Op een veilige plek (nieuws, 2019)

Vrouwen grijpen de macht 



Het is 31 december 2019 en we zijn aan het eind van een decennium. De afgelopen weken puilen de krantenkaterns en de boekensites die het vooral van lijstjes moeten hebben uit van terugblikken op het afgelopen jaar. Sommige media hebben ook de moed om de laatste tien jaar te duiden. In de thrillerwereld staat één fenomeen als een paal boven water: de machtsovername door vrouwelijke auteurs. 

De Washington Post haalt deze week in herinnering dat de Zweedse uitgever van Stieg Larsson diens thrillerdebuut de titel Man som hatar kvinnor meegaf. Vrij vertaald: Mannen die vrouwen haten. De Engelse vertaling kreeg overigens een wat vriendelijker titel: The Girl With the Dragon Tattoo.

Die titelverandering zette de toon voor de volgende jaren van 'girlpower'. In 2012 verkocht Gone Girl van Gillian Flynn meer dan twee miljoen exemplaren. Paula Hawkins denderde daar overheen met The Girl on the Train (15 miljoen boeken). In navolging van die successen verschenen vele 'copycats'. Maar de trend was ontegenzeggelijk gezet en een blijvertje gebleken: een nieuwe generatie van thrillerschrijfsters banjerde de old boys network van mannelijke misdaadschrijvers binnen en veranderde de regels.

Ook De Spanningsblog deed de afgelopen jaren verslag van het fenomeen. Van de geboorte van het collectief Moordwijven tot de opkomst van hun collega's in het Verenigd Koninkrijk. Van de enorme verkoopsuccessen van schrijfsters en van mannen die onder een vrouwelijk pseudoniem thrillers gingen publiceren. Van de geboorte - niet zonder gemopper overigens - van een prijs voor de beste thriller zonder geweld tegen vrouwen. Van de Amerikaanse bestsellerauteur Dennis Lehane die de mannelijke lezer gedag zwaaide en in 2018 een thriller publiceerde 'voor een breed vrouwelijk publiek'. Van de uitreiking van de Ned Kelly Awards, de Australische thrillerprijzen, die dit jaar een volledig vrouwelijke aangelegenheid werd.

Zo maar nog wat meer 'vrouwelijk' thrillernieuws: uitgeverij De Crime Compagnie kocht twee jaar geleden de site Vrouwenthrillers.nl, het AD organiseerde vorig jaar een bijeenkomst voor een groot lezerspubliek waar alleen maar aandacht was voor de vrouwenthriller en op de covers van veel thrillers verschenen de afgelopen jaren veel meisjes, dames, vrouwen (veelal gehuld in een vuurrode jas).

Maar de mannen geven met moeite terrein prijs, zo bleek ook nog dit jaar. Er was bijvoorbeeld forse kritiek op de lijst van de Sunday Times met de 100 beste misdaadromans en thrillers sinds 1945. Slechts een derde van de titels is geschreven door vrouwen.

Laat echter één ding duidelijk zijn: The Killer Woman is here to stay. En gelukkig maar. We verheugen ons bijvoorbeeld al op de publicatie, in maart, van de nieuwe spannende roman van Lieneke Dijkzeul, die met recht 'de koningin der thrillers' wordt genoemd.

De Britse Louise Millar gaf twee jaar geleden in de Telegraph aan waarom vrouwen zulke goede misdaadverhalen kunnen schrijven. 'Wij begrijpen wat angst is. Wij, evenals onze lezeressen, groeien op in een maatschappij waarin men gelooft dat vrouwen fysiek kwetsbaar zijn. De schoonheid van misdaadliteratuur is dat het ons in staat stelt angsten te ondergaan op een veilige plek, zittend in een fauteuil en verdiept in een voortrazende thriller.'

Wordt verwacht 465 (nieuws, 2019)

Guido zwijgt... 



