Gebrek aan toezicht en controle (nieuws, 2018)

'De eerste Nederlandse tbs-thriller'? Nepnieuws!



We leven in bizarre tijden van alternatieve feiten, nepnieuws, hypocriete duimpjes omhoog en gebakken lucht. De enige manier om je hier tegen te wapenen is om niet alles te geloven wat je ziet, hoort of leest. Zoals bijvoorbeeld de mededeling van Xander Uitgevers in haar brochure dat Natan Z. van Arjan Alberts de eerste Nederlandse tbs-thriller is. Dat klopt gewoon niet.


Wie slechts even 'googelt' in het archief van De Spanningsblog, ontdekt al snel dat de bewering van de Amsterdamse uitgever op gespannen voet staat met de werkelijkheid. Alleen al in 2008 verschenen bij een en dezelfde uitgever drie thrillers van vaderlandse bodem, waarin een tbs'er de hoofdrol speelde. In Proefverlof van psycholoog Joost Heyink ging het om een zekere Paul Fonteyn, die al drie jaar binnen de muren van een tbs-kliniek vertoefde. En met Daglicht, waarin TBS'er Ray het leven van advocate Iris overhoop haalt, won Marion Pauw zelfs de Gouden Strop. Eerder scoorde Simone van der Vlugt een dikke hit met Blauw water, over een moeder en dochter die gegijzeld worden door een ontsnapte tbs'er.

Ook buitenlandse auteurs weten raad met het fenomeen tbs. De Fransman Bernard Minier schreef erover in Een kille rilling (2014), zijn Noorse collega Gard Sveen deed hetzelfde in De hitte van de hel (2016) en in Sint Psycho (2012) situeert de Zweed Johan Theorin een zwaarbewaake tbs-instelling naast een kleuterschool.

Arjan Alberts is ook niet de eerste die 'van binnenuit' een thriller over een tbs'er. Jan Nieuwenhuis, die als onderwijstherapeut in een tbs-kliniek werkzaam was, debuteerde in 2013 met de thriller Inside/Outside.

We moeten nog tot maart 2019 wachten voordat Natan Z. in de winkels ligt. Volgens de uitgever schuren fictie en werkelijkheid 'angstaanjagend' dicht tegen elkaar aan in het boek. De lezer volgt drie personages rondom de seriemoordenaar Natan Z., die vastzit in een tbs-kliniek: zijn advocaat, zijn therapeute en de vrouw van zijn advocaat. Door fouten van justitie en het slimme werk van zijn advocaat dreigt de levensgevaarlijke Natan vervroegd vrij te komen. En dat is een nachtmerrie volgens iedereen die de man heeft leren kenen.

Jurist en schrijver Arjan Alberts (1975) werkte zeventien jaar voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. Hij was verantwoordelijk voor incidentonderzoek in gevangenissen en tbs-klinieken. Wantoestanden op afdelingen, gebrek aan toezicht en controle, cruciale fouten binnen strafrechtprocedures: hij heeft het allemaal voorbij zien komen.

Volgens de uitgever is Natan Z. 'een meesterlijke en choquerende misdaadthriller die je niet kunt wegleggen'. Hopelijk komt dat laatste wel overeen met de werkelijkheid.