Over klonen en voorschotten (column, 2010)

HARDLEERS

(Door Peter Kuijt)

Voor wie zich enige moeite wilde getroosten, was het gisteravond best te doen om uit de ijzige Noord-Europese invloedssferen van de door Scandinaviërs gedomineerde Power of Plots te blijven. Gewoon een eigen programmaatje samenstellen met 'Nederlandse' onderdelen en daarna opzettelijk tegen Nederlandse auteurs opbotsen en een praatje maken. Ter morele ondersteuning van al die vaderlandse thrillerauteurs die sowieso tijdens deze Maand van het Spannende Boek aan het zicht worden onttrokken door de ijzige aswolk van Nesbø en consorten en die potverdorie een Vlaming met de Schaduwprijs en de Gouden Strop aan de haal zagen gaan. Wel een minzame winnaar, trouwens.

Het begon al bij binnenkomst in de Melkweg in Amsterdam. Daar trok de nieuwe CPNB-bons Eppo van Nispen tot Sevenaer (dat worden grotere visitekaartjes...) aan het colbertmouwtje met de vraag wat de drager ervan zo in spannende romans aantrok. Tja, niet direct op die indringende en filosofisch uitdagende vraag gerekend. Wat te antwoorden? Beleefd blijven en een gesprek aanknopen? Of toch maar een snedige reactie geven om vervolgens gezwind naar de dichtstbijzijnde bar te lopen? ,,Ik lees ze voor de seks'', antwoordde ik en de CPNB-baas liet me meteen gaan.

In de foyer opgebotst tegen Jac. Toes, de enige thrillerauteur die tot aan het gaatje gaat om het elitaire Letterenfonds op de knieën te krijgen. Over een kleine twee weken staat hij voor de rechtbank van Arnhem waar hij een juridisch oordeel verlangt over alweer een afwijzing door het fonds op een aanvraag voor subsidie. Al duizenden euro's is hij kwijt aan advocatenkosten. In zijn speurtocht naar munitie om tegen het fonds te gebruiken is hij veel opvallende zaken, waarover hij nog niet kan uitweiden. ,,Maar het is echt kafkaiaans, jongen.''

Verderop in de poptempel stonden de twee scenarioschrijvers Alex van Galen ('We gaan nog niet naar huis') en Simon de Waal (schijnt weer iets nieuws voor John de M. te schrijven) tegen elkaar op te snoeven. De een tegen de ander: ,,Hoeveel krijg je nou als voorschot van je uitgever? Voor hetzelfde geld twee afleveringen?''

Nog even binnengesneakt bij de ondervraging door VN-redacteur Marijn van der Jagt van de drie thrillervorstinnen Saskia Noort, Simone van der Vlugt en Loes den Hollander. Via Twitter was Noort de belofte gedaan om even te komen kijken en die broze relatie wil je met een wegblijven niet zomaar op het spel zetten. Maar het was verschrikkelijk afzien. Verwacht was een spetterende discussie over het literaire van hun literaire thrillers, maar de ondervraagster vroeg op een slaapverwekkende manier naar hun favoriete misdaadseries. Noort hield het op de lekker bizarre 'Dexter', Den Hollander zei er niet voor thuis te blijven. ,,Ik val er wel 'es in, zo tijdens het zappen.'' Gelukkig ging op tijd het brandalarm af.

Ondertussen moest Daniëlle Hermans twee verdiepingen lager aan een tv-ploeg nee verkopen op de vraag of zij soms Saskia Noort was. ,,Ik ben Daniëlle Hermans.''
,,Wie?''
,,Daniëlle Hermans.''
,,Sorry, ik lees niet zo veel thrillers.''
Hermans: ,,Dat heb ik weer.''

Het meest hilarische onderdeel van de avond was echter de uitreiking van de Schaduwprijs en de Gouden Strop. De genomineerde kandidaten waren opvallend ad rem. René Appel gunde de strop niet aan zijn rivalen, want zo altruïstisch was-ie ook weer niet. Lieneke Dijkzeul hield van haar protagonist Paul Vegter, omdat-ie handtam is. ,,Ik kan hem laten doen wat ik wil.'' En waar ging haar boek over, wilde Isolde Hallensleben, een geslaagde Nederlandse versie van Ruby Wax, weten. Dijkzeul, nuchter: ,,Ik zou zeggen: koop het boek. Voor 19,95 euro heb je het antwoord.'' Vlaming Hans Declercq verklaarde trots dat hij momenteel experimenteert met het kweken van een snor. ,,Ik heb ontdekt dat men in België een geheel andere betekenis geeft aan de snor dan in Spanje.'' Bram Dehouck vroeg zich tenslotte af of de Gouden Strop ook een comedyprijs was en beperkte zich verder tot een 'ja', een 'nee' en 'uiteraard'. Later liet hij zich in een openhartige bui ontglippen dat hij met alleen de Schaduwprijs ook heel tevreden was geweest. ,,Dan had ik nog wat langer in de schaduw kunnen blijven.'' Zoals gezegd: minzaam, heel minzaam.

Toch was er ook een woord van ernst. Nadat juryvoorzitter Clairy Polak in 2007 scherp uithaalde over de kwaliteit van een deel van de inzendingen en daarna gal over zich heen kreeg (en niet alleen vanwege haar rode hoge laarzen), deed haar collega Koos Postema het gisteravond nog eens dik over. Uitgevers haddenn volgens hem en zijn collega-juryleden te veel matige Saskia Noort-klonen ingestuurd. Sommige boeken waren onnodig te dik en op de covers waren wel erg veel roodharige vrouwen dan wel een erotiserend in beeld gebracht vrouwelijk lichaamsdeel afgedrukt. In de wandelgangen liet een jurylid doorschemeren uit frustatie wel eens boek door de woonkamer te hebben geslingerd. Marion Pauw, die - excusez les mots - erbij stond als Leontine Ruiters die de bordjes bij het Rad van Fortuin omdraait, verzocht debutanten in spe vrouwelijke hoofdpersonen te scheppen met meer herseninhoud.

Was het maar alvast juni 2011. Dan weten we of de uitgevers hun lesje hebben geleerd of hardleers blijven.