Kritische blikken (nieuws, 2009)

GEMENGDE GEVOELENS OVER 'THE LOST SYMBOL'

De eerste recensie van 'The Lost Symbol', de nieuwe bestseller van Dan Brown, was als de eerste klap die een daalder waard is: heel positief. Maar daarna volgden critici die gemengde gevoelens hadden over de vrijmetselarijthriller.

In 'The Lost Symbol' wordt wetenschapper Robert Langdon naar Washington ontboden, om aldaar een lezing te geven in het Capitool. Hij is gevraagd door Peter Solomon, zijn oude mentor, die lid blijkt te zijn van de vrijmetselarij. Eenmaal in Washington blijkt er helemaal geen sprake te zijn van een lezing en is Solomon verdwenen. Langdon loopt verdwaasd door het Capitool. Dan wordt er in een van de zalen een afgehakte hand gevonden, met een vinger die naar een groot schilderij van George Washington wijst. Op de hand zijn kleine tatoeages aangebracht, symbolen die puzzelaar Langdon al snel herkent. Hij moet een mysterie oplossen, waarbij de toekomst van de Verenigde Staten min of meer op het spel staat. De arme Langdon heeft daartoe slechts een halve etmaal de tijd.

Recensente Janet Maslin schreef - een dag voordat de verkoop begon van 'The Lost Symbol' - in The New York Times dat veel populaire schrijvers een bestseller laten volgen door een verschrikkelijke teleurstelling. ,,Maar Dan Brown heeft dat niet gedaan'', aldus Maslin. ,,In plaats daarvan blaast hij het genre weer nieuw leven in.'' Maslin was zes jaar geleden ook al zo te spreken over 'The Da Vinci Code''. Haar recensie bracht Browns Jezus-en-Maria-thriller regelrecht naar de top van de bestsellerlijsten.

NACHTRUST

Rolf Bos, recensent van de Volkskrant was wat minder enthousiast. ,,Het is 'The Da Vinci Code' goes to Washington. Brown, die in het verleden van plagiaat werd beschuldigd, herhaalt nu zelf het kunstje dat hij zo succesvol tentoonspreidde in de besteller uit 2003.'' Er wordt ook heel veel uitgelegd in het boek. ,,Alles wat u over de vrijmetselarij wilde weten, maar nooit durfde te vragen.''
'The Lost Symbol' is eigenlijk van hetzelfde laken een pak, stelt Bos, die een lichte voorkeur heeft voor het boek uit 2003. ,,Er is echter één grote overeenkomst: ook 'The Lost Symbol' is slecht voor de nachtrust.''

Robert Gooijer schrijft in NRC Handelsblad: ,,Het meest zenuwslopende van 'The Lost Symbol' is de voelbare, pijnlijke worsteling van de schrijver om een waardig vervolg op zijn onwaarschijnlijk succesvolle 'De Da Vinci Code' te schrijven. Het is hem niet gelukt. Dan Browns gedoodverfde nieuwe bestseller (...) blijkt uiteindelijk te vaal en zelfs bijna saai, ondanks de omstandigheid dat de westerse beschaving zoals wij die kennen wederom aan een zijden draadje hangt.''
Ook Gooijer vindt dat Brown heel veel over de vrijmetselarij vertelt. En: ,,Dat de lezer dit boek voortdurend vergelijkt met zijn voorganger is aan Brown te wijten. Hij heeft zijn vele fans een in essentie gelijke ervaring willen bieden. (...) Dan Browns autoplagiaat maakt 'The Lost Symbol' tot de zoveelste kopie van 'De Da Vinci Code': een boek dat af en toe spannend is maar dat je vooral al gelezen hebt.''
,,Het boek laat daardoor een vijfhonderd pagina’s dikke leegte achter.''

PARADE

Anne Jongeling van Nu.nl schrijft dat het boek veelbelovend van start gaat. Maar dan wordt de thriller ,,een overstelpende parade van antieke geschriften uit oude beschavingen, religieuze exegese en vrijmetselarijlegendes, gecombineerd met de new age van noëtische wetenschappen en hightech foefjes.''
Maar of zijn nieuwste thriller de afgeladen bussen met Browniacs naar Washington D.C. zal weten te krijgen, betwijfelt Jongeling. ,,Het boek leest als onverdunde aanmaaklimonade, dus het zal wel. Men laat zich niet weerhouden door Browns schromelijk gebrek aan zelfrelativering of door zijn poging om wijlen Michael Crichton naar de kroon te steken.''

Mark Moorman geeft in het Parool drie van de maximaal vijf sterren aan Browns boek. Vooral de eerste helft van het boek ontvouwt zich geheel volgens de blauwdruk van 'De Da Vinci Code', is zijn oordeel. ,,'The lost symbol' is met nekbrekende vaart geschreven, met om de pagina slimme cliffhangers, die je zo snel door het boek trekken, dat je er niet bij hoeft na te denken dat het door Brown beschreven Instituut van Noetische Wetenschappen, niet de nieuwe weg van de mensheid is, maar een aan Scientology verwante club is die op de kwakzalverslijst is gezet.''

Dolores Barclay, kunstredacteur van persbureau Associated Press, schrijft opgetogen dat Browns nieuwe thriller dezelfde wendingen heeft die 'De Da Vinci Code' tot een van de populairste boeken ooit maakten. ,,Verwacht echter niet bladzijden vol inspirerende proza of een onverwacht eind. Rijd de rit helemaal uit en vermaak je met alle puzzels en geheimen.''

Ook de recensent van dienst van de Herald on Sunday (Nieuw-Zeeland) denkt dat fans vooral de cryptische raadsels zullen waarderen. ,,Net als met Browns eerdere boeken moet 'The Lost Symbol' meer benaderd worden als een vermakelijk boek dan een literair meesterwerk.''

HERSENLOOS

Jeremy Jehu, recensent van de Daily Telegraph, is teleurgesteld in 'The Lost Symbol' en waardeert het boek met twee sterren. Browns stijl is sinds zijn vorige bestseller niet verbeterd. ,,Nog steeds ondoordacht en hersenloos.''

Nick Owchar schrijft in de Los Angeles Times dat de lezer niet per se een vrijmetselaar hoeft te zijn om te genieten van 'The Lost Symbol'. ,,Browns vertelstijl is razendsnel, behalve op die momenten wanneer personages als encyclopedieën beginnen te praten. Maar niemand leest Browns boeken voor de stijl, toch?'' 'The Lost Symbol' is als een ritje in de achtbaan, aldus de recensent. ,,Spannend, vermakelijk en dan is het voorbij.''

In The Times stelt Andrew Collins dat de balans tussen verhaal, het oplossen van een puzzel en een cursus aan de Open Universiteit in Browns twee voorgaande boeken in evenwicht was. In 'The Lost Symbol' is dat minder het geval. Maar volgens de recensent zal het boek zeker miljoenen lezers afhouden van dringender zaken. ,,We kunnen het ons alleen zelf kwalijk nemen als het laatste voorbeeld van een succesformule niet voldoet aan de verwachtingen.''

Christopher Tayler, criticus van The Guardian, vindt dat Brown 'ongeïnspireerd slecht schrijft'. De schurk Mal'akh is volgens de recensent nog het meest geslaagde karakter in het boek.