'Onwetendheid heeft me alleen maar geholpen'
Michael Koryta debuteerde in 2004 als 21-jarige met Tonight I said goodbye, over privédetective Lincoln Perry. Het net verschenen Het stille uur is Koryta's vierde Lincoln Perryboek. 'Perry's beroep is meer dan een carrièrepad. Het definieert zijn persoonlijkheid, zijn ziel.'
(Door Hans Knegtmans)
- U bent zelf privédetective geweest. Was dat meteen na de middelbare school?
Michael Koryta: 'Na de middelbare school heb ik strafrecht gestudeerd aan de Universiteit van Indiana. Daarnaast werkte ik als privédetective en als journalist voor de krant in Bloomington, Indiana, en schreef ik mijn eerste twee boeken. Dat was wel erg veel van het goede en ik teerde ernstig in op mijn nachtrust.'
- Heeft u die studie afgesloten met een master?
'Ik heb een master in strafrecht gehaald en daarna begon ik aan een master in creatief schrijven. Maar toen volgde ik ook lessen van thrillerschrijver Dennis Lehane in St. Petersburg in Florida en daarna nog een programma van hem in Boston. Omdat ik hem zo bewonderde als schrijver, leek het me een buitenkansje van zo iemand les te krijgen. Toen heb ik de studie creatief schrijven maar laten zitten.'
- Hoe heeft Lehane u geholpen?
'Alleen al met hem praten over zijn techniek en opbouw van zijn romans was erg verhelderend. Ook aan andere schrijvers heb ik veel te danken. Michael Connelly bijvoorbeeld heb ik indertijd doorgezaagd over de ins and outs van het schrijverschap. George Pelecanos net zo. Hij bereidde me erop voor dat uitgevers mijn eerste boek waarschijnlijk afschuwelijk zouden vinden en dat ik me daar vooral niets van zou moeten aantrekken. Het belangrijkste doel van een schrijver moet volgens hem zijn dat het volgende boek beter is dan het vorige. Dat kun je ook aan zijn eigen werk afzien.'
'Ik heb het altijd heel bijzonder gevonden dat drie zulke iconen de jongere generatie op weg willen helpen en dat ze er zo veel tijd in willen steken. Lehane geeft geen les om het geld, maar om beginnende schrijvers beter te maken. En Michael is voor mij het schoolvoorbeeld van hoe je met succes moet omgaan. Hij heeft een soort gratie en waardigheid in zijn omgang met collega's, het publiek en de pers die hem nooit in de steek laten. Ik kan me geen beter rolmodel voorstellen.'
'Lehane en Connelly zijn belangrijk voor mijn schrijverschap geweest. De uitgever van dat eerste boek adviseerde mij, toen ik hem om raad vroeg, de boeken van Connelly te lezen. Ik zei dat ik dat al gedaan had. Toen zei hij: 'Lees ze dan nog maar een keer'.'
- Was het spannend voor Sam Spade (de privédetective uit Dashiell Hammetts roman 'The Maltese falcon', red.) te spelen?
'Echte detectives voldoen niet aan dat beeld. Ik heb met competente vrouwelijke pi's gewerkt die niets machoachtigs hadden. Dat is niet zo gek. Eén van de belangrijkste vereisten is dat je niet opvalt tussen anderen. De vijf jaar detectivewerk was vooral een mooie gelegenheid tegen betaling onderzoek te doen naar criminele praktijken in alle soorten en maten. En ik heb er onnoemelijk veel uren van posten en schaduwen op zitten. Het maakt mijn romans over Lincoln Perry wat realistischer, omdat ik begrijp hoe het vak in elkaar steekt en ook zeker weet dat er technisch geen onzin in staat.'
- Hoe kwam u op het idee een roman te schrijven?
'Toen ik van school kwam, had ik al twee niet-gepubliceerde boeken op mijn naam staan. Ik zie nu wat een moeite andere schrijvers hebben om een literair agent te vinden, en daarna een uitgever - de economie stagneert en dus ook de boekenindustrie. Maar ik was piepjong en wist van niets, en daardoor was ik heel optimistisch over mijn mogelijkheden. Die onwetendheid heeft me alleen maar geholpen.'
- Ik begrijp dat u van uitgever bent veranderd?