Met zijn eerste thriller verdreef Sebastian Fitzek de onverslaanbaar geachte De Da Vinci Code van Dan Brown van de eerste plaats in de Duitse bestsellerlijst. Na zijn debuut De therapie in 2006 werden de boeken van de schrijver-journalist een adequaat exportproduct. In februari 2020 verschijnt bij The House of Books zijn nieuwste thriller, De patiënt.


Guido T. is de slechterik in De patiënt. Hij heeft twee kindermoorden bekend, maar nu zwijgt Guido T. De politie is er zeker van: hij is ook de ontvoerder van de zesjarige Max, die spoorloos is verdwenen.

De onderzoekers hebben echter enkel indirect bewijs. Zonder de verklaring van de gedetineerde loopt het onderzoek vast.

Drie maanden na de verwdijning van Max plaatst het onderzoeksteam de wanhopige vader undercover als patiënt in het psychiatrisch gevangenisziekenhuis waar Guido T. zit. Zo kan hij toenadering zoeken tot de kindermoordenaar en hem een bekentenis afdwingen. Tenminste, als hij zelf zijn verstand niet verliest...

Sebastian Fitzek (Berlijn, 1971) studeerde Rechtswetenschappen en werkt als journalist en schrijver voor radiostations en tv-zenders. Van zijn psychologische thrillers zijn wereldwijd 12 miljoen exemplaren over de toonbank gegaan in niet minder dan negenentwintig talen. In Duitsland alleen al verkocht hij vijf miljoen boeken. Hij kan ruim van zijn boeken leven, maarsoms klus hij nog bij als consultant voor radiostation 104.6 RTL.

Exclusief (nieuws, 2019)

Martina Cole mag wel naar Harrogate, maar niet naar Bristol 



Groot-Brittannië is het luilekkerland voor liefhebbers van het spannende boek. Zo organiseert bijna elke zichzelf respecterende regio een meerdaags thrillerfestival. Daar zitten overigens ook wel eens vervelende kantjes aan. Exclusiviteitsovereenkomsten bijvoorbeeld.

Zo moet de Britse bestsellerauteur Martina Cole, die was gevraagd om in juni naar CrimeFest te komen, afzeggen voor dit festival in Bristol. Ze was namelijk ook al geboekt voor het Theakston Old Peculier Crime Writing Festival, dat in juli zijn tenten opslaat in Harrogate. Daar zou ze verschijnen als 'special guest' en dat houdt ook in dat je je neus niet laat zien dat op andere thrillerfeestjes.

Harrogate International Festivals hanteert een dergelijke auteursclausule voor de ongeveer vijf procent van de schrijvers die worden uitgenodigd. CrimeFest bestempelt de handelswijze van Theakston als 'roofzuchtig'.

Harrogate benadrukt dat 95 procent van de uitgenodigde schrijvers niet onder de exclusiviteitsclausule vallen. En die bepaling is 'alleen maar om te garanderen dat de komst voor zowel auteurs als bezoekers is vastgelegd'. De organisatie zegt verder dat deze overeenkomst uitvoerig besproken is met de auteurs die het aangaat. Anders dan een conventie of een commerciële onderneming is Harrogate een kunstfestival dat niet uit is op winstbejag. Om het circus draaiende en op peil te houden leunt het festival zwaar op ticketverkoop. Die is alleen succesvol als het publiek kan rekenen op een degelijk programma, zo is de redenering. Harrogate moet ook kosten maken om de auteurs een vergoeding en accommodatie te bieden.

De Schotse bestsellerauteur Ian Rankin is bereid gevonden om het programma voor het Theakston-festival samen te stellen. Het volledige programma wordt komend voorjaar bekendgemaakt. Op CrimeFest dus geen Martina Cole, maar in ieder geval hebben Robert Goddard en Laura Lippman toegezegd wél te zullen komen.

Bron: The Bookseller, Crimefest 

Gulle gever (nieuws, 2019)

Megacollectioneur Wim van Eyle overleden



Superverzamelaar en kenner van het thrillergenre Wim van Eyle is op 29 november op 83-jarige leeftijd overleden.  Hij was een van de oprichters van marktonderzoeksbureau Interview. Nadat hij zich had laten uitkopen, ging al zijn tijd zitten in zijn passie: verzamelen. Hij vergaarde inforamtie over jazz, wielrennen, schaatsen, en Nederlandse misdaadromans. Van begin 2010 tot augustus 2014 belichtte hij maandelijks op De Spanningsblog (bijna) vergeten misdaadschrijvers en hun werk. 

Wim van Eyle schreef vele boeken, waarvan Een Eeuw Nederlandse Wielersport een klassieker is geworden. Tien jaar geleden droeg hij zijn wielerarchief over aan een museum in oprichting in Oldenzaal. Dat museum kwam echter niet van de grond. Nu is de collectie voor een deel in het bezit van het wielermuseum in het Belgische Roeselare. Een ander deel ligt in Hennie Kuiper Museum in Denekamp. Het Nederlandse jazzarchief nam een deel van zijn jazzverzameling over.

Eerder dit jaar schonk Van Eyle zijn collectie Nederlandse misdaadromans uit de twintigste eeuw aan de Koninklijke Bibliotheek. Het gaat om circa 3.500 Nederlandse uitgaven. Zijn collectie misdaadliteratuur, die hij zelf in kaart had gebracht in zijn Lexicon van Misdaadauteur (2008), was uniek. Zo bezat hij een zeldzaam exemplaar van De leproos van Molokaï, een van de vier titels in de thrillerserie die Willem Frederik Hermans in 1945 publiceerde onder het pseudoniem Fjodor Klondyke. Onder het label Plaat van de Maand belichtte hij op De Spanningsblog enkele jaren lang  tientallen schrijvers van de vroege misdaadroman, onder wie Eline Capit, Fred Summer, Tjeerd Adema en Stanley West.

De schenking van Van Eyle was een belangrijke toevoeging aan de collectie ‘pulp’ en aanverwante lectuur van de KB, genres die vroeger niet zo goed bewaard werden. Arno Kuipers, collectiespecialist bij de KB, verklaart op informatieprofessional.nl: 'Als nationale bibliotheek dient de KB alle Nederlandse publicaties te bewaren, óók als dat publicaties zijn op het terrein van triviale lectuur of ‘pulp’. Met terugwerkende kracht vullen we de collecties aan van dit soort genres, die in het verleden verwaarloosd zijn.'

De collectie die hij aan de KB overdroeg, bevat veel eerste drukken van vroege Nederlandse misdaadauteurs, zoals Ivans (pseudoniem van Jacob van Schevichaven), G.H. Priem, Herman Middendorp, Jules van Dam en Willy Corsari. Ook de tientallen romans van de veelschrijvers Edward Multon (Herman N. van der Voort) en Francis Hobart (Cor Docter) zijn nu zeer ruim voorhanden in de KB.

Van Eyle studeerde psychologie aan de UvA en ging daarna als marktonderzoeker werken. Nadat hij was weggegaan bij Interview – later vooral bekend als het bureau van Maurice de Hond – ging hij lesgeven in marketing en communicatie aan de hogescholen in Alkmaar en Amsterdam. Hij was echter in de eerste plaats verzamelaar. ‘Het begon met jazz’, zegt Stella Oude Elferink in de Volkskrant. ‘Hij stelde de Nederlandse Jazz Encyclopedie samen. Vervolgens kwam de sport en dan vooral de wielrennerij. En als laatste was er de misdaadliteratuur.’

Naast Nederlandse misdaadromans had Van Eyle ook een omvangrijke collectie Vlaamse misdaadromans. Deze Vlaamse uitgaven gaan op verzoek van Van Eyle naar Vlaanderen, waar de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen ze onder haar hoede zal nemen.

Bron: De Volkskrant, De Spanningsblog

Lee Child - Blauwe maan (2019)

Jack Reacher knalt alsof het kermis is 



(Door Hans Knegtmans)

Blauwe maan, de nieuwe thriller met Jack Reacher, eindigt met een kwinkslag. Eerder heeft hij de slechterik in het verhaal wijsgemaakt dat die een vrije aftocht zal krijgen, maar nu verbreekt de hoofdpersoon deze belofte: 'Dat was nepnieuws.' Waarna Reacher de booswicht doodt met een kogel in het voorhoofd.

Het is niet de eerste keer dat de held dood en verderf zaait, en ook niet de laatste. 'Een schiettent op de kermis,' denkt hij met gevoel voor ironie.

Ja, er wordt wat afgeknald en, eerlijk is eerlijk, niet alleen door de hoofdpersoon. De belangrijkste vertellijn is het niet-aflatende conflict tussen twee rivaliserende bendes, ergens op het Amerikaanse platteland. De ene groep bestaat uit Oekraniërs, de andere uit Albanezen. Het lijkt mij dat de auteur Lee Child beide nationaliteiten als even onsympathiek wil afschilderen, en mijn lichte sympathie voor de Oekraniërs kan ik dan ook niet meteen verklaren. Maakt het iets uit dat ik - net als de schrijver - het ene land sterker associeer met lang, blond en lekker? Dat zou een literair discutabele overweging zijn.

Hoe dan ook, de sympathieke senior Aaron Shevick en zijn vrouw Maria hebben een woekerlening afgesloten, en hij beseft dat er een serieuze boete bestaat op wanbetaling. Als man van de wereld begrijpt medebuspassagier Jack Reacher dat de uitstappende bejaarde invalide er bijna om vraagt beroofd te worden, en hij brengt hem veilig naar huis. Van het een komt het ander, en al gauw beseffen de malafide geldschieters dat de nieuweling (die ze consequent beschrijven als 'lang' en 'lelijk') beslist niet op hun hand is.

Het onderscheid tussen de bendes krijgt, afgezien van hun namen, op geen enkele manier gestalte. Oekraïne of Albanië, in het boek blijft het één pot nat. Als er al sprake is van een buitenstaander, is dat het barmeisje Abby. Zij is zo scherp, sympathiek en geestig, dat je even vreest dat de verstokte vrijgezel van zijn geloof zal vallen. Maar nee, Reacher blijft Reacher. Ook al laat hij dit keer moreel gezien de lezer lelijk in de kou staan.

Lee Child - Blauwe maan. Uitgeverij Luitingh-Sijthoff, 356 pag.

Deze recensie, met toestemming van de auteur overgenomen, verscheen eerder in Het Parool. 

Hitman (nieuws, 2019)

A.W. Bruna brengt doorbraakthriller van 'Koreaanse Henning Mankell' 



Ze meldden zich in rotten van drie, de uitgeverijen die in het voorjaar vochten om de gunsten van de Zuid-Koreaanse Un-su Kim. Daaronder was ook de Nederlandse uitgeverij A.W. Bruna. Die brengt Kims doorbraakthriller De Plotters in februari op de markt.


Het manuscript van The Plotters trok de aandacht van Amerikaanse en Canadese uitgevers, die er een bedrag van zes cijfers voor de komma voor over hadden om het boek op de markt te mogen brengen. Ook uitgevers in Tsjechië en Turkije hebben een bod uitgebracht. De Duitse uitgeverij Europa Verlag bedacht de bijnaam 'de Koreaanse Henning Mankell' voor Kim.

Het boek gidst de lezer door de onderwereld van Seoul, waar huurmoorden zorgvuldig worden voorbereid. De 'plotters' uit de titel zijn de plannenmakers, duistere figuren die aan de touwtjes trekken en minutieus de aanslagen beramen. De thriller zoomt in op een 'hitman', die zelf een prooi wordt.

A.W. Bruna bestempelt De plotters als 'een geraffineerde, messcherpe en hoogst originele literaire thriller voor liefhebbers van Quentin Tarantino en Haruki Murakami'.

Un-su Kim is de auteur van enkele veelgeprezen romans. Hij heeft de Munhakdogne-prijs gewonnen, de meest prestigieuze literaire prijs van Korea. The Plotters is het eerste boek van hem dat in het Engels wordt vertaald. Het boek verscheen het afgelopen voorjaar op de Britse markt.

Cijfermatig (nieuws, 2019)

Op Snapchat om vergeving smeken



Handig medium hoor, dat Snapchat. Je kunt er geinige foto's en filmpjes mee delen en na korte tijd verdwijnen die weer van de server. Het is voornamelijk in gebruik voor het delen van selfies. Maar er zijn ook zieke geesten die de app inzetten bij sexting. 

In R.I.P., de nieuwe thriller van Yrsa Sigurdardóttir die op 23 januari bij uitgeverij Cargo verschijnt, wordt Snapchat ook op een misselijkmakende manier toegepast. Een tienermeisje wordt op afschuwelijke wijze aangevallen in de bioscoop waar ze werkt. Even later ontvangen haar vrienden via Snapchat filmpjes waarop ze doodsbang om vergeving smeekt.

Als haar dode lichaam eindelijk wordt gevonden, is het gemerkt met een '2'. Een tienerjongen wordt enkele dagen daarna op gelijke wijze omgebracht. Zijn levenloze lichaam is voorzien van een '3'.

Politiecommissaris Huldar wordt op het moordonderzoek gezet. Hij moet daarbij opnieuw samenwerken met Freyja, die wordt opgeroepen om de pubers te ondervragen. Samen gaan ze op zoek naar lichaam nummer '1', dat hopelijk meer licht op de zaak zal werpen.

Freyja is ervan overtuigd dat de moordenaar het slachtoffer is geweest van pesterijen, en nu wraak neemt. Zoals ze dat ooit zelf ook wilde doen.

Yrsa Sigurdardóttir (1963) is een veelvoudig bekroonde IJslandse bestsellerauteur. Sinds haar debuut in 2005 schreef ze meer dan tien thrillers, die in ruim dertig landen vertaald zijn. Sigurdardóttir woont met haar man en twee kinderen in Reykjavik. eerder verschenen in de Freyja & Huldar-serie DNA en Vortex.

Peter de Zwaan - Lenny The Giant (2019)

Levende bowlingbal 



(Door Peter Kuijt)

Zes jaar na De loverman, een misdaadroman over de omstreden neuroloog Ernst Jansen Steur, is er weer een nieuwe thriller van Peter de Zwaan verschenen. In Lenny The Giant keert de ‘loner’ Jeff Meeks terug.

Meeks lijkt een beetje op de boomlange Jack Reacher, held in inmiddels tientallen thrillers van succesauteur Lee Child. Evenals Reacher trekt Meeks in zijn eentje door de VS. Een einzelgänger, op de vlucht voor zijn eigen verleden.

In dit avontuur heeft hij vriendschap gesloten met een koppel dat verknocht is aan elkaar: Little Levy en Lenny The Giant. De eerste is even lang als Meeks en weegt 130 kilo, de tweede is zijn vrouw, 1,17 meter lang. Samen verdienen ze hun geld met dwergbowlen: Levy werpt zijn stevig ingepakte eega over een baan en probeert kegels omver te krijgen. Meeks zorgt ervoor dat viespeuken met hun grijpgrage handjes van de kleine vrouw afblijven.

Op zijn eerste klus als lijfwacht van een vastgoedman wordt Meeks neergeschoten. Hij herstelt, maar krijgt daarna van potige kerels te horen dat hij zich nergens mee mag bemoeien. Samen met Levy en Lenny probeert Meeks erachter te komen waar hij zich niet mee mag bemoeien. Ze reizen onder meer naar Hawaii waar ze onder handen worden genomen door meer dan gespierde vrouwen.

Meer nog dan in de vorige vijf Meeks-thrillers heeft De Zwaan oog voor de zelfkant van de Amerikaanse samenleving. Hij verpakt dat in een sterk verhaal vol snelle dialogen, rauwe humor, opmerkelijke personages en scènes met stevig geweld. Zo maakt hij aannemelijk dat een ovenwant met schuurpapier behoorlijk veel pijn kan doen.

Peter de Zwaan - Lenny The Giant. Uitgeverij Ellessy Crime, 297 pag.

Deze recensie verscheen eerder in het AD.

Vreemde situatie (nieuws, 2019)

VN-scherprechters in jury Gouden Strop



De jury van de Gouden Strop 2020 kent een forse vertegenwoordiging van recensenten van de ooit roemruchte en azijnzure VN's Detective & Thrillergids. Het gaat om de freelance critici Anne Versloot en Arno Ruitenbeek. Overigens velt deze jury niet alleen een oordeel over het beste spannende Nederlandstalige boek, ook kiest dit vijfkoppige college de winnaar van de Schaduwprijs voor het beste spannende debuut. 

Dit heeft de Stichting Lira, die voor komend jaar de sponsoring doet van de prijzen (nadat geldschieter BookSpot zich plotseling terugtrok), vandaag bekendgemaakt. Het geldbedrag voor de winnaar van de Gouden Strop wordt komend jaar gehalveerd naar 10.000 euro.

De Gouden Strop neemt afscheid van tv-presentatrice Anniko van Santen die drie achtereenvolgende edities als juryvoorzitter optrad. Haar plaats wordt ingenomen door Koen Voskuil (verslaggever en misdaadjournalist AD, (co)auteur van onder meer Maffiaparadijs). De overige juryleden zijn Petra Rijkelijkhuizen (Accountmanager e-Books bij de KB en voormalig uitgever) en Rolf Bos (freelance journalist en recensent van onder andere Hebban.nl). Van Arno Ruitenbeek zijn op De Spanningsblog recensies te lezen.

Met ingang van dit jaar is er geen aparte jury meer voor de Schaduwprijs. Daarmee wordt een einde gemaakt aan de vreemde situatie dat debuten door twee verschillende jury’s worden beoordeeld. Het is niet duidelijk of met invoering van deze regel het dan zo goed als onmogelijk wordt om als debutant de Strop te winnen. 

Voorheen werd nog een longlist van de Gouden Strop bekendgemaakt. Daar wordt nu vanaf  gezien. Op 28 april 2020 wordt zowel de shortlist Gouden Strop als die van de Schaduwprijs vrijgegeven. De prijzen worden een kleine maand later, op 19 mei, uitgereikt. 

Goede bedoelingen (column, 2019)

Broodschrijver



(Door Peter de Zwaan)

Als iemand zegt dat je een broodschrijver bent dan bedoelt hij dat meestal denigrerend, soms puur beledigend. Broodschrijver zijn, dat is slecht. Broodbakker is goed, net als broodloodgieter en broodpianostemmer, daarom gebruikt niemand die woorden, iedereen weet dat een bakker bakt om zijn brood te verdienen.

Schrijvers doen niet aan verdienen. Die zwoegen en steunen, die doen hun hersenen pijn om zinnen te bedenken die passen in een verhaal dat in hun hoofd woelt. Wees voorzichtig met schrijvers, ze lijden veel. En allemaal puur voor de lol.

Een broodschrijver daarentegen lijdt nooit, die slaat op de toetsen als Gekke Henkie en kijk nou eens: weer een boek af. Ik had bijna getikt: weer een Suzanne Vermeer af, maar ik hou het liever leuk.

Het bovenstaande bedacht ik nadat ik een praatje had gehouden voor een groep schrijvers over ‘uitgever worden’. Dat ben je nadat je hebt geroepen: ‘Ik ben uitgever’ en daarna ga je aan de slag: aan wie verkoop ik mijn boeken, hoeveel moet ik er laten drukken, hoe duur maak ik ze. Dat is het hele eiereneten, maar dan wel in het kort.

Op de weg naar huis draaiden mijn gedachten om het woord broodschrijver en opeens schoot me te binnen hoe het er mee zit. Iedereen die een boek schrijft en dat uitgegeven krijgt, is een broodschrijver. Iedereen. Alleen komt verreweg het meeste brood op de tafel van de uitgever. Wel eens gehoord van een uitgever die in een afdakswoninkje huist? Eentje gezien die rijdt in een tot op de velgen versleten auto? Ooit een uitgever uit een B&B zien komen omdat hij het viersterrenhotel niet kon betalen waarin zijn schrijvers suites hadden?

Ik schrijf dit niet omdat ik met uitgevers wil afrekenen. Ik heb er heel wat gekend en de meesten waren betrokken en hadden liefde voor het boekenvak.

In elk geval vroeger.

Tegenwoordig kopen uitgevers uitgevers op waardoor je soms niet meer weet wie bij wat hoort. Kleine uitgevers die dachten dat ze een goede oude dag zouden hebben als ze op tijd hun bedrijf verkochten, zitten nu te somberen.

Omdat de wereld anders is dan toen ze begonnen. Ze zochten contact met boekhandels en als ze geluk hadden, konden ze daar hun boeken kwijt. Er werden ook minder boeken gepubliceerd, dat maakte het makkelijker om ruimte op een plank te krijgen.

Vandaag de dag zit de wereld voor Bol.commen en Amazons. Boekhandels zijn nuttig, en leuk om in rond te lopen, maar je hebt als schrijver meer aan Facebook.

Dat weet ik omdat ik het ervaren heb.

Ik vind schrijven een vak, net als loodgieten, broodbakken en mensen oplichten via beursconstructies die niet deugen. Voor mij is het zelfs meer dan een vak, het is iets wat ik wíl doen, zeven dagen in de week, liefst flink wat uren per dag. Langzamerhand beginnen heel wat onderdelen van mij te kraken, maar de fantasiespieren doen het nog voortreffelijk en als ik drie keer in het jaar het toetsenbord vervang, omdat de letters na verloop van tijd zijn verdwenen, dan kan ik eindeloos doorgaan.

Van doorgaan komen zinnen, alinea’s, hoofdstukken, een boek. Dat wil je in druk zien verschijnen en je wilt er geld voor. Dat kan nog steeds via een uitgever, het kan sneller als je zelf uitgever wordt. Bedenk daarbij dat de jongens die een halve eeuw geleden groot werden ook klein zijn begonnen, vol hoop en goede bedoelingen.

Laat ik het anders zeggen. Ik kan eigenlijk alleen schrijven, maar het is me gelukt een uitgeverij op te zetten waar ik van kan leven.

Als een one track pony als mij dit lukt, hoe moeilijk kan het dan zijn?

Boegbeeld (nieuws, 2019)

Jacob Vis: Gouden Strop kan ook zonder sponsor 



Of de Gouden Strop nog een lang leven beschoren is, valt te betwijfelen. Misdaadauteurs vinden het geen bezwaar als de naam van de prijs komt te vervallen. Thrillerschrijver Jacob Vis wil daarentegen af van een geldschieter en zelf het heft in handen nemen.

Er is afgelopen weekend tijdens de jaarvergadering van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs lang gesproken over de toekomst van de Gouden Strop, nog steeds de belangrijkste thrillerprijs van de lage landen. Het voortbestaan van de prijs is onzeker, nadat sponsor BookSpot eerder dit jaar plotseling aankondigde zich terug te trekken.

