Volgens de kenners (nieuws, 2010)

KRITISCHE BLIK OP TWEEDUIZENDTIEN

Decembermaand, lijstjesmaand. Een verre van volledig overzicht van de beste thrillers van 2010 volgens de beroepsrecensenten.

De vervaging van de rollen, het aftasten van de grijze zone tussen slachtoffer en dader, daarover ging het dit jaar in de betere thriller, stelt recensent Lukas de Vos van Knack. ,,Het recht in eigen handen nemen is de rode draad, de grote stad de geliefde habitat, de centrale vraag: wie heeft het recht om over een ander te oordelen. En dat kan in de meest uiteenlopende stijlen.''

De Vos is uitermate te spreken over 'Verblind', het vijfde boek van Stuart MacBride over DS Logan McRae. Deze keer stoot de speurder diep door in de criminele onderbuik van het Schotse Aberdeen. Iemand heeft het gemunt op Poolse migranten, die achtergelaten worden op braakliggende terreinen, met de ogen uitgestoken en de oogholtes dichtgebrand. De slachtoffers, die vaak meer dood dan levend worden aangetroffen, zijn te bang om aangifte te doen.

De volgende op De Vos' lijstje is strafpleiter 'Jens Lapidus' en 'Bloedlink', het tweede deel van zijn Stockholmtrilogie. Net als in deel één, 'Snel geld', vertelt Lapidus over drie ontwrichte levens die door misdaad met elkaar verweven raken. Hij neemt in 'Bloedlink' de uiteengevallen solidariteit in de Zweedse samenleving op de korrel.

In 'Onderstroom', de nieuwste thriller van Arnaldur Indridason schittert de zwaarmoedige speurder Erlendur Sveinsson door afwezigheid. Hij is even op reis, niemand weet precies waarnaartoe - maar dat geeft net extra pit aan de ijle sfeer, aldus de Knack-criticus.

De Kroatische Duitser Zoran Drevenkar staat volgens De Vos het verst in de verteltechnieken die hij hanteert. De Vos: ,,Het extreme wisselen van vertelperspectief, de suggestief beschreven maar bikkelharde scènes, de surrealistische plot, ze geven het in vraag stellen van morele codes in 'Sorry' haast Bijbelse allures.

Wat Vlaamse thrillers betreft waren er volgens De Vos enkele boeiende uitschieters, vaak uit onverwachte hoek. Aster Berkhofs 'Dodelijk papier' bevat weinig verrassingen, maar geeft toch aan hoe misdaad, gewetenloosheid en afgunst vaak terug te voeren zijn op wat in de jaren verknoeid is. Bavo Dhooge ontplooit in 'Sioux Blues'een geëxalteerd en wild verhaal, even bruut en gewelddadig als de films van Quentin Tarantino. De thrillers van het echtpaar Corine Kisling en Paul Verhuyck zijn even vergezocht en verwarrend als die van Dhooge, aldus De Vos. ,,Maar de complottheorie in 'De duim van Alva' krijgt wel een verontrustend einde - hoe kun je een moordenaar eigenlijk ontmaskeren?'' Na twee jaar schrijfarbeid heeft Bob Van Laerhoven eindelijk zijn magnum opus af-gewerkt. 'Terug naar Hiroshima' is 'een wreed, incestueus drama, dat de tragedie van de atoombom in herinnering brengt'.

COMPLEX

Robert Gooijer, recensent van NRC Handelsblad, kwam tot de volgende top drie:
- John le Carré met 'Ons soort verrader'. ,,Grappig verslag van clandestiene operatie van Britse spionnen om een Russische crimineel en twee argeloze toeristen te bewegen om corruptie in Britse establishment te onthullen.''
- Roslund & Hellström met 'Drie seconden'. ,,Complexe, spannende thriller over Zweedse infiltrant in drugsmaffia is ontroerend onderzoek naar het verval en de aard van identiteit.''
- Gillian Flynn met 'Duisternis'. Libby Day, overlevende van de moord op haar gezin, laat zich door true-crime fanaten overhalen en betalen om de moordenaar te vinden.

