18 augustus 2017

Messen en tantes (column, 2017)



Cursus Masterclassen 7: kies voor een roman

(Door Peter de Zwaan)

Waar we het nodig over moeten hebben is wat voor boek je wilt maken. Ik hou de keuze simpel: een roman of een misdaadroman. De streekroman, boerenroman, Valentijnroman enz. laat ik buiten beschouwing, voornamelijk door gebrek aan kennis.

‘Ik wil een thriller', ik hoor het je roepen.

Prima, maar bedenk dan dat een thriller - ik heb het liever over misdaadroman - moeilijker is dan een roman. Recensenten vinden van niet, maar die schrijven geen boeken.

Bij een misdaadroman moet je zorgen voor een spannend einde. Een plot, zo je wilt, al vind ik dat het woord plot meer past bij ‘opbouw en ontwikkeling’.

Bij een roman hou je gewoon op; net Lucky Luke die de zon tegemoet rijdt, klaar, einde. Een misdaadroman vraagt meer en daarbij moet je wel iets voor ogen houden wat belangrijk is.

Regisseur Alfred Hitchcock zei ooit: ‘Als ik in een film iemand laat vermoorden met een mes dan moet dat mes in het begin al een keer te zien zijn geweest.’

Een waarheid als een koe. Een moord-met-mes die niet is ingeleid komt over als een deus ex machina. De schrijver weet het niet meer en doet maar wat. Ik heb ooit een Nederlandse film gezien die is gemaakt door een befaamde regisseur. Het scenario was van een gelouterde misdaadschrijver. Toen de zaak bijna was vastgelopen dook ineens een tante uit Australië op. Hopla, we konden verder.

Doe zoiets niet. Overweeg het zelfs niet. Begin opnieuw. Je hebt er een potje van gemaakt en je straft jezelf door een ruim gebruik van de delete-knop en een uitspraak die je doet als je voor de spiegel staat: ‘Ik ben nog niet toe aan een misdaadroman.’

Begin dus met een gewone roman - het hoeft niet precies James Joyce te worden, een paar streepjes minder wordt vaak erg gewaardeerd - dan heb je dat gedonder niet met messen en tantes die zo maar moeten opduiken.

‘Ja maar, dan zeuren ze aan mijn hoofd over spanningsboog en ontwikkeling en ... en ...’

Dat doen ze toch dus waar maak je je druk om?

Je kunt nog even met jezelf overleggen of je een vastgelopen misdaadroman misschien psychologische misdaadroman of literaire misdaadroman moet noemen, maar dat is een overbekende truc waar hopelijk niemand meer inloopt. Is je boek goed geschreven, maar voor geen meter spannend, blijf dan weg uit de misdaadhoek.

Hier laat ik het bij voor vandaag, want ik voel aan mijn water dat niet iedereen het met me eens is.

Had ik al gezegd dat we over deze magistrale cursus niet gaan corresponderen?

Dan doe ik het nu.

Word kwaad op me, draag me op handen, doe iets... maar zorg alsjeblieft dat ik er geen last van krijg. Ik ben bezig met een boek en wens, als deze cursus is voltooid (nog maar twee afleveringen), verder te gaan met vredig schrijven. 

Deze cursus is ook te volgen op www.peterdezwaan.nl 

Geen opmerkingen: