(Door Peter Kuijt)
Recensenten zijn een naar slag mensen. Het zijn enorme azijnpissers die wel eventjes zullen vertellen wat ze van iemands boek vinden. En hun recensies zijn altijd negatief, want die zijn natuurlijk veel leuker om te schrijven dan een positieve. Recensenten lezen boeken niet ter ontspanning, maar om schrijvers op fouten te betrappen. Ziedaar de omschrijving van de diersoort recensent, die recent werd ontvouwd door schrijfster Marion Pauw in een interview met de Volkskrant.
Het moge duidelijk zijn: Pauw heeft weinig op met boekbesprekers. Misschien heeft ze zelfs wel een hekel aan de twee recensenten die in de jury zaten, die haar vorig jaar de Gouden Strop toekende voor haar boek 'Daglicht'. Je weet maar nooit.
On the record zijn ook de misprijzende kwalificaties van juryleden, journalisten en recensenten, die deze week door Simone van der Vlugt en Saskia Noort in een duo-interview met website Crimezone zijn geëtaleerd. Jury's zijn altijd zo negatief, mopperen ze. De juryvoorzitter van de Gouden Strop begint volgens hen altijd met de constatering dat de oogst dit jaar nog slechter was dan vorig jaar, laten we in plaats daarvan toch eens blij zijn wat we allemaal bereikt hebben met het thrillergenre. En dan dat gezeik over de 'literaire thriller'. ,,Geen journalist begrijpt dat label'', zegt Van der Vlugt, ,,maar het publiek had dat bij het eerste boek al door.'' En alles wat je als vrouw schrijft, daar zit volgens de critici toch te veel seks in, is Noorts stellige overtuiging.
De twee schrijfsters zijn verrukt over het buitenland, waar ze zo anders worden behandeld dan in het naargeestige Nederland. In eigen land wordt Noort bij voorbaat in een hokje gestopt, in Frankrijk won ze zo maar een literaire prijs. En Van der Vlugt klapperde met haar oren, want wat men in Italië qua symboliek uit haar boeken haalde, daar hoorde ze in eigen land niemand over.
Het zal wel toeval zijn, maar Pauw, Noort en Van der Vlugt behoren - met Esther Verhoef - tot de top van Anthos, ze zijn de 'jetset' van de uitgeverij. Qua verkoopcijfers en media-exposure hebben ze totaal niet te klagen.
En toch klagen de drie, met de bozige verontwaardiging, die doorgaans, kansloze PVV-stemmers eigen is.
Hebben ze gelijk? Zijn critici jaloerse, rancuneuze naarlingen, die een succesvol auteur een vette bankrekening en het licht in de ogen niet gunnen?
Over het algemeen niet, ben ik, de recensent, geneigd te zeggen. We doen gewoon ons werk en daarbij komen soms negatieve kritieken om de hoek kijken. Of zoals recensent Hans Knegtmans op deze blog meldt: ,,Een goed boek lezen is nu eenmaal oneindig veel interessanter en bevredigender dan je door 300 pagina's bagger te moeten worstelen.'' Knegtmans heeft bij het schrijven van een negatieve recensie alleen plezier als de auteur naar zijn idee 'overduidelijk een literaire non-valeur' is. Dan gaat het om een schrijver 'die het verdient, eens een ander geluid te horen dan de kritiekloze, ongefundeerde bewondering die hem of haar normaal ten deel valt'. En zouden er nou echt zo veel boekbesprekers afgunstig zijn op de 'eigen berg' van die ene auteur op Ibiza of andermans lieflijke schrijvershuisje in Zuid-Frankrijk?
Het aantal rancunerecensenten, dat uitsluitend ter meerdere eer en glorie van hun alwetende ik auteurs afbrandt, is op de vingers van één hand te tellen, daar ben ik van overtuigd. Schrijvers hebben echter meer tegenwind te duchten vanuit hun eigen beroepsgroep. Op Amazon.com plaatste schrijver Orlando Figes onder een schuilnaam vernietigende recensies van boeken van zijn collega's. En ook thrillerschrijver Philip Kerr sloeg via een Amazon-kritiek terug naar de Schotse schrijver Alan Massie nadat die twee van zijn boeken had neergesabeld.
Ook Nederlandse schrijvers kunnen er wat van. Denk aan de catfight tussen Connie Palmen ('scheer je weg, nietsnut!') en Saskia Noort, de grimmige vete tussen Arnon Grunberg en A.F.Th. van der Heijden en Ernest van der Kwast die tot deze week de (schuil)naam van Suzanne Vermeer misbruikte om stemmen te vergaren voor de NS Publieksprijs. Over die prijs gesproken: Saskia Noort twitterde onlangs dat ze op Van der Kwast had gestemd in plaats van haar eigen Anthos-collega Simone van der Vlugt. Mmm, wat daar van te denken?
Maar dit stukje zal weinig indruk maken op Marion Pauw. Ze weet nu al dat haar komende thriller 'Jetset' geen hoge ogen zal gooien 'bij de heren recensenten', stelde ze in de Volkskrant. ,,Dat is prima, ik heb het ook niet voor hen geschreven.''
Dat is prima, ik zal Jetset dan ook niet lezen en recenseren. Een auteur die zich zo laatdunkend uitlaat over mensen die gewoon hun werk doen, verdient kritiek, maar geen boekenkritiek. Kortom, collega-besprekers: boycot 'Jetset'!
