Nom de plume (column, 2008)

NIETS TE VERBERGEN

(Door Peter Kuijt)

Wat is - godzijdank - de voor zover bekend enige overeenkomst tussen Dragan David Dabic en Isa Maron?

Het zijn niet hun echte namen.

De bebaarde en bebrilde Dragan Dabic woonde jarenlang in de Joeri Gagarinstraat in Nieuw Belgrado, deed iets met alternatieve geneeswijzen en leverde bijdragen aan het tijdschrift 'Het Gezonde Leven'.

Dragan Dabic bleef Dragan Dabic totdat hij op maandag 21 juli door de politie uit bus 73 in Belgrado werd gehaald en ruim een week later op het vliegtuig naar Nederland werd gezet. Voor het Joegoslavië-tribunaal erkende hij de 65-jarige Radovan Karadzic te zijn, de voormalige president van de Republiek Srpska, nu verdacht van een stevige reeks oorlogsmisdaden.

Van Isa Maron weten we niet veel meer dan dat ze partner is bij een adviesbureau in Amsterdam op het gebied organisatiestrategie en human resources en dat van haar hand in oktober de thriller 'Passiespel' verschijnt. Een erotische thriller welteverstaan. 'Expliciet en gedurfd', belooft uitgeverij Karakter. Is het daarom dat ze onder pseudoniem schrijft? Bang voor hijgers, stalkers, geile buurmannen en andere kleffe kneuzen? Waarom staat haar foto dan zo pontificaal in de aanbiedingsfolder van Karakter? Want die is wél echt, weten we van collega-schrijfster Loes den Hollander die bij dezelfde uitgever zit.

Isa Maron is niet de eerste en zeker niet de laatste die onder pseudoniem schrijft. Zij heeft illustere voorgangers. Joop van den Broek - u weet wel, van de thriller 'De gouden strop' - gebruikte als pseudoniemen Jan van Gent en G. Buitendijk. En Willem Pieter Hogendoorn, wiens vader bij de BVD werkte, nam de achternaam van zijn toenmalige Schotse echtgenote, Ross, als schrijversnaam aan en plakte er Thomas voor. Maar op de omslag van zijn debuut 'De honden van het verraad' ontbrak de 'h' in Thomas en dat heeft Ross maar zo gelaten.

Op de site van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs staan meer dan honderd pseudoniemen vermeld: van Escober tot Liv, van Havank tot Tupla Mourits. Gouden Stropper Roel Janssen schreef onder de schuilnaam Menno Lindeman 'De stijldanser' en zelfs Appie Baantjer gebruikte wel eens een nom de plume: Bram Brakel.

In het buitenland is het al niet anders. MI6-medewerker David John Moore Cornwell publiceerde onder de naam John le Carré in 1961 zijn eerste spionageroman en daarna zouden nog vele volgen. Een andere Cornwell, Patricia, heet eigenlijk Daniels van achteren. Kortom, what's in a name?


Er is niets tegen het gebruik van een pseudoniem. De meeste auteurs zullen volstrekt legitieme redenen hebben om zich anders voor te doen. Soms 'bekt' een schrijversnaam ook lekkerder en het kan ook handig zijn om sommige zaken gescheiden te houden. Voor Joke Meijer uit Oosterhout bijvoorbeeld. Onder de naam Eva Bentis schrijft zij literaire romans en als Vicky Hartman spannende. Bovendien klinkt 'Joke Meijer' wel heel erg gewoon, vindt u niet?

Zorgelijk wordt het pas als uitgevers goede sier gaan maken met het curriculum vitae van de auteurs. Opgewonden wordt in mails en brochures rondgetoeterd dat de schrijvers iets te verbergen hebben: hun eigen ik. Van advocate Tess Franke wordt beweerd dat zij omwille van haar veiligheid met haar gezin zit ondergedoken in Florida, maar voor haar thrillers doet ze gewoon research in Haarlem. Eva Maria Staal zat in de wapenhandel, vandaar die schuilnaam. Oeh, wat spannend! Suzanne Vermeer stopt zulke 'gevoelige informatie' in haar vakantiethrillers dat zij haar ware identiteit niet kan onthullen. Wauw! En Ruben van Dijk, afkomstig 'uit de wereld van politiek en milieu', schreef een eco-thriller en dat kan natuurlijk wel eens botsen met zijn functie. Stel je voor! Uitgeverij Lebowski maakte een flink nummer van de lancering van 'In Dubio', het debuut van voormalig undercoveragente Eva Noorlander, en bood een interview met haar aan, uitsluitend per e-mail. Vele media konden de verleiding niet weerstaan en drukten af wat ze van Noorlander in hun inbox aantroffen.

Het frustrerende is dat wat over deze auteurs wordt beweerd, niet valt te controleren. De mystificatie door de uitgever maakt de schrijvers in kwestie vaak spannender dan waar het eigenlijk om draait: hun boeken.
Zo probeerde uitgeverij Just Publishers het deze week ook met de aankondiging van de 'factionthriller' 'Risicofactor Gangstergirl' van ene Liesbeth van der Wels. Het boek gaat, aldus het persbericht, over prinses Mabel en de later geliquideerde topcrimineel Klaas Bruinsma. Het ANP meldde dat Van der Wels de twee nooit persoonlijk heeft gekend, maar 'gezien de aard van het verhaal niet met haar echte naam naar buiten wil komen'. Het is meer laf dan lef dat Van der Wels haar identiteit niet prijsgeeft. Ze schrijft immers over twee mensen die zich niet meer of nauwelijks kunnen verdedigen: Bruinsma is immers dood en Mabel van - aangetrouwde - koninklijken bloede.

In deze tijd waar internet oppermachtig is en het nieuws snel moet worden gebracht, wordt veel van wat marketingmensen verzinnen voor waar aangenomen en vergeten we te vaak een kritische blik. We geloven het maar al te graag. Ach, laten we de woorden van David John Moore Cornwell alias John le Carré toch ter harte nemen. ,,Kunstenaars'', schrijft hij op zijn website, ,,neppen de boel. Zij zijn niet echt. En ik ben geen uitzondering.''

Zo is het maar net!

En ik heet eigenlijk Piet Jansen.

(Deze column verscheen eerder op Ezzulia.nl. De illustratie is afkomstig van het boek 'Tentakels. Mijn strijd tegen de maffia' van Gianni Palagonia.)