Steviger op de kaart (nieuws, 2021)

Stichting Gouden Strop heeft 'stevige argumenten' om Vlaamse uitgevers te weren     



Het besluit om Vlaamse uitgevers uit te sluiten van deelname aan de Gouden Strop heeft niet tot Kamervragen geleid. Sterker nog, niet veel mensen lijken zich er druk om te maken. Op De Spanningsblog is een kleine discussie gaande. Afgelopen weekeinde deed Sander Verheijen, hoofdredacteur van lezerscommunity Hebban.nl, een duit in het zakje. Volgens Isa Maron, voorzitter van de Stichting Gouden Strop, suggereerde Verheijen dat sponsors op wijziging van de reglementen hadden aangedrongen. Hieronder volgt haar reactie. 

'Het bestuur van de Stichting de Gouden Strop heeft, in samenspraak met de leden van de sectie misdaadauteurs van de Auteursbond, besloten om een aantal veranderingen in het reglement door te voeren. Eén van die veranderingen is dat alleen nog auteurs die in het Nederlands bij een Nederlandse uitgeverij publiceren ingezonden kunnen worden voor de prijzen. Hieraan liggen een aantal redenen ten grondslag.

De Gouden Strop en de Schaduwprijs hebben als doel de Nederlandstalige thriller steviger op de kaart te zetten. Dat bedoelen we zowel kwalitatief als kwantitatief. In kwalitatieve zin willen we het imago versterken. In kwantitatieve zin zouden we ook graag zien dat de thriller die de Gouden Strop wint, een bestseller wordt. Dat is immers dé manier om de Nederlandstalige thriller bij het grote publiek stevig op de kaart te zetten.

Op beide zaken heeft het bestuur van de stichting slechts beperkt invloed. Vanuit het bestuur hebben we geen enkele invloed op de keuzes van de jury en zodoende ook geen invloed op welk boek de prijs wint. We zien graag dat een ontzettend spannend, goed geschreven boek wint dat voor een breed publiek interessant is en dat een commercieel succes wordt, maar dat laatste is niet per se de insteek van de jury – en misschien maar goed ook.

Zoals wij vanzelfsprekend geen enkele invloed hebben op de keuze voor het winnende boek, hebben wij als bestuur ook weinig invloed op het commerciële succes van het boek. De verkoopinspanningen zijn immers aan de uitgever.

Desondanks brengt de stichting wel op diverse manieren de genomineerde en winnende boeken onder de aandacht. Middels samenwerkingen met diverse partners zorgen we voor publiciteit in (online en offline) media, en organiseren we (nu al twee jaar gehinderd door onze grote vriend Corona) een feestelijke uitreiking.

Het is belangrijk dat er in de lange reeks winnaars succesvolle boeken te vinden zijn. Dit helpt het aanzien van de prijs, het belang van de prijs, de bekendheid bij het publiek en maakt de prijzen interessant voor sponsors. Een prijs die jaar na jaar gewonnen wordt door boeken die in Nederland niet of slechts middelmatig succes hebben, schiet uiteindelijk haar doel voorbij.

Jammer genoeg zien we dat als een boek wint dat niet door een Nederlandse uitgever op de Nederlandse markt ondersteund wordt, het succes te beperkt is. Dat is een harde, feitelijke constatering. Overigens is het niet zo dat andere winnaars wel meteen grote bestsellers zijn. Dat is, zoals we allemaal weten, afhankelijk van een aantal factoren.

Een andere, niet onbelangrijke reden voor de loskoppeling is gelegen in het feit dat de prijs gesponsord wordt door het LIRA fonds. Ik benadruk hier graag luid en duidelijk dat LIRA geen enkele voorwaarde heeft gesteld aan de sponsoring en zich op geen enkele manier heeft bemoeid met de reglementen. Wij als bestuur echter wel. LIRA houdt op de leengelden van de boeken van Nederlandse auteurs een percentage in voor culturele doelen. Dat is 10% (en was zelfs 20%). Dit is geld van Nederlandse schrijvers, wat zij uit eigen zak in een cultureel fonds stoppen. De prijzen werden (omdat de toenmalige sponsor nogal plots vertrok) twee jaar lang volledig door dit fonds gesponsord en ook dit jaar voor een deel. Dit zijn grote bedragen, van enkele tienduizenden euro’s – betaald door Nederlandse auteurs.

Overigens is het zo dat Nederlandse auteurs weinig tot geen leengeld ontvangen van hun boeken die in België worden uitgeleend. Vraag me niet naar de details, maar er zijn al jarenlang onderhandelingen over gaande, waarbij, voor zover ik weet, in België weinig bewogen wordt.

Dit jaar hebben wij zoals bekend een nieuwe sponsor gevonden in NBD Biblion, een Nederlandse organisatie. Zij hebben, net als LIRA, op geen enkele manier eisen gesteld aan welke deelnemers wel of niet mee mogen doen. Ik zou deze woorden graag in kapitalen schrijven, maar laat ik het nog maar gewoon benadrukken: de sponsors hebben geen inspraak in het reglement. De stichting wel en wij hebben gemeend hier onze verantwoordelijkheid niet uit de weg te kunnen gaan.

Verder is het zo dat Nederlandse spannende boeken niet in aanmerking komen voor de Hercule Poirotprijs, de enige prijs voor spannende boeken die België nog rijk is. Daarover is door de Stichting nog contact gezocht met de Belgische collega’s. Want als de prijs toch open zou gaan staan voor Nederlanders wilden we nog een keer extra over ons besluit vergaderen. Dat bleek niet nodig: Nederlandse auteurs kunnen in België niet meedoen.

Aan de beslissing om Belgische thrillers die niet bij een Nederlandse uitgeverij verschijnen niet langer te laten meedoen liggen samengevat drie redenen ten grondslag:
1 de Belgische winnaars zijn in Nederland niet bijzonder succesvol gebleken en Belgische uitgevers lopen niet bepaald warm voor de prijs
2/ de gehele prijs wordt betaald door Nederlandse auteurs (en Nederlandse organisaties) en
3/ het gebrek aan wederkerigheid in leengelden en meedingen met prijzen.

Mij lijken dat drie stevige argumenten.'

Isa Maron
Voorzitter Stichting de Gouden Strop