EENZAME HOOGTE

De top drie van Hans Knegtmans (Het Parool) luidt als volgt:
,,John Le Carré schreef met 'Ons soort verrader' misschien wel zijn beste roman sinds de koude oorlog-meesterwerken uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Macht corrumpeert nog evenzeer als toen, maar tegenwoordig bundelen staatsdiensten hun krachten met dieven, societyfiguren en beroepsmoordenaars. Alleen de Russische witwasser Dima ziet in Engeland nog steeds een lichtend voorbeeld van een nette standenmaatschappij, waar zijn kinderen een goede opvoeding kunnen krijgen.''
,,Le Carré's proza staat stilistisch op eenzame hoogte. Hoewel, misschien moeten we een voorbehoud maken voor Peter Temple, met 'Waarheid' als eerste thrillerschrijver winnaar van de Miles Franklin Literary Award voor beste Australische roman. Inspecteur Stephen Villani weet maar al te goed dat de overheid en zijn superieuren een oogje toeknijpen voor de praktijken van een prominente vastgoedmagnaat. Ironie en de steun van twee nog niet bedorven ondergeschikten houden hem op de been.''
,, 'Vrees het ergste' van de Canadees Linwood Barclay lijkt van de drie toppers het meest op het klassieke spannende boek. Sidney logeert tijdens haar zomervakantie bij haar vader Timothy, autoverkoper ergens in Connecticut. Op een dag komt ze niet thuis van haar vakantiebaantje in een hotel. Sterker nog, in het hotel kent niemand haar. Psychologisch is het boek een schot in de roos. Kleine kinderen groeien op tot jongvolwassenen, zonder dat hun ouders het verschil zien. En plotseling is het te laat.''

WRANG MAATSCHAPPELIJK PORTRET

Marcella van der Weg publiceerde in HP/De Tijd deze maand haar favoriete thriller top twintig, met namen als Bram Dehouck, Harlan Coben, Vidar Sundstol, Belinda Bauer en ook John Le Carré. Haar top drie bestaat uit:
Peter Temple - 'Waarheid'. ,,Morele waarden verzuipen in Temples grimmige wereld. (...) Met dialogen die zo van de straat lijken geplukt en momenten van schrijnende ontroering trekt Temple de consequentie van een verziekt huwelijk en een wereld die van corruptie doortrokken is tot het uiterste door.''
Roslund & Hellström - 'Drie seconden'. ,,Een prangend en wrang maatschappelijk portret van gekonkel en machtsmisbruik door gezagsdragers. (...) Roslund & Hellström oordelen niet, maar halen wel alle vuile was boven en wringen die in dwingende, soms rauwe zinnen tot de laatste druppel uit.''
Scott Turow - 'Onschuldig'. ,,In dit meeslepende verhaal over schuld, boete, loyaliteit en hoopt betoont hij zich eens te meer de enige echte grootmeester van de rechtbankthriller.''

BRILJANT DEBUUT

Op verzoek van website Crimezone stelde John Vervoort (de Standaard) zijn lijstje met favorieten samen:
Aifric Campbell - 'De logica van het moorden'. ,,Briljant debuut (Twee vliegen in één klap dus) waarin de grenzen van het genre moeiteloos overschreden worden maar de spanning blijft. Campbell zoomt in op de (waar gebeurde) moord op een briljant professor taal en logica die ook een donkere kant had, een voorkeur voor zwarte toyboys. Erudiet, spannend, filosofisch en fantastisch geschreven.''
R.J. Ellory - 'Een volmaakte vendetta'. ,,De geschiedenis van de Amerikaanse maffia en hun vuile zaken is al vele malen verteld maar zelden zo goed als in dit boek. Ellory is een begenadigd stilist, schrijft messcherpe dialogen en zet karakters neer, ondermeer de maffiadoder die zijn verhaal doet, die je niet licht vergeet.''
Philip Kerr - 'Als de doden niet herrijzen'. ,,Kerr blijft het doen, intelligente en donkere thrillers schrijven met WOII en de opkomt en ondergang van het nazisme als achtergrond. Zijn speurder Bernie Gunther speelt het spelletje mee maar pleegt tegelijk ook stil verzet.''
Bavo Dhooge - 'Sioux Blues'. ,,Humor en spanning gaan zelden samen. Dhooge slaagt daar moeiteloos in én bedenkt daarbij nog een leuke plot en boeiende personages met een hoek af die toch geloofwaardig blijven.''

IJSLANDSE SAGA

De beste thrillers van 2010 volgens Els Roes (de Telegraaf):
Michael Ridpath - Waar de schimmen zijn. ,,Ridpath combineert de geheimzinnige wereld van de IJslandse saga op wonderbaarlijke wijze met een hedendaags moordverhaal. Fantasievol, origineel en spannend. Een heerlijk boek!''
Dan Waddell - 'Bloedlijn'. ,,Zelden gebruikt thema in een thriller: genealogie. Een boek dat voor een groot deel in archieven speelt, maar allesbehalve stoffig is. Ik houd erg van thrillers waarin heden en verleden met elkaar verbonden worden en 'Bloedlijn' is daar een bijzonder geslaagd voorbeeld van.''
Henning Mankell - 'De gekwelde man'. ,,Waardig einde van een van de beste thrillerreeksen die er ooit verschenen is. Heel moedig van Mankell om Wallander op deze manier afscheid te laten nemen. Weemoedig stemmend.''
Mariëtte Ciggaar - 'Zilte deerne'. ,,Nederlands debuut. Ook hier zijn heden en verleden onlosmakelijk met elkaar verbonden door een oud lied van Terschelling dat een aantal moorden beschrijft. De geschiedenis herhaalt zich tijdens het Oerol-festival. Zomers en ontspannen.'' (Bron: Crimezone)