Literaire hoek (column, 2010)

CPNB LAAT THRILLERTITAANTJES LINKS LIGGEN

(Door Peter Kuijt)

Voor de jubileumuitgave 'Titaantjes waren we - Schrijvers schrijven zichzelf' ter gelegenheid van de 75ste Boekenweek vroeg de Stichting CPNB aan vijfenzeventig auteurs uit Nederland en Vlaanderen een brief aan hun jonge ik te schrijven. Leidraad was de vraag: ,,Wat had je toen willen weten wat je inmiddels te weten bent gekomen?''

Het is een fraaie uitgave geworden. En voor een tientje is het bijna driehonderd pagina's tellende grootletterboek eigenlijk een koopje.

Van jong (Ramsey Nasr, 1974) tot oud (Leo Vroman, 1915) zijn er bijdragen. Zo waarschuwt Joris Luyendijk (1971) zijn jonge ik voor filosofen. ,,Want die hebben hun gevoel kapot gedacht.'' Imme Dros (1936) denkt terug aan de tijd dat ze als achtjarige op Texel woonde: ze slaapt daar op een kermisbed dat haar fantasie in werking zet. De buurvrouw die beweert dat lezen tijdverspilling is wil ze niet te geloven.

Boekenweekgeschenkauteur Joost Zwagerman (1963) stelt: 'Iedereen moet boeten voor de leeftijd die hij heeft. Stiekem contact tussen gevangenen van verschillende leeftijden levert alleen maar de illusie van ontsnapping op.' Henk Hofland jut zijn jonge ik op: 'Blijf aan het werk!' En Arthur Japin adviseert: 'Luister naar de muziek en niet naar wat er buiten wordt geroepen.'

De CPNB mag trots zijn op deze jubileumuitgave.

Aan de andere kant...

Wie een inventarisatie maakt van de auteurs die voor dit boek zichzelf hebben geschreven, merkt dat er geen enkele vertegenwoordiger bij zit van het gilde van thrillerauteurs. Er zijn bijdragen van literatoren als A.F.Th. van der Heijden, Abdelkader Benali, Connie Palmen, Remco Campert, Kristien Hemmerechts, Tommy Wieringa en Herman Koch. Ook de columnisten Aaf Brandt Corstius, Jan Mulder en Midas Dekkers, de predikant Nico ter Linden, museumdirecteur Henk van Os, journalisten Frank Westerman en Paul Witteman, verpleeghuisarts Bert Keizer, reisschrijver Carolijn Visser, kinderboekenillustrator en -schrijver Daan Remmerts de Vries, dichter K. Michel, toneelschrijver Maria Goos en Mulisch-kenner en emeritus hoogleraar Marita Mathijsen waanden zich even Titaantjes.

Maar thrillerschrijvers, ho maar.

Vreemd en jammer. Want wie had niet wat graag een brief van de 65-plussers Peter de Zwaan en Tomas Ross aan hun jongere ik gelezen? Wie zou er niet benieuwd zijn geweest naar een advies van Saskia Noort aan de Saskia Noort voordat die bestsellers ging schrijven? Wat had Simone van der Vlugt vroeger willen weten wat ze nu pas te weten is gekomen. En waarom geen bijdrage van bijvoorbeeld Lieneke Dijkzeul, naast jeugdboekenauteur ook schrijver van in ieder geval stilistisch hoogwaardige thrillers?

Zit hier een diepere gedachte achter? Wat Volkskrant-criticus Arjan Peters betreft zijn literatuur en thrillers twee fenomenen die nooit tot elkander zullen geraken: 'never the twain shall meet'. Maar denkt de Stichting CPNB er ook zo over? Heeft de CPNB er bewust voor gekozen om deze groep schrijvers links te laten liggen? Is het gedaan om bewust een scheiding aan te geven tussen de 'hoge' literatuur en de misdaadliteratuur?

Er zat niets anders op dan het de CPNB zelf te vragen. Het antwoord van een van de voorlichters liet even op zich wachten, want 'drukdrukdruk met de Boekenweek'. Maar uiteindelijk kwam er een korte en bondige reactie: ,,Voor Titaantjes hebben we een verzoek uitgezonden aan alle auteurs die hebben meegeholpen de Boekenweek groot te maken. Dus alle geschenkschrijvers, maar ook de auteurs van de Boekenweekessays. (...) Vervolgens heeft een kleine redactie dit aangevuld tot 75 met enkele dichters, kinderboekschrijvers en winnaars literaire prijzen. Omdat de Boekenweek een literair profiel heeft, is dus uitsluitend gezocht in de literaire hoek.''

Het antwoord maakt meteen in één klap duidelijk hoe de CPNB over thrillers denkt: kinderboeken bevinden zich in de literaire hoek, misdaadliteratuur niet. Van een door Tomas Ross gehoopte oversteek van de thrillers naar de literatuur zal het nooit komen. Thrillerauteurs horen in een apart reservaat thuis, waar een keer per jaar een maand lang de schijnwerpers op worden gericht. Bestsellerschrijfsters krijgen een uitnodiging voor het literaire Boekenbal, maar daar blijft het ook bij.

Dus, dames en heren uitgevers, laat voortaan ook die stempels met 'literaire thriller' maar ongebruikt. Het wordt toch nooit wat...

Wordt verwacht 171 (nieuws, 2010)

MODEL STORT ZICH OP DE SOFTDRUGS

Wij weten niet hoe het u vergaat, maar de redactie van De Spanningsblog associeert de mooie provincie Noord-Holland niet direct met softdrugs. Bij uitgeverij De Vliegende Hollander is dat echter wel het geval. In de zomerprospectus meldt de uitgever dat het thrillerdebuut van Patricia Snel, 'Verblind', zich afspeelt in Noord-Holland: 'bekend om de wietplantages'.

Tja.

In juni 2010 moet 'Verblind' in de winkel liggen. Een actueel boek, aldus de uitgever, omdat er een groot proces op stapel staat tegen de van wiethandel verdachte oud-directeur van de Taxi Centrale Amsterdam, Dick Grijpink.

Patricia Snel schrijft in haar thriller over een vrouw die op het punt staat te trouwen, maar verliefd wordt op een drugsbaron. De vrouw in kwestie heet Sophie Dercksen. Ze is begin dertig en gaat trouwen met een advocaat die het nog ver zal schoppen. Maar een flirt met de nieuwe eigenaar van de tennisclub verandert alles. Ben Spaans is onweerstaanbaar, hij heeft humor en een achteloos zelfvertrouwen. Voor Sophie begint een dubbelleven: enerzijds haar alledaagse bestaan in het teken van het aanstaande huwelijk, anderzijds haar extravagante uitspattingen met Ben vol seks, drugs en avontuur.

Terwijl de politie in Noord-Holland een klopjacht opent op drugscriminelen, stelt Ben voor in Sophies oude appartement een wietplantage op te zetten. Sophie is tot alles bereid om hem voor zich te winnen. Bovendien is het spannend en levert het veel geld op. Steeds meer ontwijkt ze haar vrienden en verwaarloost ze haar verloofde. Pas als haar problemen toenemen, beseft ze hoe geïsoleerd ze is geraakt en hoe gevaarlijk haar positie is geworden.

Volgens de uitgever is Patricia Snel (1967) auteur en ondernemer. Ze groeide op in Gouda en studeerde in Leiden af in de Italiaanse taal- en letterkunde. Daarnaast werkte ze als fotomodel. (foto auteur: Ron Tetteroo)

BROERS

'Bloed op het palet' is de titel van het eerste boek dat de broers Auke en Gerlof Leistra onder de naam Leistra samen hebben geschreven. De thriller wordt in augustus 2010 verwacht. Het gaat om het eerste deel van een serie rond misdaadverslaggever Hidde Dantuma.

