Aandacht
(Door Sander Verheijen)
Er is weer een relletje in thrillerland. En guess what, het gaat wéér over de Gouden Strop. Dit keer gaat het niet over het bestaansrecht, de sponsor, de jury, de shortlist, de uitreiking of de winnaar. Zelfs niet over Saskia Noort of Tomas Ross. Huh wat, zul je nu denken. Waarover kunnen we het nog meer niet eens zijn? De Gouden Strop zou de Gouden Strop niet zijn als dáár niks voor bedacht kon worden. En Peter Kuijt zou Peter Kuijt niet zijn als hij er niet als de kippen bij zou zijn om haarfijn uit te zoeken wat het Nederlandstalige thrillerschrijversgilde van die ophef vindt, met een wedstrijdje voor - tegen. De tussenstand op dit moment: 5-1.
Wat is er aan de hand: de Gouden Strop heeft een nieuwe sponsor (NBD Biblion) én meldde in de slipstream van de bekendmaking daarvan dat het werk van Vlaamse en Nederlandse thrillerauteurs die uitgegeven worden bij een niet-Nederlandse uitgeverij wordt uitgesloten.
De reden zou zijn dat Vlaamse winnaars in Nederland (en trouwens ook vice versa) eigenlijk amper profijt hebben van het winnen van de Gouden Strop. Daarbij moet gezegd worden dat de Gouden Strop in de algemeenheid al jaren niet echt meer zorgt voor een groot effect op de verkoop, maar dat is een symptoom van vrijwel alle literaire en niet-literaire boekenprijzen. In Nederland de Libris Literatuur Prijs uitgezonderd. Maar dat is ook de enige prijs met - naast historie, prestige en een hoog geldbedrag voor de winnaar - een goed doordacht marketingplan en een 100% match met meer dan honderd Libris boekhandels. Het Ajax onder de boekenprijzen. On-Nederlands goed georganiseerd. Ik dwaal af. De Gouden Strop heeft dus om het effect ervan in Nederland te vergroten besloten om België uit te sluiten. Hadden ze dat nou twee jaar geleden gedaan…
Alle gekheid op een stokje. De Stichting Gouden Strop mag natuurlijk haar eigen voorwaarden bepalen en herzien wanneer ze dat wil. Omdat iets altijd zo geweest is, is geen reden om het niet te mogen veranderen. De Gouden Strop is een bekroning van het beste Nederlandstalige misdaadboek. En de wisselende jury heeft als taak boeken op die grond te beoordelen. Kwaliteit dus. Niet op de kans op verkoopbaarheid, want, laten we eerlijk zijn, dát is een van de taken van de uitgever.
Als mogelijk verkoopsucces de belangrijkste doelstelling is van de Gouden Strop dan is het begrijpelijk dat thrillers van Vlaamse makelij niet meer mee mogen doen. Maar als je er zo naar kijkt kun je ook stellen dat thrillers verschenen bij hele kleine uitgeverijen, hoe goed ze misschien soms ook zijn, natuurlijk ook minder kans maken op verkoopsucces dan die zijn verschenen bij de grotere uitgeefhuizen.
Als het gaat om verkoopcijfers zou je voor de zekerheid zelfs alle mannelijke auteurs kunnen uitsluiten, want kijk eens naar de Bestseller 60. Naast Jeroen Windmeijer heb ik de afgelopen tien jaar zelden een Nederlandse mannelijke thrillerschrijver in de lijst gezien. Tel uit je kansen als je een vrouw met de Gouden Strop naar huis laat gaan. Een thrillerschrijfster, bij voorkeur met een bekende naam en een grote uitgeverij met marketinggeld en een geoliede marketing en PR-afdeling. Verkoopsucces verzekerd en Saskia Noort is ineens een van de grootste kanshebbers.
Maar gelukkig krijgt de jury van de Gouden Strop, net als de jury van de Hebban Thrillerprijs en de Libris Literatuurprijs, de opdracht te zoeken naar het béste boek. Het beste spannende boek in hun geval. En laten we dat alsjeblieft zo houden.
De beslissing van de Stichting Gouden Strop had helemaal niet moeten gaan over de verkoopbaarheid van Vlaamse titels in Nederland, maar over die andere doelstelling van de Gouden Strop: de Nederlandstalige thriller onder de aandacht brengen van een groot publiek op een serieus podium. Een podium waarbij een jury met experts uitlegt dat de Nederlandse thrillerschrijver echt wel in staat is te concurreren met zijn of haar buitenlandse collega’s. Een juryvoorzitter die begint met het vertellen hoeveel crap ze hebben gelezen en redacteuren toefluistert dat ze echt beter hun werk moeten gaan doen, zoals een paar geleden nog vrij gebruikelijk was, helpt daarbij bijvoorbeeld niet.
Maar als het om de publiciteit gaat kunnen we feitelijk wél vaststellen dat de Nederlandse media niet echt warm lopen voor een niet-Nederlandse (lees: Vlaamse) winnaar.
Met dát in gedachte begrijp ik de beslissing wel, zeker als je je ook realiseert dat de nieuwe sponsor waarschijnlijk niet zoveel te zoeken/winnen heeft in België en natuurlijk ook vooral gebaat is bij een goede media-coverage in eigen land. Het is misschien zelfs wel een voorwaarde voor de sponsoring geweest.
Ik ben niet voor of tegen het besluit. Ik kan hem wel begrijpen met de hierboven genoemde argumenten. Maar ik vind het wel jammer. Volgens mij is het namelijk veel leuker als jouw thriller het wint van álle Nederlandstalige thrillers in dat jaar.
Alles valt of staat met aandacht. Aandacht voor Nederlandse thrillerprijzen, de genomineerden en de winnaar betekent aandacht voor Nederlandstalige misdaadliteratuur. Met aandacht maak je iets belangrijker. Iets wat belangrijk lijkt heeft potentie om als essentieel gezien te worden. En wat essentieel is, dat willen we niet missen. De Gouden Strop en de Hebban Thrillerprijs zijn niet meer dan tools om dat ooit te bereiken, maar dan moeten 'we' er wel een keer mee ophouden elke jury, elke nominatie en elke winnaar in twijfel te trekken. Want prijzen waar het gilde zelf al niet in gelooft hoe kunnen we daar de media, de boekhandel en zelfs de lezer ooit warm voor krijgen?
Sander Verheijen (1974) stond aan de wieg van de thrillersite Crimezone. Sinds 2014 is hij hoofdredacteur en general manager van de lezerssite Hebban.nl. Onder zijn eigen naam schreef hij het boek Ik kan er net niet bij. Onder het pseudoniem Jens Vern debuteerde hij in 2020 als thrillerauteur met De macht van K. Dat boek belandde op de shortlist van de Gouden Strop 2020. Op 2 november verschijnt bij uitgeverij Volt zijn tweede thriller, Nevenschade.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten