11 juli 2013

Autoriteit (column, 2013)

BESPIEGELINGEN NA DE MAAND VAN HET SPANNENDE BOEK (2)

(Door Tomas Ross)

Kijk, kijk, het geschenkboekje voor het komende jaar wordt geschreven door de Amerikaanse auteur Tess Gerritsen

Ja, ja . 

Need I say more?

Goed nieuws voor haar nieuwe uitgever Dutch Media, zoals Peter Kuijt al schreef, dat wel. Mooi lobbywerk. Ik vermoed, nee, weet wel zeker dat het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs voor het zoveelste jaar niet bij de beslissing werd betrokken. Wat echt de bedoeling was toen we ermee begonnen. Zou ik maar eens op aandringen, dames & heren GNM-bestuurders. Ik zal niet zeggen dat ik kapot ben van Suzanne Vermeer maar als ’t dan toch om verkoopcijfers gaat... Nietwaar?

De reacties op mijn overpeinzingen op deze plek zijn overweldigend! Zes stuks, waarvan vier van Corine Hartman. Op zijn eigen site doet Michael Berg de briljante suggestie om volgend jaar in kleurige T-shirts zelf als auteur achter de kassa te gaan staan. Dat niemand daar ooit eerder aan dacht! Zelf ontving ik 3 (drie) mailtjes met sympathiebetuigingen. Nog even en het zijn er even veel als de gemiddelde oplage van een Nederlandse misdaadroman. Waarvan zes titels in de Top 60: twee keer Linda van Rijn voor respectievelijk € 4,95 en € 6,95 en Noort nog immer voor een tientje. Den Hollander en Berg gezakt, evenals de 'erotische' bundel 'Verleiding' voor nog geen 5 euro. De nieuwe van René Appel zit er niet bij. Zeer schrale oogst dus.

Kleurige T-shirts. Het is exact wat ik met mijn kritiek ('gemopper') bedoel te zeggen: na meer dan 25 jaar Maand van het Spannende Boek, Schaduwprijs en Gouden Strop is de aandacht voor de Thrillers absoluut toegenomen maar nauwelijks voor de Nederlandstalige. Sterker, die aandacht (= verkoop) is vooral weggelegd voor degenen die níet bij die activiteiten zijn of willen worden betrokken. Berg kan het hebben over een 'boost' en orgastische vreugde ervaren bij het aanschouwen van de Strop op zijn bureau, Hartman heeft naar eigen zeggen twee herdrukken aan haar nominatie te danken, ik zie het niet terug: niet in de boekhandel, niet in de promotie, niet in vertalingen, niet op literaire festivals, niet in de verkoop. Al noem ik wekelijks die Top 60 van het CPNB, afgezien van de eerste 10 titels daarvan, weet iedereen dat dat leuk is voor je ijdelheid maar dat het weinig voorstelt. ’t Zijn immers geen al verkochte boeken aan de klant, wat dat betreft geven de kassa-aanslagen een veel betere indicatie en die geven na al die jaren nog steeds hetzelfde beeld : de grootverkopers zijn dezelfden, de gevestigde namen idem, en slechts zelden is ’t dat een auteur die de Strop won, laat staan de Schaduwprijs, doorbreekt.

Probeert u zich te herinneren wie de Strop de afgelopen jaren won, wie daarvan goed tot zeer goed verkoopt (als hij of zij tenminste nog schrijft), en u weet wat ik bedoel.

Het winnen van de Strop betekent geen enkele garantie voor het succes van het volgende boek – zie Toes, Janssen, Thijssen, Andriesse, Spaey, Rippen, De Zwaan; zie zelfs Den Tex, Appel en ondergetekende die hem meer dan eens wonnen. En gezien de gemiddelde verkoopcijfers van de vele anderen – doorgaans een eerste druk van 2000 waarbij in de handen wordt geknepen als er 1500 van worden verkocht – dragen Maand van het Spannende Boek en Strop ook niet bij tot wat ik zou willen noemen een Traditie. 

