Jos van Cann - De Grote Crimezone Thriller Encyclopedie (2009)

Kanttekeningen bij kloek opzoekboek


(Door Peter Kuijt)

Het thrillergenre is de melkkoe van de boekenbranche. Stieg Larssons uitgever verdient momenteel miljoenen met de drie thrillers tellende nalatenschap van deze Zweedse misdaadauteur. Ook voor Dan Brown rinkelt de kassa weer, nu voor zijn vrijmetselaarsthriller 'Het verloren symbool'. Simone van der Vlugt rondde deze zomer de kaap van 1 miljoen verkochte thrillers. Saskia Noort mag graag gezegd hebben dat dankzij haar succes haar uitgever andere auteurs ook een kans kan geven. En dit jaar stond slechts vijftien weken een niet-thriller op de eerste plaats van de Bestseller 60.

De spannende roman heeft de toekomst, zo veel is duidelijk. De Noorse schrijver Axel Sandemose had een vooruitziende blik toen hij al in 1944 schreef: ,,Moord en liefde zijn de enige dingen die het waard zijn om over te schrijven.''

Gevolg van dit immense commerciële succes is dat er veel meer – en vooral 'literair' genoemde – thrillers op de markt komen. Je moet van goeden huize komen om tussen al die bomen nog het spannende bos te kunnen zien. De onlangs verschenen De Grote Crimezone Thriller Encyclopedie zou uitkomst kunnen bieden. Journalist en recensent Jos van Cann (1954) heeft hierin een schat aan informatie over alle Nederlandstalige en vertaalde thrillers gebundeld in een kloek opzoekboek.

In 1992 bracht Van Cann in eigen beheer al een thrillergids uit, die in feite niet meer was dan een opsomming van alle in Vrij Nederlands detectivegids genoemde misdaadromans. In 2004 volgde de Moordgids met circa tienduizend titelvermeldingen en tweeduizend namen van auteurs. Voor de encyclopedie heeft Van Cann onder meer geput uit de archieven van website Crimezone en andere thrillersites, zoals Misdaadromans.nl en De Spanningsblog. In het nieuwe boek staan drieduizend schrijvers en 12.000 titelvermeldingen.

Het is een lekker doorbladerboek geworden, waarin ook veel onbekende namen opduiken. Wie wist bijvoorbeeld dat Erica het pseudoniem was van Michiel Jan van den Berg (1886-1956), auteur van De misdaad op de heide? Dat de Belg Emil Verhaert zich van de ongebruikelijke nom de plume Per Ceptor bediende? En dat Stropwinnaar Jac. Toes een radioprogramma had onder de titel Geronnen bloed? Ooit van Knut Faldbakken gehoord? Deze Noor heeft drie thrillers geschreven, waarvan de laatste Nattefrost in 2006 verscheen. Kortom, de encyclopedie is een vergaarbak vol leuke feitjes.

Dat Van Cann onder meer heeft gegrasduind op De Spanningsblog, betekent niet automatisch dat zijn boek nu de maximale sterrenscore krijgt. Er vallen ook kanttekeningen te plaatsen bij het monnikenwerk van Van Cann. Hier en daar signaleren we tekstuele onvolkomenheden. Woorden zijn weggelaten, zinnen lopen niet altijd even lekker. Je mag wat meer accuratesse verwachten voor een boek van die prijs. Een eindredacteur had hier zegenrijk werk kunnen verrichten. Bovendien zouden sommige teksten geüpdatet moeten worden: Simon de Waal werd bijvoorbeeld met Cop vs Killer niet 'eerder dit jaar' genomineerd voor de Gouden Strop, maar in 2005.

Verder zal de lezer vergeefs zoeken naar de kritiek van drievoudig winnaar Tomas Ross op de thrillerprijs en de gramschap over de gebrekkige taalbeheersing van de hedendaagse misdaadauteurs, door Felix Thijssen verwoord in een toespraak uit 2007 voor het Vlaamse genootschap van misdaadschrijvers. Informatie die niet had mogen ontbreken in deze lexicon.

Saillant detail: Jos van Cann zit sinds 2006 in de jury van De Diamanten Kogel. Eind november werd deze Vlaamse thrillerprijs vergezeld van een juichend juryrapport toegekend aan de schrijver Bavo Dhooge. En wat noteert Van Cann over het winnende boek Stiletto Libretto? ,,Het ademt een onvolmaaktheid uit'' en laat de lezer achter ,,met een tweeslachtig gevoel''.

Van Cann geeft bij de boekvermeldingen met 1 ('goed') of 2 sterren ('heel goed') ook weer wat de recensenten van VN's Detective- en Thrillergids ervan vonden. Dat had hij beter niet kunnen doen. Niet alleen zijn de kritieken sinds jaar en dag omstreden bij lezers én auteurs - sommigen betwijfelen of hun thriller echt gelezen is als de recensent in kwestie 70 boeken moet bespreken -, het schept ook verwarring. Van Cann is bijvoorbeeld laaiend enthousiast over Chaos van Escober, maar de VN-criticus is dat niet. De samensteller van de encyclopedie had beter uitsluitend zijn eigen waarderingen kunnen weergeven. Jos van Cann is daar deskundig genoeg voor.

Jos van Cann - De grote Crimezone thriller encyclopedie. Uitgeverij Unieboek, 364 pag., 27,95 euro