De favoriet van... Frederik Baas
De Spanningsblog bestaat op 14 april vijftien jaar. En wie (bijna) jarig is, trakteert. We hopen onze lezers blij te maken met een lijst met de beste thrillers, gekozen door tientallen spannendeboekenschrijvers uit Vlaanderen en Nederland. In de aanloop naar het derde lustrum haalt De Spanningsblog telkens een boek naar voren dat volgens in ieder geval één auteur boven al het andere spannende leesvoer uitstijgt. Uiteindelijk komt daar een favorietenlijst van heb ik jou daar tot wasdom. Vandaag: schrijver Frederik Baas.
Stephen King - Over leven en schrijven
Het gaat om de overdracht
(Door Frederik Baas)
Moeilijke vraag - wat mijn favoriete thriller is? Er zit een afbakening in, alleen thrillers, en daar zit meteen de beperking. Er zijn romans die ik spannender vindt dan thrillers, vooral omdat de spanning in sterke romans vaak op een onderhuidse manier wordt opgeroepen terwijl veel thrillers expliciet, overdreven en opgefokt zijn. Dat is natuurlijk veel te algemeen gezegd, maar wel mijn idee van hoe proza kan werken: indirect en intens.
Een eenvoudige vraag is eigenlijk: waarom moeten personages die op een stoel gaan zitten in thrillers altijd op die stoel neerploffen? Dat bedoel ik met overdreven en opgefokt, hijgerig zelfs.
Dit proza gaat om het schrikken, vluchtig kijken, hopen dat een ander niet ziet dat je nerveus bent, en ondertussen dat allemaal vertellen op het moment dat de fles tegen het aanrecht stoot. Deze verteller schrikt zelf, maar vertelt mij als lezer vooral dat ik hier te maken heb met een onverbeterlijke neuroot.
Als ik zulke thrillers lees, voel ik geen spanning, ik voel steeds dat ik spanning zou moeten voelen omdat de spanning er zo dik bovenop is gelegd, en geloof me, dit gaat ruim driehonderdvijftig bladzijden zo door, een totaal hyperverteller die in iedere alinea schrikt.
Het is een thriller, het moet spannend zijn, het doet me niks. Er zijn romans die met bijzonder weinig middelen een totaal beangstigend gevoel kunnen oproepen, en die boeken vind ik veel spannender dan het type thrillers dat Paris schrijft, en daar zijn er heel veel van.
De weg van Cormac McCarthy heb ik helemaal stukgelezen. Mijn exemplaar zit met plakband aan elkaar. Het boek bladert niet meer, de pagina’s zitten scheef. Ik herlees het heel voorzichtig. Dat deed ik al, omdat het boek vertraagt, omdat de witregels me steeds even op adem laten komen, om de spanning en het gevoel dat van de pagina’s spat, de pijn, maar dus ook door de slechte lijm. Maakt niet uit. Gedrukte tekst heeft meer waarde dan plaksel. Deze woorden zijn zelf het plaksel.
De man en zijn zoon die door een apocalyptisch Amerika dolen houden elkaar vast, beschermen elkaar, de man ontziet de jongen.
In De weg gaat iedere scène over een man en zijn zoontje. Tussen die twee komt niets te staan. De moeder stapte ertussenuit, die kon niet meer. Die zag dat ze niet naar de dood uitkeken, maar dat de dood het leven in het nu overgenomen had. Dan kon je net zo goed werkelijk dood zijn. De man kon dat niet. Dat is zijn kracht en zijn zwakte.
In de roman zit een ansichtkaart waarop ik tijdens het lezen bladzijdenummers schreef met daarbij de scène waar het over gaat:
11 – lampje
54-56 – jongetje
95 – haar
123 – zuigeling
135 – zwemmen
142-144 – revolver
155 – ziek en kijken
Ik weet precies waar die stukjes over gaan. De revolver die ze niet kwijt mogen raken en dat door de jongen vergeten wordt waarop de vader zegt: 'Het geeft niet'. De schouderbladen van de jongen die de lucht insteken, mager en broos, als hij het water in loopt om te gaan zwemmen. Het jongetje dat ze tegenkomen en dat wegrent, en het zoontje dat hem graag wil helpen en graag vrienden met hem wil worden, maar dat kan niet. Het knippen van een baard, zijn haar.
De overdracht
Daarom is misschien Kings boek Over leven en schrijven het beste boek om hier te noemen. King geeft heel precies aan dat er tussen schrijver en lezer een tijdmachine staat - dat is proza. De mogelijkheid om iets op te roepen dat werkelijk waanzinnig is, en echt voelt, en op de lezer het effect heeft dat hij of zij dit ook allemaal beleeft. Het is het beste boek over spannende boeken en romans samen, want die twee verschillen eigenlijk niet zo veel. Het gaat om de overdracht.
Voor thrillerlezers die teleurgesteld zijn in dit theoretische boek, omdat er geen lustmoorden in plaatsvinden kan ik een doorsnee thriller, zoals B.A. Paris ze schrijft, aanraden. Geen zorgen, als je spanning wilt als opgeklopte room, dan is die overal te vinden. Wil je een ervaring zoals McCarthy die je schenkt, voor vrijwel hetzelfde geld, en die Stephen King uitzonderlijk goed begrijpt, dan moet je soms even zoeken. Maar dat proza is er, en hoort tot mijn favoriete type.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
Flaptekst:
'Hoe slaagt Stephen King er telkens weer in zijn lezers aan zich te binden en hen te verrassen? En wat voor leven leidt de Meester van de Horror zelf?
Over leven en schrijven begint met een boeiende blik achter de schermen van Kings jeugd. Griezelig vroeg begint hij al met schrijven. Zijn puberjaren en studietijd verlopen niet zonder duistere wolken. Carrie betekent zijn doorbraak, maar daarna volgen moeilijke jaren waarin succes en stress hem achtervolgen en drank een uitvlucht lijkt te bieden.
Eerlijk en openhartig vertelt King ook over het auto-ongeluk dat hem in 1999 bijna het leven kostte en hoe hij er weer bovenop kwam door zijn onweerstaanbare drang tot schrijven.
Bestsellerauteur Stepen King laat tevens zijn licht schijnen over het belangrijkste wapen van een schrijver: de vlijmscherpe pen die een auteur altijd in de aanslag moet hebben.
Over leven en schrijven is een bijzonder boek, een boek met een fikse dosis macabere humor; briljant van opzet en een bron van inspiratie voor lezers en (aspirant)schrijvers.'
Frederik Baas is het pseudoniem van schrijver en redacteur Jan van Mersbergen (1971), die in 2001 debuteerde met de roman De grasbijter. Als thrillerschrijver Frederik Baas debuteerde hij in 2017 met Dagboek uit de rivier. Daarna volgden Herberekening (2018) en De druppel (2020).
Naast zijn Frederik Baas-thrillers bestaat Van Mersbergens oeuvre inmiddels uit tien romans, een novelle, een bundel over mannenzaken en vaderschap, een verboeking aan de hand van een filmscript en een Gouden boekje. Zijn werk is in negen talen vertaald. Op stapel: een autofictie-boek (februari 2022), een non-fictieboek over Carnaval (november 2022) en een nieuwe roman die medio 2023 zal verschijnen. Van twee romans zijn de filmrechten verkocht: Naar de overkant van de nacht (Pupkin) en Morgen zijn we in Pamplona (BBC). Theatergroep Afslag Eindhoven maakte van Naar de overkant van de nacht een theatervoorstelling.
Zijn werk werd bekroond met: BNG Nieuwe Literatuurprijs (Naar de overkant van de nacht), F. Bordewijkprijs (De laatste ontsnapping), Hebban Debuutprijs voor Beste Thriller (Dagboek uit de rivier) en de NRC Lezersprijs (De onverwachte rijkdom van Altena).