Het is enigszins vergelijkbaar met de filmprijs het Gouden Kalf. Leuk voor de ijdelheid bejubeld te worden door de vakbroeders en –zusters, maar een Hollandse filmindustrie en –traditie zet je er niet mee op poten. Ook de Hollandse filmsuccessen zijn, net als bij de thrillers, weggelegd voor coryfeeën die er nou juist niet aan mee doen. Zeg maar, Saskia Noort als Linda de Mol en vice versa. Het is ook niet voor niets dat afgezien van Den Tex, Marion Pauw en ik met hun bekroonde titel, geen Stropwinnaar werd verfilmd. Daar helpt die prijs niet mee, en evenmin de sterren in de VN Thriller & Detectivegids.

Kalveren en Stroppen zijn kwaliteitsprijzen, wordt gezegd. En ook dat kwaliteit per definitie minder verkoopt dan non-kwaliteit. Dat is onzin – zie John le Carré, Karin Slaughter, Henning Mankell en vele anderen. En bovendien, wat is kwaliteit anders dan gebaseerd op een subjectief oordeel? Het getuigt ook van misplaatste arrogantie. Ik herinner me nog goed dat ik Baantjer aanprees om het tweede geschenkboekje te schrijven – ze vielen daar bij de CPNB bijna van hun stoel.

Die hoogmoed is goddank verdwenen, al heeft ook dat te maken met kwantiteit: de oplages van de boekjes geschreven door Noort, Van der Vlugt en Verhoef. Ooit werd aan René Appel gevraagd: wat heb je liever?  Een derde Gouden Strop of een verkoop van 50.000 exemplaren? René koos onverwijld voor het laatste. En zo is dat ook. Zoals Reve al schreef: 'ik heb een winkel'. En zolang je zelf vindt dat je een goed boek hebt geschreven en daarin gelooft, lijkt me niets tegen die opvatting.

De werkelijkheid is echter anders: de sterren in de VN-gids, buitengewoon subjectief toegekend en daarom een raadsel waarom de gids als autoriteit wordt beschouwd, betekenen ook zelden commercieel iets. Sterker, de gids is – noodgedwongen – verworden tot een advertentieblad, veelal voor vertaalde thrillers. En mocht een lezer zich laten leiden door zeg het oordeel van Ed van Eeden en afgaan op de door hem gegeven vier sterren voor een Nederlandstalige misdaadroman, hij komt dikwijls bedrogen uit en besluit de volgende keer gewoon weer Grisham, French, Kepler of Slaughter aan te schaffen.

Hoe zou ’t toch komen ondanks die 25 jaar Maand van het Spannende Boek, Schaduwprijs, Power of Plots en Gouden Strop? Dat is toch niet het geval bij AKO of Libris? Zie bijvoorbeeld het immense succes van AKO-winnaar Tommy Wieringa.

Afgezien van de onvermijdelijke conclusie dat we ’t anders moeten aanpakken, valt daar nog een ander antwoord op te geven.

(wordt vervolgd)

(klik hier voor Mijmeringen tijdens de Maand van het Spannende Boek 1)
(klik hier voor Mijmeringen tijdens de Maand van het Spannende Boek 2)
(klik hier voor Mijmeringen tijdens de Maand van het Spannende Boek 3)
(klik hier voor Bespiegelingen na de Maand van het Spannende Boek 1)


Tomas Ross (Den Bommel, 1944) is het pseudoniem van Willem Pieter Hogendoorn. Sinds 1980 heeft hij tientallen boeken gepubliceerd. Ross werd driemaal bekroond met de Gouden Strop. Hij nam in 1986 het initiatief tot de oprichting van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs. Naast romanschrijver is hij ook scenarist, onder meer van de series 'De Brug', 'Bernhard, Schavuit van Oranje' en '0605'. Eind oktober verschijnen bij zijn eigen imprint bij uitgeverij De Bezige Bij/Cargo, Tomas Ross Crime, de eerste drie thrillers, waaronder 'De tweede november'.

