07 mei 2008

Tomas Ross - De Marionet (2008)

Roddelen met Tomas Ross




(Door Peter Kuijt)

Als Volkert van der Graaf op 6 mei 2002 om even na zessen 's avonds op het Mediapark in Hilversum zijn semiautomatische Star-pistool niet had leeggeschoten op Pim Fortuyn, dan hadden we het zonder de thrillers van René Appel, Tomas Ross en Bert van der Veer moeten stellen. En hadden we ook de film 06/05 van Theo van Gogh moeten missen.

Ross won destijds de Gouden Strop - zijn derde - voor zijn meesterlijke thriller De zesde mei. Zes jaar na de aanslag op de populistische politicus gebruikt hij opnieuw dit gegeven voor een thriller, De Marionet' Hierin stelt hij zich de vraag wat er gebeurd zou zijn als Fortuyn de aanslag had overleefd. Uitgeverij Cargo spreekt opgetogen van de eerste Nederlandse what if-thriller. In de uitgeversbranche zijn ze namelijk nooit te beroerd om weer een nieuw genre te verzinnen.

'Martelaar' Fortuyn raakt in Ross' verbeelding gewond aan zijn hand en behaalt ruim een week later een eclatante verkiezingsoverwinning: 53 zetels en niet 43 zoals op de achterkant van de thriller abusievelijk wordt vermeld. Er volgt een kabinet met bewindslieden van LPF en VVD, dat onmiddellijk het Kwartje van Kok afschaft.

Maar Fortuyn, die voor de verkiezingen nog met zijn hand zwaaiend uit zijn Daimler riep dat hij de volgende minister-president zal zijn, wordt geen premier. Krijtstreepliberaal Hans Wiegel is dat genoegen gegund. En zo zijn er wel meer voorvallen, waaruit blijkt dat Fortuyn niet altijd doet wat hij zegt. Iemand heeft de 'Goddelijke Kale' in zijn greep, maar wie?

In de beantwoording van deze vraag laat Ross een groot aantal karakters opdraven. Zo is er de persfotograaf Lex de Rooy die naar de dader van de aanslag in Hilversum op zoek is. Zijn ex doet een duit in het zakje, evenals zijn nieuwe vriendin. En er duikt een stagiaire van de School voor de Journalistiek op, die - op zoek naar een primeur in de zaak-Fortuyn - ook een niet onbelangrijke rol in het geheel heeft. Verder mogen we diverse politiefunctionarissen die hun neus om de hoek steken, niet uit het oog verliezen. Er zijn er, kortom, te veel om op te noemen, wat het verhaal bepaald niet overzichtelijk maakt.

Ross schept er een duivels genoegen in om alle heisa van destijds over de opkomst van de LPF nog eens in herinnering te roepen. Het is ook een duivels genoegen om de vuige roddels over de ruziezoekende proleten in de partij te lezen. Het zijn patjepeeërs zonder enige politieke of culturele bagage, laat hij Fortuyn denken. Gerard van As liep bijvoorbeeld rond met een pistool op zak, 06-lijnexploitant Cor Eberhard was gewoon een 'crimineel', Winny de Jong een hysterica en Hans Smolders 'liep zijn pik achterna'. Maar ook anderen spaart hij niet. Zoals Ad Melkert die iets met zweepjes had en Wilders en Verdonk die toen al 'een grote bek hadden'. En wie is toch die bureauredactrice van Den Haag Vandaag die de ene na de parlementariër in haar bed weet? Het koningshuis ontkomt evenmin aan Ross' scherpe pen. Er zijn giftige prikken naar onder anderen Beatrix, Friso, Claus en Máxima die wekelijks het regeringsvliegtuig naar Milaan zou nemen om schoenen te kopen. Zo krijgt Ross natuurlijk nooit een lintje.

In een interview stelde Ross (63) dat hij niet hecht aan stijl. Hij erkende dat hij niet goed is in karakters en dialogen. Die zijn in De Marionet'inderdaad verre van perfect. Ross vervalt in oude fouten door ook nu weer aan de lopende band vragen te stellen. En dan zijn er wat andere onvolkomenheden. Zo laat hij iemand anno 2002, als de euro is ingevoerd, Nederlands geld pinnen. En bij de zetelverdeling na de verkiezingen van 15 mei maakt hij het helemaal bont. Als we de zetelaantallen van de partijen bij elkaar optellen, komen we uit op 153. En dan zijn de kleine christelijke fracties nog niet eens meegeteld. Slordig, erg slordig.

Tomas Ross - De Marionet. Uitgeverij Cargo, 416 pag.

9 opmerkingen:

Anoniem zei

Mooie recensie, heb het boek niet uit, kan mij er redelijk in vinden, maar vind de sterren nog al laag...
Zelf ben ik nu op blz. 190 (ofzo) bijna op de helft van het boek, en ben best te spreken, hoewel ik Ross zijn personage uitleg (zoals in De tranen van Mata Hari en King Kong) mis. Er zitten inderdaad wat kleine foutjes in, maar ze storen mij nog niet.
Trouwens in Nederland is een What-if redelijk omnbekend, waarschijnlijk is Ross de eerste, maar deze genre bestaat al een poosje in Amerika en Engeland. Zo is er één over de tweede wereld oorlog, what if Roosevelt niet herkozen werd. Zou Amerijka dan wel doorgevochten hebben?? Dat geheel terzijde.
Wat mij in De Marionet erg opviel waren de overeenkomsten met zesde mei... Maar daarom geef ik hem nog geen 2 sterren... Wat bazel ik nou, eerst het boek uitlezen...

Anoniem zei

Om maar eerst eens op Jurgen te reageren. Twee sterren? Weinig. Ach.... Het What-if-genre. Zou hij de eerste zijn? So what. Daarom hoeft het nog geen goed boek te zijn of meer dan twee sterren waard te zijn.
Ik ben op de helft. Vond het in het begin amusant, maar het begint te wennen en het wordt een beetje veel van hetzelfde. Het lijkt wel alsof er over iedereen iets negatiefs gezegd moet worden. Of het nou Bea is, Hans Wiegel, het maakt niet uit.
Ik ga richting twee sterren als het zo doorgaat. Niet zo mijn ding.
Maar ga een ander boek ernaast lezen. Voor de variatie...
Trouwens Peter. Mooi compleet artikel over De Strop. Complimenten.
Ine (misdaadromans.nl)

Anoniem zei

Over dat pinnen van Nederlands geld; hij kwam net van de Antillen, dus dat is volgens mij niet fout.

Peter Kuijt zei

Het was toen al 2002 en de euro was ingevoerd. Dat is geen Nederlands geld, maar een Europese munteenheid. Ross had kunnen volstaan met de mededeling dat Lex de Rooy nog wat euro's moest pinnen.

Anoniem zei

Hm. "Ross had kunnen volstaan met..." Beetje flauw en makkelijk scoren. Maakt wel duidelijk waarom je niet meer bij de GPD te lezen bent. Je zuurgraad is te hoog. No offence intended really, maar zo kan ik ook wel recenseren.
Om trouwens deze angel meteen half terug te nemen; ik vind dit boek niet Ross' beste werk. Hij laat de karakters zichzelf inderdaad steeds maar weer vragen stellen en zo zijn er nog wel wat Rossiaanse valkuiltjes. Maar zuurpruimen over Nederlandse euro's...kom op Kuijtemans! You're better than that!

Peter Kuijt zei

Makkelijk scoren, inderdaad. Maar het is ook heel makkelijk om dit soort slordigheden te voorkomen. Het ging hier om een voorbeeld. Van Tomas Ross, die toch altijd zijn research op orde heeft, had ik beter verwacht. Dit soort fouten mag je niet tegenkomen in een boek dat, omgerekend in Nederlands geld, toch meer dan veertig gulden kost....
Zuur genoeg zo?

Anoniem zei

Grinnik. Het is te warm om je over dit soort onbelangrijke margedingetjes op te winden. Buiten dat heb je een blog dat ik meerdere malen per dag check en dat counts for something. De nieuwe Aad van den Heuvel al gelezen? Dat is een serieuze geheimtip. Bezopen dat De Geus hem domweg niet op hun site heeft staan!

Natascha B. zei

Mijnheer Kuijt zoekt spijkers op laag water. Had Ross bijvoorbeeld moeten schrijven dat het personage bij terugkomst uit de Antillen 'Europees geld' had gepind, in plaats van 'Nederlands geld'? Een mooi en spannend boek, met heel realistische karakters. Echter: voor mij is het een groot gemis dat het motto van Pim Fortuyn zelf, 'U wilt het niet weten' niet wordt opgehelderd. We weten aan het einde van het boek wel wíe erachter zit, maar niet waarom. Wat heeft Fortuyn op zijn kerfstok?

Anoniem zei

Natascha B.: Ik herken je punt. De enige reden dat ik op deze pagina kwam, is dat ik me afvroeg of ik iets gemist had.

De lezer vierhonderd pagina's lang een complot voorschotelen om uiteindelijk in het midden te laten waarmee Fortuyn gechanteerd werd (maar wel suggeren dat het 'toch echt erger was dan het feit dat ie homo en islamofoob was') heeft me wel met een kater achtergelaten, ja.

Drie jaar na je reactie, zie ik nu... de volgende keer toch maar Google gebruiken voordat ik aan het boek begin :)