Hete hangijzers en roemloze nederlagen (nieuws, 2013)

Nederland kent het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs, terwijl Duitstalige thrillerschrijvers zich hebben verenigd in het Syndicat. En elk jaar komt de vereniging bijeen om te vergaderen, lezingen te geven en natuurlijk de kroeg te bezoeken. Dit jaar lag het 'meeting point' in het crimineel dure Zwitserland. Thrillerschrijver Jac. Toes was erbij en doet verslag.

BORRELS IN BERN

(Door Jac. Toes)

Het was vorige week een dolle bende in het door en door fatsoenlijke Bern. Dit keer was de Zwitserse hoofdstad aan de beurt om de jaarlijkse invasie van het Syndicat te verwerken, de vereniging van Duitstalige misdaadauteurs. Vanachter hun schrijftafels in Duitsland, Oostenrijk, Liechtenstein, Luxemburg en Zwitserland reisden honderden Krimiautoren naar hotel Alpenblick en hotel Waldhorn, dan wel pension Landhaus om zich aan het jaarlijkse festijn van bijscholingscursussen, lezingen, seminars, vergaderingen en barbezoek over te geven.

De eerste dagen stonden in het teken van bijscholing. Een kleine greep: de schietopleiding alsmede hondentraining bij de Solothurner Kantonspolizei, een indringend-perverse rondleiding in het Berner Kriminalmuseum, een onthutsend seminar van prof. dr. Jackowski over de nieuwste ontwikkelingen in de forensische pathologie of een workshop schrijven waarin de techniek van een goede dialoog gründlich werd ontleed. Hoogtepunt was een zes uur durende Sprechertraining van ex-'Tatort' Kommissar Laszlo Kish die aan de deelnemers een staalkaart aan bekentenissen over plankenkoorts wist te ontlokken. Grootste probleem voor veel auteurs was vreemd genoeg het in ontvangst nemen van applaus na een geslaagde presentatie. ,,Durf toch succesvol te zijn'', verzuchtte der Kommissar steeds wanhopiger.

Omdat Zwitserland achterlijk duur is - twee simpele biertjes gaan makkelijk voor tien euro of meer en zonder wisselgeld terug over de toog - troffen veel auteurs elkaar in de nabijgelegen CO-OP om bij te snacken in het goedkope supermarktrestaurant. Dat scheelde weer een heleboel slokken op de onvermijdelijke borrels in de Krimibar, waar een tiental obers vier nachten lang overuren draaiden. Het scheelde ook dat overgrote meerderheid van de auteurs tot in de verre omgeving een lezing uit eigen werk konden houden tegen een alleszins acceptabel honorarium. In gevangenissen, kunstenaarsateliers, verzorgingstehuizen, kroegen, boekhandels en theaters was iedereen gemobiliseerd om honderden misdaadverhalen aan te horen.

Tijdens de Grote Algemene Vergadering werden als vanouds de agendapunten er in rap tempo en gedisciplineerd doorheen gejast. Alleen voor de herdenking van de dit jaar gestorven leden werd de tijd genomen (een minuut) maar de begroeting van de ongeveer 50 nieuwe leden (hop hop hop, opstaan jullie!) was al voorbij voordat iedereen in de gaten had dat zijn naam werd omgeroepen. Heet hangijzer was, net als vorig jaar, de toelating van e-bookschrijvers. Zijn dat nou echte auteurs of niet? En zo ja, houden hun ‘uitgevers’ zich aan de vakbondsvoorwaarden zoals een goede redactionele begeleiding en een inzichtelijke afrekening? En hoe controleer je dat? De kwestie werd naar een commissie geschoven, wordt volgend jaar dus weer vervolgd.

Zelf had ik verwacht dat de zaak-Willi Voss aan de orde zou worden gesteld. Voss is het pseudoniem van de misdaadschrijver Willi Pohl (o.a. als scenarist voor 'Tatort'). Hij kwam in het nieuws na de bekendmaking dat hij hand- en spandiensten had verricht voor de Zwarte September, de Palestijnse commandogroep die verantwoordelijk was voor de gijzeling van Israëlische atleten tijdens de Olympische Spelen in München 1972. In de late nasleep daarvan werd Voss van neonazisympathieën beticht. Dat leverde vorig jaar een hoop beroering op onder de Syndicatsleden. Volgens Voss werd hij het slachtoffer van een soort Berufsverbot toen collega’s weigerden met hem samen te werken voor een bundel misdaadverhalen. 