Op een zondagavond komt de bekende Zwolse kunstenaar Bennie van der Kolk niet thuis van zijn atelier. Zijn vrouw Yvonne is ten einde raad. Misdaadverslaggever Hidde Dantuma schiet zijn oude vriendin en haar zoontje Max te hulp en probeert uit te vinden wat er is gebeurd.

Is dit een nieuwe stunt van de publiciteitsgeile kunstenaar, of zou Bennies verdwijning te maken hebben met de bouw van het nieuwe voetbalstadion, waarvoor hij een eregalerij van spelers, bestuursleden en sponsors schildert? Misschien was Bennies vader Joop de enige die heeft gezien wat er is voorgevallen, maar die heeft Alzheimer en niemand kan tot hem doordringen.

Wanneer op Bennies schilderspalet bloed wordt aangetroffen, stelt de politie een rechercheteam in. Al snel zijn er drie verdachten: de omstreden vastgoedhandelaar Hannes Haak, drugshandelaar Frank Wellink en Bennies oom Ben van der Kolk, een oplichter met wie hij heeft gebroken. Maar harde bewijzen ontbreken, evenals een lijk...

Auke Leistra (1958) is vertaler, die het werk van onder anderen Dick Francis en James Ellroy onder handen nam, maar ook dat van John Updike en Thomas Pynchon. Met thrillerrecensent Gert Jan de Vries schreef hij als Gebr. Wagenaar de thriller Moord op het Pieterpad (2005).
Gerlof Leistra (1959) is sinds 1990 misdaadverslaggever van Elsevier. Hij is regelmatig te gast in radio- en tv-programma's. Ook publiceerde hij diverse boeken over zijn vakgebied, waaronder 'Moord en doodslag in Nederland'.

BONJE BIJ DE BUREN

Verscheen hun eersteling 'Zusters in het kwaad' vorig jaar zomer nog bij Lebowski, de tweede thriller van het duo Kortsmit & Lotz, Ik vind jou, komt in augustus 2010 uit bij De Vliegende Hollander, evenals Lebowski onderdeel van Dutch Media Uitgevers.

Na het verlies van haar echtgenoot logeren Valerie en haar vierjarige dochter Nicole in het huis van een vriendin. Valerie zit in de tuin te zonnen als ze plotseling wordt opgeschrikt door geschreeuw bij de buren. Ze wil poolshoogte nemen, maar merkt dan dat haar dochter is verdwenen. Het meisje is door een gat in de heg gekropen en Valerie ziet nog net hoe haar zwaargewonde buurvrouw Julia, vlak voor ze sterft, iets in het oor van Nicole fluistert.

Vanaf dat moment neemt hun leven een drastische wending. Valerie en haar dochter voelen zich bedreigd en slaan zelfs op de vlucht. Gelukkig is er de charmante Philip die op het nippertje voorkomt dat Nicole wordt ontvoerd. Bij hem voelt Valerie zich veilig en kan ze de ellende even vergeten. Maar de geheimzinnige moordenaar rust niet voordat hij Nicole te pakken heeft.

Emile Lotz (1967) studeerde rechten aan de Universiteit van Amsterdam en is scenarist en toneelproducent. Simone Kortsmit (1971) is journalist, medeoprichter van een energiepersbureau en kinderboekenauteur. Het duo schreef samen vele theaterstukken. (foto auteur: Geert Snoeijer)

Leerzaam... (nieuws, 2010)

VERTWIJFELING NA WORKSHOP TOMAS ROSS

De organisatie noemde de workshop 'faction' van Tomas Ross een succes. Maar de redacteur van Villamedia Magazine, het vakblad voor journalisten, bleef vertwijfeld achter na drie uur les van de thrillerschrijver.

Weblog Het Daglicht had de Haagse auteur eind februari gecharterd voor een les over faction, fictie vermengd met feiten, het handelsmerk van de drievoudig Gouden Strop-winnaar. De kosten van het een en ander bedroegen 50 euro, inclusief koffie en drank.

Volgens de redacteur van Villamedia Magazine trakteerde Ross zijn gehoor op een 'razende rit door een achtbaan van leugens, complotten en halve waarheden'. ,,Cursisten die hoopten een methodische uitleg te krijgen om daarmee een factionproject aan te kunnen vatten kwamen bedrogen uit.'' De suggestie aan Ross om een schrijfopdracht tijdens de workshop te geven, viel verkeerd bij de auteur, constateerde de verslaggever. Ross: ,,Wat is eigenlijk een workshop?''

De verslaggever bekende wel de workshop 'leerzaam' te hebben gevonden. Oud-journalist Ross hekelde zijn vroegere professie, waar men 'schijnbaar' altijd maar uit wil gaan van feiten. ,,Als je 80 procent van de feiten kent, moet je als journalist je verhaal gewoon brengen'', aldus Ross. ,,Die 20 procent vul je aan met fantasie en logische nadenken.''

Mathilde Sanders, de drijvende kracht achter de weblog Het Daglicht, is niet te spreken over het verslag in Villamedia Magazine. Ze bestempelt het stuk op haar blog als 'Leugens van een nestbevuiler'. ,,Geen woord over het concept achter de website.'' Het enige wat de journalist volgens haar heeft gedaan is 'lekker afzeiken die workshop, want dat wil de lezer graag, zeker als het gaat over iemand die niet OSM (Ons Soort Mensen, red.) is'. Sanders heeft het overigens consequent over een journalist van de vakbond NVJ, wat niet klopt.

Voor degenen die toch nog faction willen leren schrijven, is er trouwens hoop. Tomas Ross geeft op 13 april opnieuw een workshop, waarin hij volgens de organisator meer zal ingaan op schrijftechnieken. De workshop duurt vier uur. De kosten zijn neerwaarts bijgesteld naar 30 euro.

(Bron: Villamedia Magazine, weblog Het Daglicht)

Not amused (nieuws, 2010)

PARIJSE STOFFENZAAK EIST VERBOD OP THRILLER

De Parijse stoffenzaak Marché Saint Pierre wil twee miljoen van de Franse schrijfster Lalie Walker die het warenhuis als decor voor haar thriller 'Aux malheur des dames' uit 2009 koos.

De Marché Saint Pierre is een traditionele stoffenzaak (2500 vierkante meter) van enkele verdiepingen in de rue Charles Nodier in Parijs. In de thriller van Walker stijgt de spanning als aan de deuren van de Marché Saint Pierre voddenpoppen genageld worden en het interieur door een indringende brandgeur wordt verpest. Steeds meer angstige bedienden blijven weg van het werk. Er heerst een algemene psychose.

Maar de directie van de Marché Saint Pierre is 'not amused'. Ze verlangt van Walker, die een reeks misdaadromans geschreven heeft, een schadevergoeding van twee miljoen euro. De stoffenzaak wil ook dat de roman uit de handel wordt genomen.

De Marché Saint Pierre vermoedt achter 'Aux malheurs des dames' een wraakactie van een koppel dat na zijn ontslag uit het bedrijf drie jaar voor de deuren van de zaak bleef demonstreren. Maar Walker zegt dat ze die mensen niet eens kent. Ze komen niet voor in de thriller. Bovendien staat er in de roman geen enkele negatieve uitspraak over de stoffenzaak.

(Bron: Knack.be)

Prioriteit (nieuws, 2010)

'PATER NOSTER' VERSNELD OP DE MARKT

De autobiografische roman 'Pater Noster', waarin thrillerschrijver-avonturier José Hennekam vertelt over zijn jeugd op een katholieke internaat, is in één week tijd klaargestoomd voor de boekhandel. Karakter Uitgevers vermoedt dat er wel een herdruk in zit, meldt Boekblad.

