Dichtgenaaide zak (achtergrond, 2009)

P.F. THOMÉSE NEEMT VRIEND ALS HOOFDPERSOON MISDAADROMAN

In 'J. Kessels: The Novel', een misdaadroman van P.F. Thomése is de hoofdpersoon Jos Kessels, columnist van het Eindhovens Dagblad en vriend van Thomése. De twee waren in het verleden collega's bij de krant, residen samen en Thomése gebruikte hun gezamenlijke avonturen al voor de bundel Greatest Hits. Nu voert de schrijver zijn vriend op onder diens eigen naam, in een avontuur dat speelt in de hoerenbuurt van Hamburg. In het Eindhovens Dagblad van zaterdag 7 maart legde Thomése uit waarom. Hieronder enkele van zijn citaten.

,,Als ik er maar niks mee te maken heb'', zegt Jos Kessels, terwijl we in het dichtbewolkte rookcafé zitten, ieder met een gezonde pot bier en een volle asbak voor onze snufferd. ,,Je doet maar.'' Hij tikt de as van zijn peuk en neemt een hijs. We bespreken aan een tafeltje tegen de muur mijn vrijwel volledig op hem gebaseerde roman 'J. Kessels: The Novel', en ik bezweer hem dat hij zich nergens zorgen over hoeft te maken.
,,In wezen is alles puur verzonnen'', houd ik hem voor.
Maar dat is nu juist zijn punt. Ik laat hem in het boek bijvoorbeeld beweren dat mensen uit Breda het beste in een dichtgenaaide zak in het Tilburgse kanaal kunnen worden gedumpt. Dat moet Den Bosch zijn, corrigeert hij. Als een Tilburger ergens een hekel aan heeft, dan is het aan een Bosschenaar. Breda hoeft verder ook niet voor hem, maar een zak, een dichtgenaaide nog wel, dat is een beetje erg veel moeite en gedoe voor iets wat hem verder geen bal interesseert.
Ik zie het probleem niet. Volgens mij is er nog nooit een personage veroordeeld voor een moord die in een roman is gepleegd. ,,In een roman kun je in feite doen waar je zin in hebt'', leg ik hem uit.
,,Ja, maar ik sta er wel mooi met m'n adres in. Straks komen er uit Breda een paar blokhoofden aanbellen die op zich weinig van romans snappen, maar van dichtgenaaide zakken des te meer.''
Ik beloof J. Kessels de passage met de dichtgenaaide zak te herschrijven. Het blijft een zak met een Bredanaar erin, maar ik laat het een beetje in het midden hangen wie hem heeft dichtgenaaid. Hij kan het zijn, ik kan het zijn, maar waarschijnlijk zijn het gewoon de kaboutertjes geweest. Ook zijn adres, in Tilburg-Noord, net onder het spoor door, maak ik onherkenbaar voor opdringerige fans. Die moeten nu maar ergens anders de ruiten gaan ingooien. Het Tilburgse kanaal mag ik gerust laten staan, van hem. Dat is gewoon een mooi kanaal voor een dichtgenaaide zak.

***

J. Kessels en ik hebben er inmiddels heel wat jaren en kilometers opzitten samen. Tilburg, Hamburg, Austin, Nashville, noem maar op. De Spoel, De Groot, De Plaats, De Pels, of hoe heten die oude rukkerstenten, ja als we onze gezamenlijke routes in sigaretten en bierglazen moeten gaan meten, zijn we lang bezig (en komen we waarschijnlijk nooit meer thuis _ waar dat thuis ook moge zijn). In auto's, op barkrukken, hangend tegen blinde muren, na sluitingstijd in shoarmatenten, op hotelkamers of gewoon bij hem in Tilburg op zijn zolder: waar in de wereld zijn we niet geweest? En maar luisteren naar opwekkend deprimerende countrysongs uit de aloude doos. We zijn op die manier een behoorlijke tijd bezig geweest, al zijn we er natuurlijk geen steek verder mee gekomen. Gezuip en gerook en geouwehoer in auto's, daar is nog nooit iemand iets mee opgeschoten.
En op een dag ben ik begonnen hem als personage te gebruiken. Hij wandelde zo een verhaal van me binnen, ging zitten, stak een sigaret op en dat was het dan. J. Kessels was here to stay.

***

Eigenlijk is hij altijd al een personage geweest. Een geboren personage. Alleen had hij dat zelf nog niet door. Hij is zo uit een boek weggelopen, alleen wist ik eerst nog niet welk boek en zeker wist ik nog niet dat ik degene was die het later zou gaan schrijven.
Ik heb toch al zo lang en zo veel over hem nagedacht, dus waarom niet? Vriendschap is weliswaar bedoeld om het overal samen roerend over eens te zijn, maar het is ook bedoeld om wanneer je níet samen bent, over elkaar te gaan zitten nadenken en dan de verschillen op te merken.
Aldus heeft J. Kessels in de uren dat wij van elkaar gescheiden zijn, in de loop der jaren voor mij allerlei vreemde gewoonten onthuld, die ik in gedachten bestudeer. Allereerst de constanten, want die zijn toch het meest opvallend in dit overigens totaal constante leven: zijn rookgedrag, his way with women, zijn postzegelverzameling Britse Koloniën (bijna compleet), Tilburg, afhaaleten, country & western, Charles Bukowski, bier, honden, Belgische strips.
Ook ik haal graag mijn eten bij de Chinees, ook ik heb Bukowski gelezen, ook ik plak wel eens een postzegel op een enveloppe, natuurlijk, zo bijzonder is dat allemaal niet, maar wel bij J. Kessels. Bij hem neemt een gewoonte de kracht en de zekerheid aan van een ritueel, een religie. Chinees is meteen ook enkel en alleen bami, en verder niks. Hij bestelt elke keer 'gewoon' bami, waar we ook zijn, in Amerika, Hamburg, Tilburg, dat maakt hem niet uit, een Chinees blijft voor hem een Chinees en een Chinees betekent voor hem 'een goeie portie' bami. En verder hoeft het van hem niet, alle 1001 gerechten op de gemiddelde Chinese menukaart ten spijt...

***

,,Ik vind het allemaal best'', zegt Jos Kessels zelf, ,,dat boek van jou en zo.'' We zitten nog steeds in het illegale rookcafé. ,,Het enige wat ik wel eens raar vind, is dat van die eikels mij aanspreken en zeggen: 'Grappig, ik wist niet dat jij echt bestond'. Zulke lui zou ik het liefst...'' Enfin. Hij haalt zijn schouders op. Ja, en in een dichtgenaaide zak rustig in het Tilburgse kanaal laten zinken, denk ik erachteraan.

'J. Kessels: The Novel', door P.F. Thomése Uitgave: Contact. 240 blz. Prijs: 16,90 euro. Ook te verkrijgen als gebonden uitgave en als luisterboek. Vanaf vrijdag 13 maart in de boekhandel. Informatie: www.jkesselsthenovel.nl.

(Bron: Eindhovens Dagblad)