Over BookSpot waren de aanwezige leden snel klaar. Er valt juridisch niets tegen de online boekwinkel te ondernemen. In het contract stond dat het mocht ophouden wanneer het wilde en dat gebeurde dan ook. BookSpot is ook gestopt met de financiering van de literaire en non-fictie prijzen.

Wat de leden betreft mag de naam Gouden Strop geofferd worden, zolang de prijs maar blijft bestaan. Alles is beter dan geen prijs. Verder werden alternatieven aangedragen die door het bestuur 'worden bekeken'.

Een van die alternatieven komt uit de koker van thrillerschrijver Jacob Vis. Het is een prijs in de geest van de Franse Prix Goncourt: geef de winnaar een cheque met daarop één euro of een tientje, maar garandeer dat een behoorlijk aantal exemplaren van het winnende boek in de winkel ligt.  

Knauw
'De Gouden Strop is het boegbeeld van de Nederlandstalige misdaadliteratuur en gebaat bij een onomstreden imago', zegt Vis. 'Dat imago krijgt steeds een knauw als de sponsor, die met veel enthousiasme is binnengehaald, na twee of drie jaar weer afhaakt. Op zich is dat heel begrijpelijk. Een sponsor wil rendement, zeker als hij commerciële belangen heeft.'

Maar bij de Gouden Strop gaat dat in de praktijk niet. De winnaar krijgt 10.000 euro en - als het meezit - in piepkleine kadertjes een vermelding in de krant en daar blijft het bij. De sponsor ziet niets terug van zijn investering. In de auteursrechtenorganisatie Lira is voor de editie van 2020 een nieuwe sponsor gevonden. De stichting heeft geen commerciële belangen en streeft geen naamsbekendheid na. Vis: 'Niettemin zal ook de Lira-directie met lede ogen die tien mille elk jaar zien verdwijnen in een anoniem niemandsland. De kans is niet denkbeeldig dat sommige bestuursleden zich hardop afvragen of die sponsoring wijsheid is en of we het geld niet beter kunnen besteden.'

Eenmalige investering
Vis, auteur van thrillers als De scheepsbouwer, Brains en Wetland, vindt dat er niet meer gezocht moet worden naar sponsors. De misdaadauteurs moeten het heft zelf in hand nemen.

'Ik stel voor de bal neer te leggen bij de hele keten: auteur – uitgever – boekhandelaar – lezer. De winnaar van de GS krijgt 1 euro en een oorkonde plus een extra oplage van 10.000 exemplaren van het winnende boek dat, na een gerichte campagne in een van de talkshows op primetime, daags na de uitreiking in de boekhandel ligt. Lira schiet de kosten van het drukken en distribueren voor. De auteur en uitgever krijgen elk 10 procent (op die hele oplage toch al gauw ruim 18.000 euro), de boekhandel krijgt 50 procent en de resterende 30 procent gaat terug naar de Lira die daarmee de kosten voor het volgend jaar ruimschoots kan dekken. Zo kan de prijs met een eenmalige investering zichzelf tot in lengte van jaren overeind houden.'

Criticasters
Vis stelt dat hij de criticasters al hoort roepen over het zwakke punt: de tv-campagne. 'Hoe krijgen we Matthijs van Nieuwkerk, Eva Jinek, Jeroen Pauw en Beau van Erven Dorens zo ver dat ze de winnaar/winnares in hun show uitnodigen en een wervend verhaal houden over het winnende boek? Mensen die verstand van het wereldje hebben riepen: dat lukt je nooit! En wat doen we als het merendeel van die 10.000 exemplaren in de ramsj verdwijnt?' De schrijver wil zijn plan in ieder geval bespreken met een aantal mensen uit de branche. 'Als blijkt dat mijn criticasters gelijk hebben dan houdt het op, maar voorlopig wil ik me er nog niet bij neerleggen.'