Roel Janssen - De stem van het volk (2009)

Belofte op een houtvlot

(Door Peter Kuijt)

Roel Janssen won in 2007 tot zijn eigen niet geringe verbazing de Gouden Strop met de knappe thriller De tiende vrouw. Twee jaar later weet hij met zijn nieuwe boek De stem van het volk tot zijn verbijstering niet eens door te dringen tot de longlist van de prijs, waaruit de jury later vijf genomineerden heeft gekozen. Een miskleun van de jury?

De tiende vrouw zat bomvol 'straatrumoer' over witwassende projectontwikkelaars, afpersingen en liquidaties, De stem van het volk is niet minder actueel. Ditmaal richt Janssen, in het dagelijks leven redacteur bij NRC Handelsblad, zijn pijlen op de macht van de media en populistische politici.

Op zoek naar Evita, de televisiespeurtocht naar een nieuwe musicalster, inspireerde de schrijver tot het verzinnen van een soortgelijk programma, zij het dat nu gezocht wordt naar een politicus die de stem van het volk kan vertolken. Eva Perdon, een voormalige schoenenverkoopster uit de Achterhoek, wint de show en begint aan een onstuitbare opmars in de peilingen. Perdon, bij wie we onwillekeurig aan Rita Verdonk moeten denken, spreekt de taal van de straat en haar meest gevleugelde uitdrukking is 'Yes, we kunt'. Bij de start van haar campagne komt ze op een vlot bij Lobith het land binnendrijven en verkondigt dat 'wij een heimat willen waarin we ons allemaal thuis voelen'. Haar jurk van grof geweven katoen is doorschijnend in het tegenlicht, schrijft Janssen, en dat maakt de associatie met Verdonk ineens minder prominent.

De echte hoofdrolspeler is echter Nikki Koudstaal. Zij is bijna dagelijks te vinden op de holes van de Bergendaalse golfclub. Er zit geen muziek meer in haar huwelijk met projectontwikkelaar Bart Jaap en daarom heeft ze er maar een minnaar, Hugh, bij genomen, voor na het golfen. Maar bij het verlaten van het golfterrein wordt haar BMW ineens aangereden door twee Marokkaanse jongens op hun scooter, die Nikki vervolgens gaan chanteren. Ze biecht het voorval op bij Bart Jaap, die niet toevallig in het campagneteam van Perdon zit en het incident gaat uitmelken tijdens de zegetocht van 'De stem van het volk'. Nikki wordt gaandeweg een speelbal van allerlei types en groeperingen met tegenstrijdige belangen.

De sterke kant van De stem van het volk is het actuele gegeven van het boek. De auteur schrijft over de mistige clubjes achter populistische politici, die het niet zozeer gaat om een veilig Nederland maar meer om het veilig stellen van hun eigen posities. Journalist Janssen is ook niet te beroerd om zijn eigen nest wat te bevlekken en hekelt met onder andere een vileine parodie op Pauw & Witteman de hijgerigheid van de media die om het hardst achter elke hype aanhollen. Dat alles in een met straattaal opgetuigde rechttoe rechtaan stijl, door Janssen met enige zelfkennis als 'verslaggeversliteratuur' betiteld.

Wellicht had een strakkere eindredactie wel wat heilzaam werk kunnen verrichten. Een zin als 'Kwebbelend knibbelden ze aan de knabbeltjes' is pure chicklit en de uitspraak 'Hij is een lul zo bot als een bijl' is weinig gelukkig gekozen. Wat echt tegenvalt is dat het boek elke spanning ontbeert. Dat karakters niet echt aanspreken, heeft er misschien mee te maken. Er valt ergens een dode, maar je maalt er niet om. Je leest over het wel en wee van Nikki Koudstaal, een wat dommige doos die weinig sympathie opwekt, en haalt er je schouders over op. De stem van het volk weet geen snaar te raken.

Roel Janssen - De stem van het volk. Uitgeverij Cargo, 343 pag.