij enkele thrillers met een Duitse collega heeft geschreven, ook lid van Das Syndikat. Voor De Spanningsblog blikt hij terug op de festiviteiten.

THRILLERAUTEURS IN DE PAN GEHAKT DOOR HET ELFTAL VAN DE HEER

(Door Jac. Toes)

In de loop van zaterdag 7 mei kwamen er weer busladingen nieuwe gasten binnen bij de Criminale 2011, het jaarlijkse congres van Das Syndikat, de club van Duitse misdaadromanciers. Ruim tienduizend lezers hebben de Lesungen bezocht die in het Niederrhein-gebied zijn gegeven.

Een aardig succes, dat grotendeels op het conto van het organiserende comité kan worden geschreven dat er het afgelopen jaar alles aan heeft gedaan om de Criminale in de schijnwerpers te zetten. Zo kwam de Rheinische Post (half miljoen lezers) met een speciale Criminale-bijlage en zelfs vanuit Brandenburg waren journalisten overgevlogen. Ook de WDR en anders zenders hebben het evenement warmhartig en uitvoerig gecoverd. Tot zover het goede nieuws van het oostelijk front.

Het slechte nieuws was de nederlaag die de FC Criminale, een voetbalelftal van thrillerauteurs zaterdagmiddag leed tegen de FC Himmelstürmer, een ploeg die uit priesters en dominees is samengesteld, aangevuld met enige ouderlingen c.q. parochianen. Was het onlangs behaalde gelijkspel tegen de slampoëten nog hoopvol geweest, tegen het elftal van de Heer gingen de krimiautoren met boter en suiker in de pan, ondanks de aanmoedigingen van een enthousiaste groep cheerleaders, allen misdaadschrijfsters.

Tijdens de wedstrijd stelde ik me heel even voor hoe een Nederlands thrillerschrijversteam (met in het doel in ieder geval Ed van Eeden) het veld zou betreden, luidkeels toegejuicht door een haag sexy cheerleaders, bestaande uit Saskia Noort, Simone van der Vlugt, Esther Verhoef en, nou vooruit, Tess Franke er ook bij, ach, zoveel mogelijkheden tegenwoordig, maar nee, dat droombeeld wilde maar niet tot bloei komen.

Bij de Duitsers was trouwens een heldinnenrol weggelegd voor de enige vrouw in het team, keepster Monica Lechner, die een afgang met dubbele verliescijfers verhinderde. Voor de wedstrijd had de aanvoerder Andreas Izquierdo nog verzucht dat hij juist tegen deze hemelse Mannschaft zo graag zou winnen vooral om ze na afloop te kunnen toebijten: 'Na, wo ist dein Gott jetzt?'. Spits Horst Eckert verzuchtte dat hij er aan toe is om Nederlanders in de ploeg op te nemen, wat voor een Duitser van ongekende durf getuigt. Maar misschien heeft het er mee te maken dat hij dit jaar in Nederland uitkomt met 'De laatste les', na het al eerder verschenen 'De fatale tweeling'. Er bestaat trouwens ook een team literaire auteurs in Duitsland, dat zelfs internationale wedstrijden speelt. Hoe ze het voor elkaar krijgen is me een raadsel, maar ook daarvoor hebben de literaire auteurs een structurele subsidie in de wacht weten te slepen, in dit geval bij de Duitse voetbalbond.

De leden van het Syndikat waren overigens wel toe aan een uitje in de buitenlucht, na de vele workshops en de nachtelijke, alcoholische ontberingen in de Krimibar van het Holiday Inn. De algemene ledenvergadering die 's ochtends om 10 uur in het zogeheten Sonnendeck begon, had van menigeen al het uiterste gevergd. De naam van dit vergadercentrum suggereert een soort cruiseship, maar we kwamen terecht in een bunkercomplex, dat nog het meest geschikt was voor een gothic party. Bij de ingang kreeg iedereen een flesje Schnapps aangereikt als tegengif voor het depressieve decor. Daarna volgde staaltje gedisciplineerd vergaderen, waarbij enkele heikele beslissingen werden genomen.

De Criminale 2012 is aan het Sauerland toegewezen, die van 2013 mag de Zwitserse hoofdstad Bern hebben en voor 2014 zal het Beierse Rosenheim met een goed bidbook moeten komen om in de prijzen te vallen. Even werd het spannend toen het voorstel werd gelanceerd om juryleden voor de Glauserprijs (de Duitse Gouden Strop) zonder pardon uit het Syndikat te donderen, als ze zich niet aan hun zwijgplicht houden. Na een pittige discussie werd het voorstel met een verrassend grote meerderheid aangenomen. Een bijkomende voorstel dat aan juryleden die recensent zijn, verbiedt om misdaadromans van de longlist te bespreken, werd met een beroep op de vrijheid van meningsuiting (en inkomstenderving) verworpen. De Glauserprijs (en de Hansjörg-Martin-Preis voor de spannendste jeugdthriller) worden door het Syndikat zelf georganiseerd en betaald uit de contributie, dus het feestje kun je niet zo maar bederven door je mond voorbij te praten.

Wat dat feestje inhield, bleek die avond in de Kaiser-Friedrich-Halle, een negentiende-eeuws kasteel in Mönchengladbach. Het programma bevatte o.a. de drie kwartier durende eenakter Shakespeare, Mörder, Pulp & Fiktion, orkestoptredens, dansoptredens en een serie toespraken (uiteraard van de Gladbacher Oberbürgermeister maar ook van de Landesminister van Cultuur) en de uitreiking van de prijzen, in totaal vijf stuks. De barstensvolle zaal (meer dan 600 genodigden) gaf een langdurige ovatie aan Jürgen Alberts nadat hij de jaarlijkse Ehrenglauser in ontvangst had genomen vanwege zijn verdiensten voor de Duitstalige misdaadroman.

De hoofdprijs van die avond ging naar de krimi 'Bad Fucking' van de Oostenrijkse auteur Kurt Palm die een longlist met 318 nieuw verschenen Duitstalige misdaadromans achter zich liet. Intrigerende titel, temeer omdat je 'Bad Fucking' uitspreekt als 'Baat Foeking', een kuuroord waar met de nodige ironie de nodige misdaden worden opgelost.

Enigszins balorig geworden van de lange zitoefening stelde ik op de afterparty voor om de Criminale in 2020 in Amsterdam te houden. Per slot heb je als Nederlandstalig lid van het Syndikat het recht eenmaal in de 100 jaar of zo de eigen Heimat te verblijden met dit spektakel. Mijn coauteur Thomas Hoeps vond dat een uitstekend idee maar hij voorzag een Problemchen, namelijk dat de Amsterdammers niet in groten getale naar de lezingen zouden komen, aangezien de voertaal daar Duits zal zijn. Waarop ik antwoordde dat de oudere Amsterdammers best nog wel wat Duits beheersten, waarmee ik de Amsterdammers van voor de Mammoetwet uit 1968 bedoelde, toen Duits nog een verplicht eindexamenvak was. Getuige de stilte die er viel, dacht menigeen dat ik op iets anders doelde maar gelukkig kwam de ober langs met een dienblad volle sektglazen en met een welgemeend 'Zum wohl' was deze kou ook weer uit de lucht (denk ik).