Julie Parsons - Het laatste vonnis (1998)

Psychiater speelt eigen rechter

(Door Peter Kuijt)

De Ierse Julie Parsons wilde graag een boek schrijven omdat ze gefascineerd was door het proces waarmee de fantasie een geheel eigen wereld creëert. Dat haar thrillerdebuut, Het laatste vonnis, autobiografische elementen bevat en tegelijkertijd een felle aanklacht is tegen het inadequate Ierse rechtssysteem, had ze niet van tevoren gepland. Evenmin voorzag ze dat de Londense uitgever Macmillan, na lezing van het manuscript, haar meteen een contract voor nog twee boeken aanbood.

Uitgevers doen nog wel eens slimme dingen: het boek van de voormalige tv-producente is namelijk een uitstekende psychologische thriller, die je lang bijblijft. Ruth Rendell, Elizabeth George en Minette Walters hebben er een geduchte concurrente bij gekregen.

Julie Parsons werd in 1951 in Nieuw-Zeeland geboren. Haar ouders waren vier jaar eerder daar naartoe geëmigreerd. Toen Julie vier was, werd haar vader, een arts in dienst van de Nieuw-Zeelandse overheid, met andere medici uitgezonden voor een missie naar een eilandengroep in de Grote Oceaan. De boot waarmee hij en zijn collega's waren vertrokken, werd zes weken later dobberend aangetroffen, met niemand aan boord. De artsen zijn nooit meer teruggezien. Het duurde zeven jaar voordat Julies vader werd doodverklaard, haar moeder het huis kon verkopen en met haar gezin kon terugkeren naar Ierland.

In Het laatste vonnis draait het eveneens om een verdwijning van een familielid. Psychiater Margaret Mitchell keert na een jarenlang verblijf in Nieuw-Zeeland terug in Dublin, samen met haar twintigjarige dochter Mary. Ze is naar de Ierse hoofdstad gekomen om afscheid te nemen van haar doodzieke moeder. Op een dag komt haar dochter niet thuis. Een paar dagen later wordt Mary gevonden... vermoord.

De psychopaat die Mary's dood op zijn geweten heeft, wordt gepakt. Hij bekent. Maar een vermaledijde vormfout zorgt ervoor dat hij als vrij man de rechtszaal mag verlaten. Margaret die niet kan verkroppen dat de moordenaar zijn straf ontloopt, alleen maar omdat de Criminal Justice Act naar de letter dient te worden uitgevoerd, neemt vervolgens het recht in eigen hand.

Het verhaal is in twee alinea's verteld, maar Julie Parsons verstaat de kunst het tot ruim driehonderd prachtige pagina's uit te spinnen. De dialogen zijn scherp, zoals de beschrijvingen van Dublin en het Ierse platteland indringend zijn. Maar nog meer indruk maakt de wijze waarop Parsons haar karakters neerzet. Geen enkel personage maakt je echt vrolijk. Zo is daar de rechercheur die de moordzaak onderzoekt. Hij zou het 't liefst met Margaret aanleggen. Zijn huwelijk is doodgebloed: z'n vrouw lijkt voornamelijk geïnteresseerd in haar cursussen yoga, reflexologie en geestelijke verruiming door meditatie.

We maken kennis met Jimmy Fitzsimons, de moordenaar: een jonge, blonde god, innemend en gewetenloos. Het meest complex zit echter Margaret in elkaar, die niet alleen treurt om de voortijdige dood van haar vader en Mary, maar bij wie ook het overlijden van haar moeder, bij leven en welzijn toch een terroriserende heks, niet in de koude kleren gaat zitten.

Dat de moordenaar uiteindelijk toch over de kling wordt gejaagd, verklapt de achterflap al. De wijze waarop dat gebeurt, is uitermate verrassend. Een grote verdienste van Parsons.

In een fax van haar Londense uitgever meldt Parsons dat ze graag mag zeilen, tuinieren en verliefd worden op de acteurs uit de ziekenhuisserie ER. Het zal wel. Ze laat ook weten dat ze haar tweede boek inmiddels voltooid heeft. Dat is pas goed nieuws.

Julie Parsons - Het laatste vonnis, uitgeverij Het Spectrum, 320 pag.