Michael Morley (interview, 2008)

'Mijn gevoel voor veiligheid is veranderd'

Zijn officiële functie bij het tv-bedrijf Endemol is een hele mond vol. Tussen de bedrijven door, en dat betekent vaak 's nachts, schrijft Michael Morley boeken. Inmiddels zijn er twee thrillers van hem verschenen. 'Je weet nooit helemaal zeker wie je voor je hebt.'

(Door Monique Brandt)

SCHIPHOL - Zijn spannende thrillerdebuut Spider schreef hij grotendeels in de nachtelijke uren. Wat moet je ook anders als beginnend auteur met een zware baan bij tv-bedrijf Endemol, die zowel in Engeland als in Nederland woont en voor zijn werk voortdurend over de wereld reist? En dus stond de Brit Michael Morley rond een uur of twee 's nachts op, schreef een paar uur en ging vervolgens weer onder de wol om wellicht nog een paar uurtjes slaap te pakken.

Ook zijn tweede thriller Necropolis - inmiddels af - over de Italiaanse maffia, ontstond in het holst van de nacht. 'Ik slaap al mijn hele leven niet meer dan vier, vijf uur. En wanneer kun je beter een thriller schrijven dan in het duister? Ik besloot het nuttige dus maar met het aangename te verenigen', grijnst Endemols aimabele Senior Executive Director Commercial & Creative Affairs tijdens een
snelle tussenstop op - waar anders - Schiphol.

Morley arriveert op de luchthaven na een paar dagen bij zijn gezin in het Britse Derbyshire te hebben doorgebracht. Hij verblijft een kleine week in zijn huis in Naarden-Vesting om dan weer af te reizen voor overleg met collega's van andere, internationale Endemol-vestigingen. Of het nu gaat om een realityreeks, een spelshow of drama, als er nieuwe formats of programma-ideeën worden ontwikkeld, het is zijn taak om die aanstaande programma's aan te passen aan de verschillende lokale markten. 'Deal Or No Deal, van oorsprong een Nederlands tv-spel, is nu het best verkopende spelprogramma ter wereld, met name in Amerika is het enorm groot. Endemol bedenkt 300 formats per jaar, dus er is een enorme stroom van nieuwe projecten.'

Zijn meest recente project in Nederland heeft echter niets met de tv-business te maken. Alhoewel: de inspiratie voor Spider, dat draait om de naar Italië verkaste Amerikaan Jack King, geestelijk gesloopt door het geweld waaraan hij als FBI-profiler (psychologen die dadergedrag trachten te analyseren door het zoeken naar patronen) jarenlang werd blootgesteld, ontstond wel degelijk tijdens zijn werk als tv-journalist. Voordat hij zo'n acht jaar geleden bij Endemol terechtkwam, werkte hij als een in misdaad gespecialiseerde journalist en als producer en eindredacteur in dienst van de Britse tv. Zo was hij bij Central TV jaren eindredacteur en producer van The Cook Report, een spraakmakend misdaadprogramma van journalist Roger Cook.

'Zeg maar de Britse Peter R. De Vries. In die tijd infiltreerden we met de verborgen camera in terroristische cellen. We kochten baby's in Brazilië. We hebben bendes in India ontmaskerd die peuters verminkten om ze meer geld binnen te laten halen met bedelen. We kochten plutonium in Rusland, cocaïne van politiemensen, munitie van de Russische maffia. Het was wat je noemt 'hot stuff'.'

Seriemoordenaars

Morley vervaardigde zelf bovendien vele documentaires over 's werelds beruchtste seriemoordenaars, met wie hij vaak uren achtereen sprak. Ook bracht hij - af en aan - bijna een jaar door in Quantico, op het hoofdkwartier van de FBI, waar hij werkte met hun profilers.

Morley baseerde zijn personage Jack King op hen als een stil eerbetoon, en verwerkte zijn in de praktijk opgedane kennis van criminelen in het verwrongen personage van de seriemoordenaar op wie King in Spider jacht maakt.

Voorbeelden genoeg. Zoals de Brit Dennis Nilsen, met wie hij lange gesprekken had. De man is momenteel onderwerp van een maatschappelijke discussie die gaat over de vraag of hij, na 25 jaar in de gevangenis, in 2008 op vrije voeten moet worden gesteld. Hij heeft zeker vijftien mannen vermoord, voor seks of voor gezelschap. 'Hij hield de dode lichamen bij zich en haalde ze af en toe tevoorschijn, tot de lijken zo sterk begonnen te ontbinden dat hij ze kwijt moest.'