Voor de Volkskrant, Trouw, de Morgen, de Limburger, AD en NRC schreef hij verhalen en beschouwingen, en interviewde hij schrijvers. In literaire tijdschriften publiceerde hij korte verhalen. Voor Vrij Nederland schreef hij op zichzelf staande persoonlijke artikelen.
Naast schrijven begeleidde hij als redacteur ruim honderd schrijvers op weg naar een verbeterd manuscript en soms naar publicatie. Van 2010 tot 2020 was hij redacteur van literair tijdschrift De Revisor.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
De beste thrillers aller tijden (werk in uitvoering):
Isabel Allende - Het Huis met de Geesten (1982) favoriet van Anya Niewierra
Baantjer - De Cock en de wurger op zondag (1965): favoriet van P. Dieudonné
Richard Bachman (aka Stephen King) - De marathon (1979); favoriet van Ingrid Oonincx
Desmond Bagley - Op dood spoor (1970); favoriet van Frank van Zwol
Desmond Bagley - Vlucht in het verleden (1978); favoriet van Charles den Tex
John le Carré - Edelman, bedelman, schutter, spion (1974); favoriet van Almar Otten
John le Carré - Spion aan de muur (1963); favoriet van Willem Asman
Raymond Chandler - Het lange afscheid (1953); favoriet van Bavo Dhooge
Agatha Christie - En toen waren er nog maar... (oorspronkelijke titel: Tien kleine negertjes) (1939); favoriet van Dominique Biebau
Agatha Christie - Het doek valt (1975); favoriet van Hilde Vandermeeren
Arthur Conan Doyle - De avonturen van Sherlock Holmes (1892); favoriet van Anne van Doorn
Umberto Eco - De naam van de roos (1980); favoriet van Jeroen Windmeijer en Jo Claes
James Ellroy - Bloed op de maan (1984); favoriet van Jos Pierreux
John Fowles - De verzamelaar (1963); favoriet van Nicolet Steemers
Ken Follett - Code Rebecca (1980); favoriet van Tomas Ross
Nicci French - Bezeten van mij (1999); favoriet van Anita Terpstra
Eva García Sáenz de Urturi - De stilte van de witte stad (2016); favoriet van Heleen van den Hoven
Jef Geeraerts - Diamant (1982); favoriet van Jac. Toes
John Grisham - Advocaat van de duivel (1991); favoriet van Jens Vern
Terry Hayes - Ik ben Pelgrim (2013); favoriet van Carina van LeeuwenJohn Grisham - Advocaat van de duivel (1991); favoriet van Jens Vern
Stephen King - Misery (1987); favoriet van Wim Bax
Tim Krabbé - Het gouden ei (1984); favoriet van Bram Dehouck
Ira Levin - Een kus voor je sterft (1953); favoriet van Lieneke Dijkzeul en Saskia Noort
Gavin Lyall - Tylers oorlog (1981); favoriet van Peter de Zwaan
Henning Mankell - Honden van Riga (1992); favoriet van Gerard Nanne
Isa Maron - De Noordzeemoorden (2014); favoriet van Michael Berg
Marion Pauw - Daglicht (2008); favoriet van Loes den Hollander en Annet Hulst
Ian Rankin - Gerechtigheid (2004); favoriet van Wouter Dehairs
Dolores Redondo - De beschermengel (2013); favoriet van Soraya Vink
Ruth Rendell - Het stenen oordeel (1977); favoriet van René Appel
Sjöwall & Wahlöö - Man op het balkon (1967); favoriet van Joop van Riessen
Donna Tartt - De verborgen geschiedenis (1992); favoriet van Mariska Overman en Marion Pauw
Scott Turow - De aanklager (1986); favoriet van Elvin Post
Esther Verhoef - De kraamhulp (2014); favoriet van Ilse Ruijters
Geen opmerkingen:
Een reactie posten