'St. Martins gaf mijn eerste vijf boeken uit. Nu ben ik net overgestapt naar Little, Brown. Mijn eerste boek daar komt in juni uit. Het wijkt nogal af van wat ik tot nu toe heb geschreven. Het is een combinatie van een misdaadroman en een spookverhaal, met een filmmaker in de hoofdrol.'
- Wat vindt u zelf uw beste boek?
'Het stille uur is het beste uit de Lincoln Perryreeks, maar de stijl van Erfenis (Koryta's enige boek dat niet over Lincoln Perry gaat, red.) en de twee boeken die binnenkort zullen verschijnen, is interessanter. Het gebruik van de derde persoon maakt de stijl krachtiger en het is ook goed dat meer vertellers elkaar afwisselen. De recensies in de VS waren unaniem lovend.'
- Ik was niet erg enthousiast over Het stille uur. Halverwege raakt de fut er een beetje uit. Een aantal personages - Salvatore Bertoli, Mark Ruzity, Johnny Di Pietro, Darius Neloms - komt niet echt tot leven.
'Ja, maar dat zijn allemaal bijfiguren! De personages om wie het gaat, zijn Ken Merriman, John Dunbar, Quinn Graham, Parker Harrison en Alexandra Sanabria. Dus als je acht of negen personages hebt die wel degelijk tot leven komen, is dat toch geen slechte score!'
- Ik ben niet de enige met kritiek. Op amazon.com waren sommige fans die al uw eerdere boeken met veel plezier hadden gelezen, diep teleurgesteld.
'Tja, ik heb ook recensies gelezen van mensen die het juist het beste boek uit de serie vonden. Boekbesprekingen zijn nu eenmaal een kwestie van smaak.'
- Hoe verhoudt Het stille uur zich tot de andere boeken in de serie?
,,Ze zijn heel verschillend. Het stille uur is meer dan de eerdere delen naar binnen gekeerd. De vorige boeken waren actieromans en dit is vooral een karakterstudie. Het is juist de bedoeling dat het verhaal halverwege wordt stilgelegd. Dat vloeit voort uit de problemen waar Lincoln mee worstelt.''
- Wat maakt dat Lincoln zich uiteindelijk over de weerzin tegen zijn vak heen zet, en zich toch weer in de zaak vastbijt?
'Hij weet dat hij in dit beroep mensen beschadigt van wie hij houdt, zoals zijn vroegere collega Joe Pritchard en zijn vriendin Amy. Hij vindt dat de baten niet tegen de kosten opwegen. Dat hij zich toch weer op de zaak stort, komt doordat hij niet zomaar kan ophouden een detective te zijn. Zijn beroep is meer dan een carrièrepad. Het definieert zijn persoonlijkheid, zijn ziel. Ik vind literatuur het interessantst als de personages niet alleen op dingen buiten henzelf reageren, maar ook in het reine moeten komen met interne, psychologische conflicten.'
- Komt Perry nog terug in uw volgende boeken?
'De baas van Little, Brown wil dat ik er nog een schrijf. Maar ik heb hem gezegd dat ik het gevoel moet hebben dat ik iets interessants kan brengen door dezelfde persoon weer te laten opdraven. Het verhaal moet dit personage nodig hebben, en dat idee heb ik op dit moment niet. Iemand heeft eens gezegd: 'Kijk bij het schrijven naar beneden'. Daarmee bedoelde hij dat je je niet moet laten leiden door je publiek, de critici of de laatste trend op thrillergebied, maar door het verhaal dat je wilt vertellen. Dat probeer ik te doen.'
- Zijn er nieuwe thrillerschrijvers die u kunt aanbevelen?
'Ik ben erg gecharmeerd van Sean Dolittle. Alafair Burke, de dochter van James Lee Burke, is briljant. En Joe Hill, zoon van Stephen King, schrijft erg interessant. Maar door mijn schrijven heb ik geen tijd om veel te lezen, al houd ik natuurlijk wel de iconen bij die ik al genoemd heb. Dan zie ik wat ik zelf nog moet bijspijkeren.'
Michael Koryta - Het stille uur. Vertaling: Fanneke Cnossen. Uitgeverij De Boekerij, 380 pag.
(Bron: Het Parool)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten