23 augustus 2008

Rel of geen rel (column, 2008)

SLAGROOM OP DE TAART

(Door Peter Kuijt)

Hij stond te glimmen alsof hij de Staatsloterij had gewonnen. Maar het kon natuurlijk ook komen van de broeierige sfeer in de Openbare Bibliotheek in Amsterdam. Daar stond uitgever Maj Spijkers minzaam toe te zien hoe ex-GroenLinks-Kamerlid en ex-activist Wijnand Duyvendak deze week zijn boek 'Klimaatactivist in de politiek' ten doop hield. Hij zag ook hoe Duyvendak van uiterst rechts een taart in zijn gezicht geduwd kreeg. En in gedachten zag de baas van uitgeverij Bert Bakker de oplagecijfers van het boek nóg eens verdubbelen. Hij had zich het budget voor de advertentie net zo goed kunnen besparen.

De oplage van het klimaatboek was in de aanloop naar de presentatie toch al twee keer zo groot geworden. Door toedoen van Duyvendak zelf, die in een persbericht de media de afgelopen weken lekker maakte met de melding dat hij in de jaren tachtig betrokken was bij een inbraak in het ministerie van Economische Zaken. Het kostte Duyvendak uiteindelijk wel zijn blauwe zetel in Den Haag, maar zijn memoires werden van de weeromstuit gedrukt in een 'royaal' aantal.

Zo'n spectaculaire boeklancering is natuurlijk de vochtigste droom van elke uitgever. Het is de slagroom op de taart. Je krijgt massale publiciteit voor bijna niks. In een actualiteitenrubriek kwam zelfs een ex-strijdmakker aan het woord die Duyvendaks boek 'best aardig' vond. Die hoge plek in de Bestseller 60 voor de oud-kraker en -milieuactivist is zo goed als zeker.

Een rel draagt bij aan de broodnodige publiciteit. En dat hebben ze ook in het literaire wereldje goed door. Een felle polemiek tussen schrijvers, zoals Arnon Grunberg en A.F.Th., en je haalt Pauw & Witteman. Weiger een literaire prijs omdat je het geldbedrag te laag vindt, zoals Jeroen Brouwers deed, en je staat prompt in de krant. Hoe vaker een criticus of collega-schrijver beschreven wordt in roman, bundel of op een weblog, hoe hoger zijn status, constateerde Daniëlle Serdijn in het boekenkatern van de Volkskrant. ,,Waren het een jaar of tien terug Harry Mulisch, Carel Peeters en Michaël Zeeman die je steeds tegenkwam, op dit moment zijn het Kluun, Arjan Peters en Jeroen Vullings die opduiken in verhalen.''

Maar met dat gedoe moet je niet aankomen bij onze thrillerauteurs. Die zijn te braaf, stelde literatuurcriticus Arjan Peters tot zijn ontzetting vast op de jongste 'Power of Plots'. En daarom wordt het thrillergenre nog steeds stiefmoederlijk bedeeld in de media. Oké, Martine Kamphuis beklaagde zich in een open brief over een recensie in Vrij Nederland en schreef een aardige thriller over thrillerauteurs en -recensenten, maar veroorzaakte daarmee slechts een rimpeling in de publiciteitsvijver. Tomas Ross, ja die weet zijn zaakjes redelijk te verkopen - hij haalt wel eens een actualiteitenrubriek met een complottheorie of een krasse uitspraak - maar wat dat betreft is hij een zonderlinge eenling.

De Nederlandse misdaadschrijvers zijn inderdaad doorgaans te fatsoenlijk om stennis te maken. Soms mokken ze over een bespreking. En hun boekpresentaties verlopen ook bijna ongemerkt in een benauwde kroeg of een verdomhoekje van een provinciale boekhandel. We liggen er niet wakker van.

Misschien wordt het toch eens tijd om voor wat spektakel te zorgen. Laat bijvoorbeeld de komende Power of Plots niet slechts nieuwswaardig zijn omdat op die avond de Gouden Strop wordt uitgereikt. Maar organiseer dan voor mijn part een toernooitje modderworstelen voor alle blonde thrillerauteurs van Nederland. Of een boksgala waarin schrijvers het met hun meest gehate recensenten uitvechten. Het thema van de komende Maand van het Spannende Boek is niet voor niets 'Wraak'...

Maar zover zal het ongetwijfeld niet komen. De Nederlandse misdaadauteurs houden zich stoïcijns bezig met waar ze - door de bank genomen - goed in zijn: het schrijven van degelijke thrillers.

Maar het zijn wel taarten zonder slagroom...

(Deze column is ook te lezen op Ezzulia.nl)

Geen opmerkingen: