(Door Peter de Zwaan)
Je ziet ze bijna overal: sterren onder een recensie.
Omdat het moet. Van wie, voor wie, geen idee, maar het moet, het zal wel een trend zijn.
In de tijd dat ik chef van een kunstredactie was heb ik me altijd tegen die sterren verzet.
Mijn argumenten:
1. 'Als je sterren gebruikt, laat dan alsjeblieft de tekst achterwege, want daar let geen mens op.'
2. 'Het valt niet mee om een recensie zo te schrijven dat de tekst in lijn ligt met het aantal sterren dat onder het stukje staat.'
Ik wil niet opscheppen, maar: ware woorden.
Recensenten die niet kunnen lezen (ze zijn er) en recensenten die niet willen lezen (daar zijn er meer van), maken een zooitje van de tekst en geven steevast twee sterren omdat ze daarmee weinig risico lopen; ik heb al een keer uiteengezet hoe dat zit.
Recensenten die hun vak verstaan (en daar gaat dit stukje over) vergeten soms de samenhang tussen wat ze schrijven en wat ze eronder laten fonkelen.
Een voorbeeld.
In Het Parool stond (van Peter Kuijt): '... stijlvast: ad rem, hilarisch en hardgekookt. De dialogen zijn opnieuw om door een ringetje te halen en – ook niet onbelangrijk – het verhaal is van begin tot eind spannend, variërend van tamelijk tot loeispannend.'
Nu mijn vraag, hoeveel sterren stonden onder het stuk.
Ik zou zeggen: vijf of, als de recensent zwaar is gaan leunen op het woord 'tamelijk', toch zeker vier.
Er stonden er drie.
Dat bedoel ik nou. En daardoor slaat bij mij de verwarring toe. Welke woorden moet een recensent gebruiken als hij uitkomt op vier sterren, en hoe juichend zal hij zijn bij vijf?; ik zie daar geen tekst bij voor me.
Woorden en sterren missen samenhang, zou ik zeggen.
En daarom baal ik een beetje, want u had allang geraden dat het om een recensie van mijn nieuwste boek gaat, 'Een zaak van vrouwen'.
Mijn ervaring is dat (zie boven) bar weinig lezers tekst onthouden, maar dat het aantal sterren blijft hangen.
'Stijlvast: ad rem, hilarisch en hardgekookt': kopen dat boek.
Drie sterren? Aardig, maar ook zozo-lala: laat ik maar iets anders uitzoeken.
Dat bedoel ik nou: één recensie, twee conclusies.
Ik ben schrijver. Ik leef van taal. Daarom zeg ik: de woorden moeten blijven, en weg met de sterren.
(Deze column is ook te lezen op: www.peterdezwaan.nl)
.jpg)
Peter de Zwaan (1944, Meppel) heeft tientallen publicaties op zijn naam staan, misdaadromans en jeugdboeken. Voor zeven van zijn thrillers werd hij genomineerd voor de Gouden Strop, de prijs voor het beste Nederlandstalige spannende boek. Met 'Het Alibibureau' won hij in 2000 de Gouden Strop. Onlangs verscheen zijn nieuwe Jeff Meeks-thriller 'Een zaak van vrouwen'. En in 2010 staat een volgende thriller op stapel die de titel 'De mooiste meid van Oregon' heeft meegekregen. Kijk op de site van Peter de Zwaan voor meer informatie. (Foto Peter de Zwaan: Bob Bronshoff)Naschrift Peter Kuijt:
Ik begrijp de verwarring van Peter de Zwaan. Daarom is een toelichting wel op zijn plaats. De recensie van 'Een zaak van vrouwen' die op De Spanningsblog is geplaatst, heb ik gewaardeerd met vier sterren. De bespreking is ook naar een aantal regionale dagbladen gestuurd, overigens zonder sterrenvermelding. Het staat de kranten vrij om met deze recensie te doen wat ze willen: plaatsen of niet plaatsen, inkorten of integraal afdrukken. Bij de Twentsche Courant Tubantia is de recensie in zijn geheel afgedrukt, deze krant doet niet aan een waardering in sterren. De boekenredactie van Het Parool heeft in haar wijsheid besloten de bespreking ietwat in te korten en te voorzien van drie sterren. Dat was niet de bedoeling, maar het kwaad is reeds geschied. Het is buiten mij om gegaan.
Er valt veel voor te zeggen om van het sterrengedoe af te stappen. De tekst moet het per slot van rekening doen. Maar ik vrees dat we daarvoor al te ver 'heen' zijn. Sommige uitgevers adverteren alleen nog maar met kreten als 'Vijf sterren van Crimezone!'
Daar zou ook nog eens een column over geschreven moeten worden: over zinnen uit besprekingen die - wreed uit hun context gerukt! - zo maar worden gebruikt voor reclamedoeleinden.
Peter de Zwaan heeft deels gelijk. Ik verbaas mij vaak over recensies waarvan het aantal uitgekeerde sterren niet overeenkomt met de inhoud. Als een recensent niets negatiefs te melden heeft, zijn vijf sterren verplicht.
BeantwoordenVerwijderenAfschaffen van de sterren is niet verstandig, want in een zapcultuur als de onze moet je snel de conclusie tot je kunnen nemen.
Overigens geeft Peter Kuijt de oplossing voor dit probleem: gooi een mening niet te grabbel. Mocht er redactie nodig zijn, doe het zelf. Daar voorkom je ongeloofwaardigheid mee.
Even laten optekenen dat ik het niet eens ben met de stelling dat een boek zonder negatieve punt automatisch ook recht moet hebben op de maximale score.
BeantwoordenVerwijderenIk ben van mening dat een "foutloos" boek zeker de drie sterren (cfr Crimezone equivalent voor een goed boek")
Voor de vierde ster moet het boek ook nog een extra positieve reactie losweken. dat kan op alle gebieden: originaliteit, setting, plot, spanning, ....
Maar voor het maximum moet ik zowat van mijn stoel geblazen worden van van verbazing. Of moet het boek de potentie hebben om uit te groeien tot een klassieker.
Kortom: 3 sterren is de basis en de kwaliteit - of het gebrek eraan - kan zorgen voor een wijziging naar boven of onder. Als auteur mag/moet je dus best blij zijn met drie sterren, en meer moet je beschouwen als een bonus.
Dus zijn we het geheel met elkaar eens, Eric. Als een boek niet origineel genoeg is, een zwak plot kent, niet meeslepend is en mij nergens verbaasd, is het die volle vijf sterren niet waard. ;-))
BeantwoordenVerwijderen