Stanley Pottinger - Het vierde experiment (1996)

Proeve van ongebreidelde fantasie

(Door Peter Kuijt)

Stanley Pottinger is assistent-procureur van de afdeling mensenrechten van het ministerie van justitie in Washington. Zo op het oog lijkt dat een bloedserieuze functie die slechts vervuld kan worden door een dito functionaris. Maar met zijn roman Het vierde experiment bewijst Pottinger meer te zijn dan een meer dan ernstige mensenrechtenspecialist. Zijn thrillerdebuut lijkt namelijk ontsproten te zijn aan een met een grenzeloze fantasie gezegend brein.

Centraal in Het vierde experiment staat het - somtijds letterlijke - wapengekletter tussen conservatieve tegenstanders van abortus provocatus en zij die vinden dat vrouwen zelf de keuze moeten hebben hun zwangerschap voortijdig af te breken. Die strijd is in de VS, zoals bekend, feller dan aan deze kant van de grote plas. Zo zijn aanslagen op abortusklinieken er aan de orde van de dag.

De democratische senator Jack McCleod, een uitgesproken voorstander van 'vrije keuze', doet een gooi naar de macht, maar zijn conservatieve tegenstrevers proberen hem met een incident uit z'n verleden zwart te maken. McCleod stuit regelmatig op de conservatieve opperrechter Abner Titus, een fel tegenstander van het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen.

Tussen betogingen en aanslagen op klinieken door worden kort na elkaar drie lijken gevonden. Sectie wijst uit dat er flink met de scalpel is huisgehouden in de lichamen voordat de bezitters ervan het loodje legden.

Tot zover kunnen we deze verhaallijnen nog bevatten, maar dan zet Pottinger zijn verbeeldingskracht in de turbo-stand. Hij laat Titus het slachtoffer worden van een door zijn pro-abortus lijfarts uitgevoerd bizar medisch experiment, waarover we hier niet meer kunnen zeggen dan dat het een zwaar beroep doet op het vadergevoel van zowel de opperrechter als McCleod. Hyperventilerend lezen we verder en tuimelen in een reeks spectaculaire incidenten, die uiteindelijk uitmonden in een wat tamme rechtszaak in de nachtelijke uren. Maar een kniesoor die op dat laatste let.

Pottingers prettige leesbare 'experiment' is geen doorsnee-medische thriller. De auteur slaagt er uitstekend in een controversieel maatschappelijke kwestie te verpakken in een nagelbijter van allure. En dat het ons meermalen tot diep nadenken stemt - en dan niet eens over de vraag wie 'het' heeft gedaan -, is iets dat niet elk boek uit het spannende genre is gegeven.

Stanley Pottinger - Het vierde experiment, Uitgeverij Het Spectrum, 648 pag.