De Thriller Twaalfdaagse! #9 (column, 2019)

Duitsland – Nederland 

(Door Jac. Toes)

Het is wat ongemakkelijk om iets over de toestand van het thrillergenre in de Lage Landen te schrijven. Ik typ dit stukje vanuit Aken waar de jaarlijkse conferentie van het Syndikat plaatsvindt, de Duitse grote broer van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs. Een springlevende organisatie die er het afgelopen jaar zo’n 80 nieuwe leden bij kreeg. Daartegenover stonden negen gestorven auteurs die met een minuut stilte tijdens de algemene vergadering werden herdacht.

Zo’n conferentie duurt vijf dagen en staat bol van lezingen, workshops en discussies op allerlei (krimi-)vakgebieden. De topper is dit jaar de cursus Die Waffe ist mein Auge (observatietechnieken op een plaats delict). Veel auteurs willen hun blik op een Tatort wel eens vernieuwen maar je kan ook een dag lang lezingencoaching en podiumpresentatie krijgen of een privédetective het hemd van het lijf vragen. Wie alles wil weten over het darknet kan er ook terecht, maar net zo makkelijk schrijf je je in voor een inleiding belastingrecht voor auteurs. Of je haalt de nodige Geheimtipps op bij Hoe pitch ik mijn roman bij een filmproducent.

Hoogtepunt is het gala met de uitreiking van vier Glausers (de Duitse Gouden Strop) voor beste spannende verhaal/roman/debuut/jeugdroman en de Ereglauser (de Duitse Meesterpijs). Opvallend: de jury’s bestaan uit collega’s en er is nooit gezeik over partijdigheid.

Bang dat de gezelligheid aan Disziplin en Gründlichkeit ten onder gaat, hoef je niet te zijn. In de Krimibar serveert men vijf avonden lang tot in de ochtend uitstekende gin-tonics en er is zelfs een eigen wijn gelanceerd. En verder zijn natuurlijk talloze discussies georganiseerd. Eén thema daaruit: de firma Amazon waarnaar de Berlijnse auteur Nina George (in Nederland bekend van haar De boekenapotheek aan de Seine) onderzoek had gedaan. Ze stuitte op een aantal censuurfilters die sluipenderwijs worden ingevoerd en deed een hartstochtelijk beroep op de 250 aanwezige auteurs zich daartegen krachtig te verzetten.

Daarbij steekt het openbare debat onder de Nederlandse misdaadromanciers toch wat bleekjes af. Voor een pittige discussie moeten wij het doen met met de jaarlijkse natte scheet waarmee Tomas Ross een voorafje op de Spannende Boeken Weken neemt, zij het dat hij de laatste keer moest worden gelaxeerd door Peter Kuijt himself. Toegegeven, hij krijgt er altijd wel één of twee collega’s mee op de kast. Zijn laatste wanhoopskreet ging over de vertrutting of libellisering van het genre waarmee hij de feminiene dominantie in de thrillerverkoopcijfers te lijf ging. Maar Ross en Kuijt weten ook wel dat voor de markt het Handboek Soldaat geldt. Regel één: de sergeant (de markt) heeft altijd gelijk. Regel twee: indien niet, zie regel één.

Ross’ openbare klacht over zijn vakgenoten (luxe kwebbelkutjes) was dan ook vooral zinloos verbaal geweld. Maar toch ook wel gedurfd voor iemand die al tientallen jaren zijn geld verdient aan de truttigste niche die we hebben: het koningshuis. Zijn belangrijkste wapenfeit was ooit de kortstondig opgewekte irritatie van prins Bernhard, maar verder lachen de Oranjes zich krom wanneer er weer een staaltje ‘faction’ van zijn hand verschijnt, het genre waarin halve waarheden en halve leugens regeren. Misschien wilde hij ooit de bijl aan de wortels van het vorstenhuis leggen, maar meer dan hofnar spelen zit er voor hem niet in.

Dat de toestand van het thrillergenre er bij de Oosterburen een stuk rooskleuriger uitziet zou je natuurlijk getalsmatig kunnen verklaren. Het Syndikat heeft meer dan 800 leden en het GNM misschien een tiende daarvan. Maar het verschil zit hem vooral in de sfeer en de mentaliteit. Daar geldt: wij zijn profi’s, we gaan nóg beter worden en dat doen we eendrachtig. Afgezien van een paar initiatieven bij de vrouwelijke auteurs heeft hier vooral de versplintering het voor het zeggen, ondanks het forum van Peter Kuijt die wat mij betreft nog een lang leven als digitale Krimibar beschoren mag zijn.

++++++++++++

Jac. Toes (Den Haag, 1950) is rechtbankverslaggever voor De Gelderlander en sinds 1992 auteur van misdaadfictie en true crime. Hij werd vier maal genomineerd voor de Gouden Strop en won deze prijs in 1998 met psychologische actiethriller Fotofinish.

Vanaf 2008 vormt hij met krimiautor Thomas Hoeps een auteursduo dat zowel in het Nederlandse als het Duitse taalgebied publiceert. In augustus 2019 verschijnt bij het Zwitserse Unionsverlag hun vierde misdaadroman Die Cannabis-Connection, die zich afspeelt in de roerige jaren tachtig kraakscene van Amsterdam en de politieke top in het huidige Berlijn.