Twee journalisten van Der Spiegel brachten echter in december 2012 aan het licht dat Voss weliswaar voor de Palestijnen had gewerkt maar dat hij na de aanslag eieren voor zijn geld had gekozen. Hij liep over naar de CIA om als infiltrant in de Palestijnse bevrijdingsbeweging een aantal beraamde aanslagen te verraden, waarbij hij zelfs als jachthond op de beruchte terrorist Carlos werd ingezet. De bevestiging daarvan vanuit het CIA-hoofdkwartier in Virginia heeft hem in ieder geval van de neonaziblaam gezuiverd, waardoor zijn positie als misdaadauteur kennelijk niet meer als omstreden geldt.

Nina George

De traditionele voetbalwedstrijd vond plaats op het sportterrein van een nabijgelegen kazerne, in een ijzige wind en veel natte sneeuw. Dit keer trad de FC Criminale aan tegen een team, bestaande uit literaire auteurs uit Zwitserland. Ondanks de toejuichingen van een blik cheerleaders (de Syndicats), onder leiding van chefpussy Nina George, verloor de Krimimannschaft met 7-1. In haar vijftienjarig bestaan is het slechts één maal gelukt om te winnen (tegen een vrouwenteam), alle andere partijen eindigden eerloos in grote nederlagen. Dat weerhield captain Andreas Izquierdo er niet van om voor de derde keer de Nederlandse collega’s voor een partijtje uit te dagen. Hier is wellicht een mooie taak voor Tomas Ross weggelegd die onlangs liet blijken zich kapot te vervelen bij de uitjes van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs. Hij kan nu een legendarische daad bij die woorden voegen door een sterk team in het veld te brengen en de Duitse broeders in de pan te hakken. Bij voorkeur met 2-1 want de WK-finale van 1974 zit nog steeds gebeiteld in het Duitse collectieve geheugen getuige de vele sneren die de enig aanwezige Nederlandse auteur aan de zijlijn te verwerken kreeg.

De laatste avond, in de uiterst chique Kursaal te Bern, was gereserveerd voor een gala tijdens welke de prijzen voor de beste jeugdkrimi, het beste krimidebuut, het beste krimiverhaal en de beste krimiroman werden vergeven. Het zijn auteursprijzen wat inhoudt dat de jury’s door louter collega’s worden bevolkt. Ook werd de Ehren-Glauser (voor algemene verdiensten voor het vak) uitgereikt, dit maal aan Gunter Gerlach. Het is de Duitse tegenhanger van de Meesterprijs - een onderscheiding waarmee het GNM zo spaarzaam omgaat dat ik betwijfel of men nog weet dat hij überhaupt bestaat.

Het koningsnummer was uiteraard de bekendmaking van de beste Duitstalige krimi. Uit 330 inzendingen kwam 'Kriegsgebiete' van Roland Spranger uit de bus rollen. Het is een boek dat vanwege het thema op belangstelling van Nederlandse uitgevers zou kunnen rekenen. Een Afghanistan-veteraan, Daniel Schramm, keert terug in de Heimat met in zijn plunjezak een levensgroot trauma. Eenmaal thuis loopt zijn huwelijk stuk, hij vereenzaamt en tot overmaat van ramp wordt hij hoofdverdachte wanneer in zijn omgeving een vrouw wordt vermoord. Dat brengt hem ertoe weer in actie te komen, maar hij wordt er alleen maar verdachter door. Bovendien krijgt hij ook met een innerlijke vijand te maken, zijn twijfel of hij in een aanval van schizofrenie die moord wél gepleegd kan hebben. Een psychothriller met politieke dimensies.

En ja, op de afterparty swingde men, zoals het een echte Duitser betaamt, hartstochtelijk en met volle overgave tot het laatste fluitsignaal. Grüss Gott!