Veel 'doelgroepthrillers', maar ook originele locaties onder inzendingen voor Gouden StropVerkeerde de jury van de Gouden Strop vorig jaar nog in mineur om het geringe aantal ingezonden boeken en verwachtten de juryleden dat het wel eens snel gedaan kon zijn met de Nederlandse thriller, het vijftal dat dit jaar de prijs toekende, is een stuk positiever. In het juryrapport wordt met gejuich geconstateerd dat er meer vrouwen meededen in de race, er ook meer boeken werden ingezonden en dat maar liefst twee debuten boven het maaiveld uitstaken. Winnaar Mathijs Deen is volgens de jury een 'warme' verteller. Zijn bekroonde thriller De Duiker is 'een meesterwerk'. Vlaamse uitgevers mogen al een paar jaar niet meer meedoen met de strijd om de belangrijkste Nederlandse thrillerprijs. Desondanks werden door maar liefst twintig uitgeverijen in totaal 51 titels ingezonden die geaccepteerd werden voor deelname. Tien meer dan vorig jaar, da's alvast een opsteker.
Was de verdeling in 2023 nog bijna 50/50, dit jaar waren de vrouwen verreweg in de meerderheid: de ingezonden spannende boeken werden geschreven door 32 vrouwen, slechts 18 mannen en één mannenduo.
Het aantal debuten was net zo hoog als vorig jaar: vier stuks. Twee daarvan waren volgens de jury van zulke goede kwaliteit dat ze doordrongen tot de longlist van elf titels (de jury week hierin af van het reglement dat voorschrijft dat maximaal tien titels op de longlist mogen staan.
In algemene zin merkte de jury op dat er heel veel Nederlandse thrillers bij waren van hoge kwaliteit. 'Het waren goedgeschreven boeken die ook nog ergens over gingen. Dat werd vooral duidelijk tijdens het vaststellen van de longlist. De jury heeft er bijna vijf uur over gedaan om elf boeken te kiezen die een plek op die longlist verdienden. Nadat er vijftien boeken geselecteerd waren, ontstond er een uitvoerige discussie. Hoe ga je van vijftien boeken, waar veel enthousiasme over bestond, naar elf? Het duurde even, maar dat is uiteindelijk gelukt.'
Doelgroepthrillers
De jury constateerde verder dat er veel ‘doelgroepthrillers’ bestaan: spannende boeken die zeker onderhoudend, vaak ook best goed geschreven en redelijk spannend zijn, maar tegelijkertijd net onvoldoende om boven het maaiveld uit te steken. 'Het viel op dat er tussen de 51 titels verschillende soorten thrillers zaten, die echt geschreven lijken te zijn voor een specifieke lezer: soms vakantiegangers, dan weer een groep vaste thrillerliefhebbers.' De juryleden weten allen vanuit hun professie dat er een brede groep thrillerlezers is die hiermee bediend wordt, en kan dat alleen maar toejuichen. 'Maar', zo stelde de jury, 'om de Gouden Strop te winnen is méér nodig dan dat. We hebben er als jury op gelet dat een thriller goed geschreven is, uiteraard spannend is, en daarnaast óók over een maatschappelijk of actueel thema gaat, opvalt door goede research of een inkijkje geeft in een voor de lezer ontoegankelijke of onbekende wereld.'
Herkenbare setting
De hele breedte van het genre thrillers is goed vertegenwoordigd, stelde de jury tevreden vast: van actiethrillers tot locked-room thrillers, van psychologische thrillers tot cosy crime. 'Er waren dit jaar aardig wat thrillers die zich afspeelden in de herkenbare setting van een familie of een gezin, en waar een geheim of een gebeurtenis uit het verleden zorgt voor een spannend plot. Maar dat is ook een risico: het kan er toe leiden dat het snel een beetje cliché wordt, en dat boeken onderling te veel op elkaar gaan lijken. Twee boeken met deze setting stegen daar volgens de jury écht boven uit, vandaar ook hun plek op de longlist.'
Terugkerend kritiekpunt blijft de begeleiding van de auteurs door hun uitgevers. De jury noemen de in hun ogen soms wat gebrekkige redactie 'vreselijk zonde'. De jury stuikelde over lelijke dialogen of ongeloofwaardig geschetste personages.
Blaartrekkend saai
Tijdens het beoordelen van de thrillers werd er - tussen de bijeenkomsten van de jury door - onderling druk overlegd in een appgroep. Een bloemlezing uit reacties op de gelezen thrillers: ‘geroutineerd’, maar ook ‘blaartrekkend saai’. Of berichten als ‘iets te voorspelbaar’, ‘goede opbouw’ of ‘spanning ondergeschikt’. Maar ook: ‘vlot geschreven’, ‘trefzeker’, ‘origineel’. De jury: 'Dat laat maar weer eens zien dat een boek altijd emotie oproept, en dat die emoties ook kunnen verschillen. Want: we waren het als jury lang niet altijd 100% met elkaar eens.'
Verder: 'In het oog springen de vaak originele locaties. In een aantal gevallen zijn die dusdanig goed opgetuigd, dat je als leek een inkijkje krijgt in een onbekende wereld, zoals een zeilboot op de Atlantische Oceaan tijdens een wereldreis, Praag tijdens de Koude Oorlog, het Delft van Vermeer, of het Europees Parlement. Maar ook de actualiteit wordt niet geschuwd, zoals de gevolgen van pesten, de geopolitieke situatie of het milieu. Bij de historische thrillers die zijn ingezonden was de jury erg onder de indruk van de zorgvuldige research die de auteurs gedaan hebben.'
Het is dit jaar de 39ste editie van de Gouden Strop, maar de prijs werd voor de 37ste keer uitgereikt. In 1988 en 1990 werd de prijs niet uitgereikt, omdat er onvoldoende inzendingen waren. De NBD Biblion Schaduwprijs is een aanmoedigingsprijs, ingesteld in 1997 door het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs, die jaarlijks wordt uitgereikt aan de auteur van het spannendste (oorspronkelijk) Nederlandstalige debuut. De Schaduwprijs kent geen genomineerden, in het beste geval wel een winnaar.