Het manuscript van 'Pater Noster' lag al jaren op de plank bij Hennekam. Een uitgever suggereerde hem het manuscript te verpakken in een mantelverhaal. Hennekam verwerkte bepaalde elementen uit 'Paster Noster' in zijn thriller 'De kindervriend', die vorig jaar verscheen bij Karakter Uitgevers.
,,Pas kortgeleden hadden we een gesprek over 'Pater Noster' met José'', zegt Martien Elema, manager marketing en verkoop bij Karakter Uitgevers, in Boekblad. ,,Afgelopen vrijdag hebben we besloten om er prioriteit aan te geven.''

'Pater Noster' verschijnt in een oplage van 10.000 exemplaren. Hennekams boek kreeg al aandacht op de EO Radio, bij RTL Nieuws, de regionale tv van Zeeland, etcetera. Ook het programma Pauw en Witteman toonde volgens Elema al interesse. ,,De berichtgeving over seksueel misbruik in de katholieke kerk had ook na een week alweer kunnen opdrogen'', zegt Elema, ,,maar ik merk nu toch dat het dossier aangroeit. Het kan nog maanden aanhouden. We zullen gauw genoeg merken of 10.000 te bescheiden was.''

(Bron Boekblad, zie ook het bericht José Hennekam: 'De beerput is open')

Humor en actie (nieuws, 2010)

'SPAANS VUUR' MET TEKSTBALLONNEN

Uitgeverij Karakter gaat de historische thriller Spaans vuur van Wouter van Mastricht opnieuw uitbrengen, maar dan in stripvorm. Karakter is in gesprek met een scenarist die een script voor de strip kan schrijven, meldt uitgever Otto Haan. Gezocht wordt nog naar een geschikte illustrator.

'Spaans vuur' speelt zich af in 1635 in Maastricht. In de stad sluipt een Spaanse moordenaar rond die zonder aanziens des persoons doodt. Zijn slachtoffers lijken willekeurig gekozen, maar achter elke moord schuilt een weldoordacht plan. Resultaat van zijn praktijken: angst en paniek onder de bevolking. Maastricht is ingesloten door de Spaanse legers. De stad is arm, en temidden van alle ellende gaan de burgers gebukt onder de gedwongen inkwartiering van Hollandse soldaten. En ook de pest maakt dagelijks slachtoffers.

Tegen deze achtergrond van de Tachtigjarige Oorlog krijgt Evan Sharpe, tolk in het leger van Frederik Hendrik, de opdracht om uit te zoeken wie de moordenaar is. Zijn speurtocht voert hem langs kerken en kloosters, naar schimmige herbergen met valsspelende kaarters, hoeren en louche herbergiers, dwars door vijandig Spaans gebied. Tijdens zijn tocht ontrafelt hij stukje bij beetje het complot.

Volgens Otto Haan maakt 'het fantastische decor' 'Spaans vuur' uitermate geschikt om er een strip van te maken. ,,In het boek wordt het verhaal verteld in meer dan 600 pagina's. Veel van deze pagina's bestaan uit informatie en handelingen die in een strip niet goed bruikbaar zijn. Bijvoorbeeld in de proloog, wanneer soldaat Conway in beeld komt, dan wordt zijn liefdesrelatie met 'Mooswiefke' uit de doeken gedaan. Het leest leuk weg in het boek maar in een strip werkt dit niet. Al dat soort 'bij-vertellingen' worden geschrapt, tenzij het zeer essentieel voor het verhaal is. Natuurlijk zullen ook de dialogen tot een minimum moeten worden beperkt. Ook het gigantische aantal personages zal kritisch moeten worden bekeken.''

Haan meldt dat de strip niet als 'graphic novel' zal worden gepresenteerd. ,,Dan krijgt het album als snel het etiket 'kunstzinnig' opgeplakt. Dat staat leuk, maar tegelijkertijd komen er ook de etiketten 'moeilijk toegankelijk' en 'niet voor een breed publiek' (zonder dat men ook maar een plaatje gezien heeft) bij. Karakter zou Karakter niet zijn als we ons niet zouden richten op een zo breed mogelijk publiek. Dat wil zeggen: niet al te moeilijk geschreven, wat humor en veel actie.''