Robert Harris - Geest (2007)

Politieke lijken tuimelen uit de kast

(Door Aly Knol)

Het is eigenlijk een tussendoortje, de thriller Geest van de Britse schrijver/journalist Robert Harris. Vorig jaar herfst kwam van hem Imperium uit, het eerste deel van wat een trilogie moet worden over het leven van de Romeinse staatsman en orator Marcus Cicero. Een boek vol spannende intriges, scherpe waarnemingen en humor dat meteen naar veel meer smaakte. Maar Harris' afkeer van de oorlog in Irak en van de manier waarop huidige politici afstand nemen van de consequenties van hun beslissingen, maakte dat hij zijn Cicero-project onderbrak voor Geest. En hoewel het boek lekker snel weghapt, is het verre van een tussendoortje te noemen.

In Imperium wordt op pagina twee de stelling geponeerd: 'Macht brengt een man een hoop weelde, maar een paar schone handen behoort daar zelden toe.' In Geest vergaat het de Britse oud-premier Adam Lang al niet anders. De 'Geest' uit de titel is een - voor de lezer anoniem blijvende - ghostwriter (letterlijk spookschrijver) die de 'autobiografie' van Lang moet schrijven. Of beter: hij moet de gortdroge tekst van de 'autobiografie' van Lang herschrijven, zoals zijn onder verdachte omstandigheden verdronken voorganger Mike McAra die heeft achtergelaten. Een manuscript waaraan de nieuwe ghostwriter evenveel lol beleeft als aan de memoires van Leonid Breznjev.

Harris grossiert als geen ander in dat soort prachtige onderkoelde humor en vergelijkingen. In het Londen waar de ghostwriter woont, gaan bijna terloops voortdurend bommen van zelfmoordterroristen af. Had Hitler maar geweten dat hij helemaal geen luchtmacht nodig had gehad om Londen te verlammen, overpeinst hij. Een opgefokte tiener met een fles bleekwater en een tas vol onkruidbestrijdingsmiddelen voldoet even goed.

Al snel verkast de ghostwriter naar het eiland Martha's Vineyard, waar Adam Lang en zijn vrouw Ruth onderdak hebben gekregen bij een steenrijke Amerikaanse kennis. De spookschrijver, die zich tot dan toe onledig hield met 'autobiografieën' van geflipte popsterren, een in zijn jeugd misbruikte televisiegoochelaar of voetballers die slecht uit hun woorden komen, zet zijn eerste schreden op het glibberige pad van de politiek en al gauw komt hij erachter dat dat niet zonder gevaren is.

Adam Lang wordt er in het begin van het boek van beschuldigd opdracht te hebben gegeven om vier mannen in Pakistan te arresteren, die na een tussenstop in Polen - waar één van hen sterft - in de beruchte Guantánamo-gevangenis zijn beland. Als Langs ex-minister van Defensie zich in de zaak mengt, dreigt de oud-premier zelfs voor het Internationale Hof in Den Haag te moeten verschijnen. Zijn totale deconfiture lijkt aanstaande. De ghostwriter is er van nabij getuige van en krijgt onverwacht hulp van een TomTom als hij wil uitzoeken hoe het nu werkelijk heeft gezeten.

Als je tegen het einde van het boek denkt te weten wat zich allemaal in Langs verleden heeft afgespeeld, weet Robert Harris er nog een heel onverwachte draai aan te geven. Geest is een in alle opzichten overtuigende en bevredigende thriller, waarin het ene lijk na het andere uit de kast tuimelt. Harris zegt in het openbaar graag dat Lang niet is gebaseerd op de enkele maanden geleden teruggetreden Britse premier Tony Blair. Maar de parallellen dringen zich wel op. En je mag je in gemoede afvragen hoe schoon de handen van Blair zijn gebleven, toen hij aan de macht was.

Robert Harris - Geest. Vertaling Janneke Zwart. Uitgeverij Cargo, 326 pag.

Zie ook interview met Robert Harris over Geest