Wordt verwacht 440 (nieuws, 2018)

Een zoektocht naar gerechtigheid

Bij uitgeverij Cargo verschijnt op 7 juni IJle lucht van de Britse journalist Anthony Adeane. Zijn boek valt in de categorie true crime. Het is namelijk een verslag van het grootste moordonderzoek dat IJsland heeft gekend. Volgens Cargo is dit 'een must' voor liefhebbers van de documentaires Serial en Making a Murderer. 'Een Scandinavische true crime met meer plotwendingen dan de beste fictie', aldus de aankondiging.

In 1974 is IJsland nog een kleine, hechte gemeenschap met slechts 200.000 inwoners. Criminaliteit komt bijna niet voor, en moord al helemaal niet.

Maar dan verdwijnen binnen twee maanden enkele mannen. Op 26 januari 1974 wandelde Guðmundur Einarsson, een 18-jarige arbeider, van zijn werk naar huis, een afstand van zo'n tien kilometer. Hij werd voor het laatst gezien door een motorrijder en verdween daarna zonder een spoor achter te laten. Tien maanden later, op 19 november 1974, overkwam Geirfinnur Einarsson, een 32-jarige constructiemedewerker, hetzelfde. Einarsson die zijn lotgenoot met dezelfde achternaam niet kende, kreeg thuis een telefoontje en reed daarna naar een havencafé in Keflavik. Hij liet zijn autosleutel achter in de wagen, maar keerde niet meer terug.

Door de vermissingen is het hele land volledig in verwarring. Er wordt een verklaring geëist. De politie begint aan het grootste onderzoek ooit, en uiteindelijk bekennen zes verdachten de gewelddadige moord op de twee vermisten, van wie de lichamen nooit worden gevonden.

Pas dertig jaar later wordt duidelijk onder welke omstandigheden de bekentenissen zijn afgedwongen, en dat vijf van de veroordeelden al die tijd onterecht hebben vastgezeten.

IJle lucht is, zo meldt Cargo, het verslag van een zoektocht naar gerechtigheid, in een zaak waarbij de verdachten werden bedreigd, mishandeld en misleid, het politieapparaat zijn onderzoek verwaarloosde, de publieke opinie een veroordeling eiste en twee lichamen nooit werden gevonden.

Anthony Adeane is een Londense journalist en documentairemaker. Voor IJle lucht bracht hij jaren door in IJsland, las duizenden pagina's met verhoren en sprak honderden personen die nauw betrokken waren bij het onderzoek. Zijn documentaire over deze zaak is momenteel te zien op Netflix.