9 opmerkingen:

Sander Verheijen zei

Ross verkondigt in zijn laatste blog dat De Bestseller 60 niks voorstelt omdat het niet om kassa-aanslagen zou gaan. Bij mijn weten is de BS60 wél gebaseerd op werkelijke verkoop (gfk cijfers). Vind ik nogal slordig als je zo van leer trekt...
Ik begrijp ook niet goed dat - als je zo in de bres wilt springen voor de NL misdaadroman dat je in elk stuk je collega-auteurs een sneer geeft.
Uitermate stijlloos.

pim faber zei

Beste Willem/Tomas (en andere drie geïnteresseerden)

Wat betreft het Nederlandse spannende boek zijn er volgens mij op dit moment twee problemen: prijs en publiciteit. Wat betreft prijs: Bijna vijf jaar geleden kwam mijn debuut uit en kostte 19,95 Euro. Voor datzelfde bedrag kocht ik destijds om een Lee Child, een Deaver, ik meen een Lehane en een boek over een eunuch in een harem. (die heb ik nog steeds niet uit trouwens en natuurlijk waren het niet de nieuwste thrillers, maar ik had ze nog niet). Als je dat kunt kopen wie geeft er dan bijna twee tientjes uit aan een debutant. Vooral en daar komt probleem twee, als je niets over dat boek leest/hoort. Je mag tegenwoordig blij zijn als je op Crimezone binnen een half jaar gerecenseerd wordt en Ezzulia ligt volgens mij al een jaar plat. Bijkomend feit is dat die twee fora goed bezocht worden door thrillerfans, maar niet door het grote publiek. Er zijn letterlijk miljoenen Nederlanders die nooit met auterus in aanraking komen omdat hun boeken verdwijnen bij internetgiganten als Bol.com, maar nergens in de winkel liggen.
Zou het niet een optie zijn de maand het het spannende boek te vervangen door een thrillerfestival? Waarin niet alleen grote, maar ook kleinere uitgevers zich kunnen presenteren. Zet er een evenementenbureau op zodat het meer wordt dan een paar lullige standjes, en af en toe een gesprek met een auteur of een quiz, dan heb je kans dat ook de pers geïnteresseerd raakt. En nodig ook de KRO uit, die prachtige thrillers uitzendt. Vertoon op hetzelfde festival Nederlandse thrillers/tv-series er zijn genoeg gemaakt die zeer de moeite waard zijn. Zorg dat er voor het grote publiek van alles te doen is!
Want, zoals het nu gaat schiet het allemaal niet op. Tot mijn grote genoegen stond ik dit jaar op de shortlist van elf titels voor de Gouden Strop. Heeft dat iets opgeleverd? Geen extra verkochte exemplaren in elk geval. Ik heb er in media, op internet of op boekenfora niets over terug kunnen vinden. Wat ik er aan overhield is een glas 17 jaar oude Glengoyne, heb ik genomen om mijn plekje tussen 10 zeer goede auterus te vieren. Ook leuk, maar maar het spannende boek, van mij en ook in zijn algemeenheid heeft er niets aan...

Tomas Ross zei

Beste Sander,

Natuurlijk is De Bestseller 60 mede gebaseerd op de Gfk-cijfers maar jij weet net zo goed als ik dat het gaat om een wekelijkse stand van zaken, zoals je ook heel goed weet dat niet verkochte exemplaren dikwijls retour worden gestuurd.

Ik heb het over de uiteindelijk verkochte, reële oplage. Zo'n tussentijdse stand is slechts een indicatie van dat moment, pas als een titel lang, zeg enkele maanden, en dan nog in de bovenste regionen staat, zegt dat wat.

En 'sneer'? Hoe kom je erbij? Naar wie dan? Ik kom goddomme juist op voor de Nederlandstalige auteurs en zou het op prijs stellen als je dat ook eens meer zou doen in plaats van hijgend achter buitenlandse coryfeeën aan te dribbelen!

En weet je wat stijlloos is, om niet te zeggen onzindelijk? Dat je juichende recensies publiceert die uitgevers over hun eigen auteurs
schrijven. Sowieso een gotspe én zonder je lezers daarover te informeren. So much voor objectieve, onafhankelijke journalistiek! Maar ja, je bent ook
maar in loondienst, toch? Dus spaar me je flauwekul want je weet verdomd goed dat ik gelijk heb. Lees Fabers bijdrage nog maar eens, dat is helaas het lot van heel veel Nederlandstalige misdaadauteurs en het is ook niet voor niets dat ze na een of twee titels gedesillusioneerd afhaken.

Tomas Ross

Herman Vemde zei

Beste Willem,

Met zeer veel interesse heb ik je mijmeringen op de Spanningsblog gelezen.