Ook stond hij in nauw contact met de - inmiddels overleden - Amerikaan Robert Berdella, die gedurende zijn gruwelijke loopbaan als seriemoordenaar zes mannen vermoordde en hen vóór hun dood op gruwelijke wijze martelde. 'De man runde een lokaal antiekbazaartje, leidde een buurtwacht, stond kortom bekend als een aardige vent. Dat is ook wat ons intrigeert als het gaat om seriemoordenaars; ze zien er onopvallend, soms zelfs vriendelijk uit, net als de moordenaar in mijn boek. Je weet nooit helemaal zeker wie je voor je hebt.'

Net als Jack King probeerde Morley, zij het via zijn documentaires, de gedachtegang van moordenaars te volgen. Maar er zijn meer overeenkomsten tussen King en Morley, geeft de auteur volmondig toe. 'Als je geen briljante schrijver bent, is het 't beste om het materiaal dicht bij jezelf te houden en uit je eigen ervaring te putten. Dat heb ik dus ook maar gedaan.'

Kings echtgenote Nancy runt in het boek een Bed and Breakfast met restaurant op het Italiaanse platteland, Morleys echtgenote Donna, een voormalige tv-baas, bezat een tijdje een sterrenrestaurant in het landelijke Derbyshire. En net als King besloot ook Morley de misdaad op een gegeven moment voor gezien te houden, omdat het geestelijk te belastend werd. Zijn besluit nam hij in een periode, waarin hij een serie intensieve interviews had met seriemoordenaars.

Demonen

Vervolgens sprak hij als eerste journalist gedurende een week met Anne Marie West, de dochter van het moordenaarsechtpaar Fred en Rose West, dat gezamenlijk minstens tien vrouwen vermoordde, onder wie Anne Maries twee zussen. 'We hebben een week min of meer opgesloten gezeten en zijn voortdurend in gesprek geweest. Vooraf hadden deskundigen in Quantico me grondig voorbereid. Maar journalisten denken al snel dat ze professioneel genoeg zijn om niet emotioneel betrokken te raken. Op dag één was ik dus vooral opgewonden, zo'n beetje alles wat ze me vertelde was groot nieuws, omdat het niet bekend was. Maar op een gegeven moment kwamen de demonen naar buiten, en ik kan je vertellen, dat was zwaar.'

'Ze vertelde me vreselijke dingen over haar jeugd, dingen die ik later nooit aan iemand heb verteld, de kinderen in huize West werden zwaar misbruikt, zowel lichamelijk als geestelijk. Elke ochtend begon het ermee dat zij en haar broertje, kinderen, in de tot speelkamer getransformeerde kelder zaten te wachten op de voetstappen op de trap. Was het Rose of was het Fred? Dan wisten ze tenminste wie het eerst van hen aan de beurt was om misbruikt te worden. En dat was nog vóór het ontbijt! Na die week met Anne Marie wist ik: ik wil dit niet meer, ik kan dit niet meer hebben, het is tijd om iets heel anders te gaan doen. In die tijd verscheen Endemol op de radar, en die kans heb ik meteen aangegrepen.'

Inmiddels verkeert Morley al weer een hele tijd in de format-business, maar zijn jaren als reporter in de duistere wereld van moord, kindermisbruik en geweld, hebben desondanks nog steeds invloed op zijn doen en laten. 'Mijn gevoel van veiligheid is onomkeerbaar veranderd. Ik ben niet paranoïde, maar ik ben me er wel constant van bewust dat mijn vrouw of kinderen gevaar zouden kunnen lopen. Als mijn vrouw met haar vriendinnen op stap gaat, vraag ik altijd waar ze naartoe gaat, waar ze parkeert, hoe ze vandaar naar de plek gaat waar ze moet wezen. Ik geloof niet dat in angst leven de risico's vermindert, ik denk wel dat je jezelf niet onnodig aan gevaren moet blootstellen. Dus als je ergens moet zijn, zeker 's avonds, denk dan na over hoe je er het veiligst bent. Zoals je vanzelfsprekend naar links en naar rechts kijkt als je een straat oversteekt, moet je ook nadenken over je persoonlijke veiligheid op andere plekken. Daar mogen mensen best wel eens wat vaker bij stil staan.'

Michael Morley - Spider. Uitgeverij Unieboek, 312 pag.