9 opmerkingen:
Applaus! We want more! :)
Beste Peter,
Het valt wel mee hoor, met de bozige verontwaardiging. Ik moet juist verschrikkelijk lachen om de recensent die zelf niet tegen kritiek kan!
Wat niet in het interview met de Volkskrant staat is dat ik vind dat recensenten het volste recht hebben om een boek af te branden en dat schrijvers vervolgens het volste recht hebben om daarom een hekel aan recensenten te hebben.
Het is de natuurlijke orde. Net zoals kikkers vliegen eten en mijn hond graag door eendestront rolt.
Succes met je boycot!
Hartelijke groet,
Marion Pauw
Komt ze nou pas mee: met een tekst die niet in het interview stond, maar er kennelijk wel in had gemoeten. Zo kan ik ook iets recht lullen wat krom is.
Polarisatie.
We gaan er steeds meer mee te maken krijgen, getuige de plannen van het aankomende kabinet. Althans dat roepen anderen weer.
Als amateurrecensent heb ik één keer een boek "afgebrand". Ik geef toe: zo'n stukje schrijven is heel even leuk, maar dat maakt de martelgang die er tegenover staat - het bekritiseerde boek lézen - bij lange na niet goed.
Een boek boycotten slaat nergens op. Misschien ga ik 'Jetset' juist wél lezen!
Waarmee natuurlijk niet is gezegd dat een flinke portie goed onderbouwde kritiek per definitie is uitgesloten...
Beste Peter, je verontwaardiging over de minachting van een paar misdaadromanciers voor het recensentengilde is terecht. Laat iedereen maar gewoon zijn eigen vak uitoefenen, dat is al moeilijk genoeg. Bovendien geldt ook: Right or wrong, publicity! Zodra het met de verkoop minder gaat, staan de klagende auteurs (of hun uitgever) ongetwijfeld op de stoep, want slechter dan een slechte recensie is géén recensie.
Aan de andere kant: je recenseert boeken voor een geïnteresseerd publiek en niet om (rancuneuze) auteurs te bedienen. Wat mij betreft ga je door met bespreken met wat er op de markt verschijnt, ongeacht de opvattingen van de auteurs over de kwaliteit van je werk, je persoon en wat al niet. Moedig voorwaarts! Jac. Toes
Een heel klein beetje gefrustreerd?
Waarom mag een auteur niet verwachten en uitspreken dat 'heren recensenten' het boek niet hoog zullen waarderen? Is dat nu zo'n belediging? En natuurlijk is een boek niet voor recensenten geschreven, dat is NOOIT het geval; recensenten dienen de uiteindelijke doelgroep - de lezer - te voorzien van zinnige informatie. Als je een dergelijke opmerking als minachting ziet, ben je wel erg snel gepikeerd.
Het is prima om kritisch te zijn, maar beperk je wel tot de zaken die er toe doen. Bekritiseer het boek, heb je mening over tal van zaken, stijl, karakters, plot, et cetera. Als je daarnaast jouw politieke voor/afkeur koppelt aan het geklaag van een auteur aangaande een boekrecensie, dwaal je wel erg af. Niemand zit op jouw politieke frustratie te wachten en de vergelijking slaat nergens op. Wellicht is het treiterend bedoeld, maar dan moet je dus niet raar opkijken dat je als azijnpisser wordt gezien. Jouw opmerking dat een auteur zich ‘laatdunkend’ uitlaat over een bepaalde groep mensen is hiermee eerder voor jezelf van toepassing.
P.S. Ik heb nog geen enkel boek van Marion Pauw gelezen en ben ook geen PVV-aanhanger, voor het geval je gaat denken dat ook ik gefrustreerd of zwaar beledigd ben. Ik deel soms de kritiek op Nederlandse misdaadromans, ben geen fan van de zogenaamde vrouwen-thriller, maar ik snap niet waarom een kritische recensent zelf zo slecht tegen kritiek kan.
Beste Jeroen,
Als ik niet tegen kritiek kan, zou ik jouw reactie hier niet geplaatst hebben.
Verder: Pauw bestempelt recensenten die gewoon hun werk doen als een naar slag mensen, dát vind een belediging. Dat ze verwacht dat de heren recensenten haar boek zullen afbranden, is voor haar rekening. Maar het staat mij vrij om dat een nogal vooringenomen standpunt te vinden.
En nee, ik ben niet gefrustreerd. En azijn pis ik ook niet. Maar kennelijk laad je die verdenking op je als je wat kritische noten plaatst bij Pauws interview in de Volkskrant.
Dat dubbelinterview op crimezone met Saskia Noort en Simone van der Vlugt is wel beter dan jouw citaat eruit doet vermoeden. Met een uitspraak ben ik het in elk geval roerend eens: Het is schandalig dat de Gouden Strop de ruimte biedt aan juryvoorzitters die publiekelijk zeggen niet veel met het genre op te hebben. Dat mag nooit meer gebeuren.
En verder krijgen wij allen de recensenten die wij verdienen.
Ik kan in ieder geval niet wachten tot het boek Jetset er is:D er ligt al een boekenbon voor klaar! Want dat wordt zeker weer een super goed boek:D
Wat mij nou vaak opvalt is dat populaire boeken van het anthos-kwartet vaak niet heel positief worden beoordeeld, maar de verkoopcijfers gaan door het dak. maar de boeken die ik vreselijk vind worden vaak goed beoordeeld:S dus jongens smaken verschillen! als ik mijn top 10 mag maken van mijn favo auteurs dan staan de anthos dames op plaats 1-4!!
Een reactie posten