Net als jij verbaas ik me er al langer over dat in de Maand van het
Spannende Boek voornamelijk buitenlandse thrillers worden gepromoot. Die 'N' van CPNB staat toch voor Nederlands? Of gaat het alleen om Nederlandse uitgeverijen en boekhandels?

Ik ben het met je eens dat een maand veel te lang is. In mijn omgeving constateer ik sowieso al een tanende belangstelling voor die Maand, vrijwel geen aandacht in de winkels en een lullig bordje met 'Juni, Maand van het Spannende Boek' in de bibliotheken. Geen posters, geen activiteiten. Er moet
dus inderdaad iets gebeuren.

De laatste tien dagen van juni lijkt me voldoende, maar dan ook met veel geconcentreerde aandacht. Met het CPNB, zeg je, zijn er afspraken te maken over publiciteit voor de Nederlandse thriller. Waarom doen we dat dan niet? Er kunnen binnen het GNM toch wel een paar mensen gevonden worden die het
CPNB eens willen polsen over de mogelijkheden?

Het zou natuurlijk prachtig zijn als in die tien dagen de etalages vol liggen met Nederlandse thrillers vergezeld door een aansprekende promotiecampagne.
Getrokken door de bekende auteurs, dat zou mooi zijn, maar zijn die ook bereid om zich daarvoor (belangeloos) in te zetten? (jij wel, neem ik aan).

Eén goed voorbereide avond per regio in een gerenommeerde boekhandel, dat zou toch mogelijk moeten zijn.

Dat zou dan, eventueel in een iets andere opzet, herhaald kunnen worden in november met dan de focus op de Strop. Nominaties, uitreiking.

Overigens hebben we (een paar GNM'ers) zo'n acht jaar geleden, samen met RDC (Readshop, Plantage) al eens een poging gedaan om de Nederlandse thriller wat beter in de markt te krijgen. Helaas voortijdig gestrand bij het plan
van aanpak. Veel vergaderd, niks geworden. Moeten we dus niet weer doen.

Laat een paar mensen van het GNM de mogelijkheden eens inventariseren, ervan uitgaand dat het CPNB de kar zou willen trekken. Jij, als gerenommeerd auteur, zou vanzelfsprekend de ideale man zijn om het CPNB voor zo'n aanpak
te interesseren.

Het is de moeite van het proberen waard, lijkt me.

Met vriendelijke groet,

Herman Vemde

Unknown zei

Beste collega's en liefhebbers van het Nederlandstalige spannende boek.

Allereerst een woord van dank voor de heer Ross die zich met zoveel vuur inzet voor de aandacht van het Nederlandstalig spannende boek.

Daar zou Crimezone een voorbeeld aan kunnen nemen. Want met alle respect en het begrip dat ook bij de beheerders van deze site de kachel moet blijven branden: Het is matig gesteld met de belangstelling voor het Nederlandse spannende boek.

Ter promotie voor het oorspronkelijk Nederlandse werk zou het dan ook meer dan welkom zijn dat er een tegenhanger voor Crimezone in het leven wordt geroepen die zich ( desnoods met onze Belgische collega's) puur richt op het oorspronkelijk Nederlandse misdaadgenre.
Oké, bij serieuze initiatieven ben ik gaarne bereid de eerste duizend euro te doneren. Wie volgt?

Over de Gouden strop:

Uitgaande van het goede in de mens ben ik er van overtuigd dat de indertijd in het leven geroepen Gouden strop met de beste bedoelingen is bedacht. Maar zoals de initiatiefnemer zelf al zei: Het is op.
En laten we eerlijk zijn. Als ons zelf respecterende misdaadauteurs horen we toch te weten dat het toepassen van interessante plotwendingen het verhaal alleen maar spannender maken. Welnu, laten we daarvan eens het voorbeeld geven en afstappen van die gedateerde strop. Kom op met die wendingen!!

Mijn eigen voorstel; Verander de titel Gouden strop, stap over uw snobistische gevoelens heen en kies voor de voor iedere Nederlander herkenbare: C.o.c.k. award

En stap af van de maand juni. Kies voor een week in november, waarin de dagen gaan korten en de donkere avonden sowieso spannender worden.

Maar uiteraard geef ik mijn mening graag voor een betere. Laat maar horen!!

