Een charmante en vileine man
Het overlijden van John le Carré is bepaald niet onopgemerkt voorbijgegaan. Tal van media besteedden aandacht aan het heengaan van deze thrillergrootmeester. Hieronder een bloemlezing van de reacties (met dank aan Jos van Cann).
'John le Carré was veel meer dan de beste schrijver van spionageromans', kopt de Volkskrant boven de necrologie van Hans Bouman. 'Het vernieuwende en fascinerende, ja literaire van zijn romans, was het feit dat hij afzag van het heldere Flemingiaanse onderscheid tussen het ‘goede’ Westen en ‘kwade’ Sovjetblok. Boeken als Tinker, Tailor, Soldier, Spy (1974), The Honourable Schoolboy (1977) en Smiley’s People (1980) zijn, naast spannende romans in een spionagecontext, evenzeer hartstochtelijke evocaties van Le Carrés verontwaardiging over het volstrekt amorele karakter van machthebbers, aan welke zijde van het IJzeren Gordijn ze zich ook bevinden. Het ware gevaar komt bij hem vaak niet van buiten, maar van binnen', aldus de recensent.
Populisme
NRC bracht in herinnering dat Le Carré vorig jaar met Agent Running in the Field (in het Nederlands Spion buiten dienst) zijn laatste boek uitbracht. Dat ging over de Brexit en het opkomende populisme, waar hij zich diep voor schaamde. 'Het zou onmogelijk zijn nu te schrijven zonder het over de huidige toestand van de natie te hebben – ik maak er deel van uit en ik ben er depressief van', vertelde hij daarover tegen de BBC. 'Mijn schaamte communiceer ik met dit boek.'
Vileine man
Hanca Leppink was als redacteur bij Luitingh-Sijthoff betrokken bij de laatste zeventien vertalingen van John le Carré: 'Toen ik zondagavond een belletje kreeg dat hij was overleden, dacht ik aan een flauwe grap', zegt ze in NRC. 'Hij wordt honderd, dacht ik altijd, zo’n vitale man. Hij was ook druk bezig met een nieuw boek. Geen idee waarover dat gaat, dat vertelde hij nooit. Dat merkte je pas als hij zijn manuscript opstuurde. Ik hoorde bij de eerste lezers die hij om een opinie vroeg. Ja, hij luisterde naar kritiek. David was een slimme, charmante, geestige en soms ook vileine man. Al bleef dat vileine meestal binnenskamers. Ik herinner me bijvoorbeeld hoe vernietigend hij oordeelde over de casting van Diane Keaton voor de verfilming van The Little Drummer Girl.'
Sleutel
Margaret Atwood, Canadese romanschrijver en Booker Prize-winnaar op Twitter: 'Wat een treurig nieuws. Zijn romans met spymaster George Smiley vormen de sleutel tot het begrijpen van het midden van de 20ste eeuw.'
Humanitaire geest
De Amerikaanse bestsellerauteur Stephen King reageert op Twitter: 'Dit verschrikkelijke jaar heeft een literaire reus en een humanitaire geest geëist. The Little Drummer Girl is een van de beste boeken die ik ooit las.'
Uniek personage
De Britse thrillerauteur Robert Harris tweette: 'Erg bedroefd om dit te horen. Een van de grote naoorlogse Britse romanschrijvers en een onvergetelijk, uniek personage.'
Steeds de trap
Anton Corbijn verfilmde Le Carré's roman A most wanted man en schrijft op Instagram: 'Hij was zeer uitgesproken over verschillende politieke situaties, zoals de oorlog in Irak. Een heel levendige man met geweldige verhalen. Ik was ook erg onder de indruk hoe hij in ons hotel op 80-jarige leeftijd steeds de trap in plaats van de lift nam. RIP David. Je was een uniek talent.'
Nooit volledig erkend
In Het Parool schrijft Marjolijn de Cocq het volgende over Le Carré: 'Al werd hij alom geprezen om zijn complexe plots, rijke verhaallijnen en de rake karaktertekening van zijn personages, Le Carré voelde zich nooit volledig erkend in literaire kringen met hun doorgaans zo stiefmoederlijke behandeling van het thriller- en spionagegenre. Toen hij in 2011 werd genomineerd voor de oeuvreprijs van de Man Booker Prize, de meest prestigieuze Britse literaire prijs, liet hij zich stante pede van de shortlist halen: ‘I do not compete for literary prizes,’ liet hij de jury weten.
Complexe plots
Wanneer hij een politiek statement deed en dat deed hij steeds vaker, dan verpakte hij die in elegante, complexe plots', aldus The New York Times. 'Hij kon in één zin een heel personage neerzetten. Zeker een half dozijn van zijn boeken kunnen worden beschouwd als klassiekers. Maar hij zal het meest herinnerd worden om zijn Koude Oorlog-thrillers, een perfecte combinatie van auteur en onderwerp.'
Gigant
'Het nieuws over het overlijden van John le Carré maakt me uitermate droevig', zei Richard Moore, de directeur van de Britse geheime dienst MI6. 'Een literaire gigant die zijn stempel drukte op onze dienst met zijn briljante romans.'
Geen opmerkingen:
Een reactie posten