Hartelijke groet,

Gerard Nanne


Sander Verheijen zei

@Tomas Ross: "niet verkochte exemplaren" komen niet voor in de Bestseller 60, daar het hier om werkelijke verkoop aan de consument gaat. Waar we weten dat uitgevers of auteurs zelf positieve recensies schrijven over "eigen" werk wordt dat ofwel verwijderd, ofwel keurig erbij vermeld. Ik ben benieuwd of je meer dan dat ene voorbeeld waarover je steeds valt kunt vinden/noemen.

@Pim Faber:
"Zou het niet een optie zijn de maand het het spannende boek te vervangen door een thrillerfestival? Waarin niet alleen grote, maar ook kleinere uitgevers zich kunnen presenteren."
Alle uitgevers zijn welkom en inmiddels uitgenodigd voor: http://www.crimezone.nl/web/Nieuws/Nieuwsartikel/Samenwerking-Crimezone-en-Nederlands-Thrillerfestival.htm


@Gerard Nanne: Haha, ja, de "Cock Award" zal de oplossing zijn om de Nederlandstalige thriller op de kaart te houden... :-)

Dat het "matig gesteld is met de aandacht voor het Nederlandse spannende boek" op Crimezone, daar ben ik het geheel niet mee eens. Zie de interviews die momenteel prominent op de site staan (Suzanne Hazenberg, Siska Mulder, Victoria Farkas).


@Allen: ik heb al meerdere malen in mijn tweede periode als Crimezone-hoofdredacteur gepoogd een strategische samenwerking te krijgen met het Genootschap Nederlandstalige Misdaadauteurs, omdat ik het belachelijk vind we geen gebruik van elkaar kunnen maken, maar tot dusver zijn alle ideeën ergens bij het GNM in de ijskast belandt.

Pim Faber zei

@Sanderverheijen

Ik had het gezien, da's een prachtig initiatief lijkt me. Een mogelijkheid voor publiek om uitgevers/auteurs te ontmoeten!

@gerardnanne en @allen

Misschien moeten we over de naam Cock-award nog even nadenken. in het buitenland sta je daar al snel mee voor... lul! (ik bedoel dat niet beledigend naar Gerard toe, maar dacht meer aan de engelse vertaling...)


Guido Huisintveld zei

Jemig, het lijkt wel alsof Tomas Ross feiten en fictie met elkaar vermengt...

Corine Hartman zei

Ha, er worden een paar collega's wakker. Goed zo!
Maar eh... een Cock award? Ja hoor, die zal het thrillergenre naar een hoger niveau tillen!? Ik denk dat we die al hebben in de vorm van de publieksprijs van crimezone. Laten we geen prijzen annuleren, maar er juist een bij creëren: meer prijzen, meer aandacht. Maar dan wel een prijs, naast de strop, die kwaliteit beloont. Afijn, zoveel mensen, zoveel meningen, dat geeft niet, is juist goed: er worden ideeën geopperd en daar gaat het om!
In een van de reacties las ik iets over inschakelen GNM: die club had ik al benaderd en dit onderwerp komt op de agenda voor september, ik hoop dat ze de handschoen oppakken en alle reacties meenemen! Misschien is het handig een paar collega's met ideeën hoe het allemaal beter kan daarbij uit te nodigen.

Inmiddels is blijkbaar al besloten is dat Tess Gerritsen het geschenkboekje voor 2014 mag gaan schrijven. Zo lijken we idd wel veel op de roepende in de woestijn… hoe zit het dan eigenlijk met de afspraken met het CPNB, die ‘best te maken zijn’?
Ik kan me vinden in de reactie van dhr Vemde. In juni of november? Waarom niet tweemaal een korte periode, met twee totaal verschillende programma’s? Er zijn al veel nieuwe ideeën langsgekomen: een nieuwe invulling van de uitreiking van De Gouden Strop en de periode die daaraan vooraf gaat, een thrillerfestival, aandacht concentreren in boekwinkels met etalages vol thrillers, opties voor geschenkboekje, prominenten, film en media erbij betrekken, efficiëntere marketing/pr (zie vooral Tomas Ross’ column ‘Aandacht trekken’).
Een paar enthousiaste vakgenoten en een marketinggoeroe kunnen volgens mij in een middag een paar attractieve programma’s in elkaar draaien die wel in het teken staan van het Nederlandse spannende boek.